Παρασκευή 16 Οκτωβρίου 1987: Στην αγορά του Τόκιο επικρατεί ηρεμία. Το Λονδίνο είναι κλειστό λόγω τυφώνα. Στις 8 το πρωί, ώρα Αμερικής, οι ειδήσεις κάνουν λόγο για ιρανική επίθεση εναντίον αμερικανικού τάνκερ. Τις επόμενες ώρες η κατάσταση στον Περσικό Κόλπο επιδεινώνει το κλίμα. Η Wall Street ξεκινάει καλά αλλά από το μεσημέρι οι τιμές αρχίζουν να πέφτουν.
Δευτέρα 19 Οκτωβρίου 1987:Το πρωί αμερικανικά πολεμικά πλοία στέλνουν πυραύλους και καταστρέφουν 2 ιρανικές πλατφόρμες πετρελαίου στον Περσικό Κόλπο ως αντίποινα της προηγούμενης ιρανικής επίθεσης στο τάνκερ.
Μυρτώ Τζώρτζου
Η κατάρρευση ξεκινάει από το Τόκιο. Μετά το μεσημέρι καταρρέει το δολάριο. Μιλάμε για κατάσταση ελεύθερης πτώσης. O δείκτης Nτάου Tζόουνς κλείνει με απώλεια 508 μονάδων, ή 22%. Η Δευτέρα αυτή είναι γνωστή ως η Μαύρη Δευτέρα.
Πρόκειται για το μεγαλύτερο ημερήσιο κραχ που γνωρίζει η Wall Street. Έντεκα από τις 30 μετοχές του Dow Jones δεν εμφανίζονται καθόλου στο ταμπλό των συναλλαγών την πρώτη ώρα της διαπραγμάτευσης. Οι περισσότεροι πουλούν τις μετοχές σε χαμηλές τιμές με αποτέλεσμα εκατομμύρια δολάρια να χαθούν σε ελάχιστο χρόνο. Εξανεμίζονται πάνω από 1 τρισ. δολάρια από τη χρηματιστηριακή αγορά.
Ο πανικός που κυριαρχεί είναι αδιανόητος. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη και ταχύτερη πτώση που σημειώνει ο Dow Jones σε μια μέρα. Η Wall Street μοιάζει με πεδίο μάχης.
Ο πιο γνωστός χαμένος δεν είναι άλλος από τον Τζορτζ Σόρος, ο οποίος προβλέπει ότι θα γίνει κραχ αλλά δεν πετυχαίνει το μέρος. Είχε μιλήσει για το Τόκιο (του οποίου το χρηματιστήριο επηρεάστηκε τελικώς λιγότερο από τα υπόλοιπα).
Πάρα πολλοί Αμερικανοί πολίτες χάνουν τις περιουσίες τους και από πλούσιοι βρίσκονται να χρωστούν. Επενδυτές πηγαίνουν στα γραφεία των χρηματιστών και τους απειλούν κατηγορώντας τους για αυτό που έπαθαν. Χρηματιστές αυτοκτονούν. Οι πολίτες της Νέας Υόρκης είναι ανήσυχοι και στους δρόμους επικρατεί πανικός. Ο Λευκός Οίκος προσπαθεί να καθησυχάσει τους επενδυτές με μια ανακοίνωση που λέει ότι ο πρόεδρος Ρίγκαν είναι πεπεισμένος ότι η αμερικανική οικονομία είναι υγιής.
Η πτώση που συντελείται στα παγκόσμια χρηματιστήρια έως τα τέλη Οκτωβρίου (και από τα υψηλά του 1987) είναι πολύ συμαντική: Χονγκ Κονγκ -45,5%, Αυστραλία -41,8%, Ισπανία -31%, Μ. Βρετανία -26,45%, Καναδάς -22,5%, ΗΠΑ -22,68% και Ν. Ζηλανδία -60% περίπου.
Οι Αμερικανοί πιστεύουν ότι θα ξαναζήσουν τον Οκτώβρη του 1929, όταν το μεγάλο οικονομικό κραχ οδήγησε την παγκόσμια οικονομία σε χρόνια ύφεση. Ωστόσο, διαψεύδονται. Στην ουσία το κραχ του 1987 φανέρωσε την αδυναμία των συστημάτων συναλλαγών. «Οποιοδήποτε είδος μοντέλου που φιλοδοξεί να αποκτήσει πολλά χρήματα από μετοχές είναι καταδικασμένο να αποτύχει», θα πει ο οικονομολόγος Γκάρι Σάιλινγκ.
Οι χρηματιστηριακές αγορές ανακάμπτουν γρήγορα από την πλειονότητα των ζημιών τους τη Μαύρη Δευτέρα. Σε μόλις δύο συνεδρίες συναλλαγών, το DJIA κέρδισε 288 πόντους, ή 57%, της συνολικής πτώσης της Μαύρης Δευτέρας. Λιγότερο από δύο χρόνια αργότερα, οι χρηματιστηριακές αγορές των ΗΠΑ ξεπερνούν τα υψηλότερα επίπεδα πριν από τη συντριβή.
Αν και έχουν περάσει αρκετές δεκαετίες δεν έχουν διευκρινιστεί πλήρως τα αίτια της Μαύρης Δευτέρας που οδήγησε κάποιους χρηματιστές στην αυτοκτονία. Σύμφωνα με τους οικονομολόγους, η αγορά είχε παραμείνει στάσιμη για μεγάλο διάστημα και έπρεπε να το περιμένουν. Οι διεθνείς οικονομικές εξελίξεις και η νέα τεχνολογία ήταν ακόμη δύο λόγοι που οδήγησαν στο κραχ.
Παρά τα ποσά που χάθηκαν η αμερικανική οικονομία μένει δυνατή και συνεχίζει να αναπτύσσεται.
