Στην κρισιμότερη ώρα της Ευρώπης μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, με τον κορονοϊό να σκοτώνει συνεχώς κόσμο και να απειλεί με τη μεγαλύτερη μεταπολεμική ύφεση την ευρωπαϊκή οικονομία, οι Γερμανοί δικαστές δεν δίστασαν να στείλουν ένα άθλιο τελεσίγραφο στην Κριστίν Λαγκάρντ, επειδή η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα τόλμησε το 2015 να ενισχύσει την… ευρωπαϊκή ιδέα της αλληλεγγύης.
Καλούνται, λοιπόν, η Λαγκάρντ και η ΕΚΤ να δώσουν εντός τριών μηνών εξηγήσεις και διευκρινίσεις για την ποσοτική χαλάρωση του 2015! Να εξηγήσει η ΕΚΤ αν παραβίασε πριν από πέντε χρόνια το… γερμανικό συνταγματικό πλαίσιο, όσον αφορά το πρόγραμμα αγοράς ομολόγων ύψους 2,6 τρισεκατομμυρίων ευρώ του Μάριο Ντράγκι το 2015 για την ενίσχυση των πιο αδύναμων χωρών-μελών της ευρωζώνης. «Τι κορονοϊός και κουραφέξαλα, οι δικαστές της Καρλσρούης ακολουθούν το “Fiat justitia, pereat mundus” (ο νόμος τηρείται, ακόμα κι αν ο κόσμος καταρρέει)» γράφει η ιταλική «La Stampa», προσθέτοντας ότι «στην πιο σοβαρή ώρα της Ευρώπης αναδύεται και πάλι το συντηρητικό όραμα, τουλάχιστον εκατό ετών, σύμφωνα με το οποίο δεν μπορεί να αλλάξει η καθιερωμένη οικονομική τάξη».
Με ψήφους 7-1, οι δικαστές δεν αποδέχτηκαν πλήρως βέβαια την καταγγελία 1.750 Γερμανών ακροδεξιών, μεταξύ των οποίων και ο ιδρυτής της ακροδεξιάς Εναλλακτικής για τη Γερμανία, Λούκε, ότι είναι εντελώς αντισυνταγματικό το πρόγραμμα της ΕΚΤ -γνωστό με το ακρωνύμιο PSPP- και παραβιάζει την απαγόρευση της νομισματικής χρηματοδότησης του προϋπολογισμού των κρατών-μελών, αλλά θεωρούν είτε ότι υπάρχει παραβίαση της αρχής της… αναλογικότητας, που κατοχυρώνεται επίσης στη Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Δηλαδή ότι η δράση της Ευρωπαϊκής Ένωσης (και όλων των θεσμικών της οργάνων, συμπεριλαμβανομένης της κεντρικής τράπεζας) δεν πρέπει να υπερβαίνει τα αναγκαία όρια για την επίτευξη των στόχων των συνθηκών. Η απόφαση αυτή εξηγεί άλλωστε και την άρνηση του Βερολίνου όσον αφορά κάθε μορφή κοινών ομολόγων. Και τη στιγμή που η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει τουλάχιστον μια Κεντρική Τράπεζα και μία Λαγκάρντ αποφασισμένες να αγωνιστούν για μια γενναία και ενιαία απάντηση στην πανδημία του Covid-19 και τις δραματικές κοινωνικοοικονομικές συνέπειές της, οι Γερμανοί βάζουν στο στόχαστρο την ΕΚΤ!
Τι κι αν το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης τον Δεκέμβριο του 2018 διαπίστωσε ότι το πρόγραμμα αυτό της ΕΚΤ ήταν πλήρως σύμφωνο με την αναλογικότητα! Τόσο το χειρότερο για το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, αποφάνθηκαν οι Γερμανοί δικαστές. Όπως λένε στην απόφασή τους σε αυτό το σημείο, η απόφαση των Ευρωπαίων δικαστών «δεν είναι κατανοητή»! Deutschland uber alles! H Γερμανία πάνω από όλους και όλα! Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν δίστασε επίσης να κατακρίνει την απόφαση της Καρλσρούης:
«Επαναδιατυπώνουμε την υπεροχή του κοινοτικού δικαίου και το γεγονός ότι οι αποφάσεις του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι δεσμευτικές απέναντι σε όλες τις εθνικές δικαστικές Αρχές» δήλωσε ο εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ερίκ Μαμέρ, απαντώντας σε ερώτηση σχετικά με την απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου της Γερμανίας.
Το Συνταγματικό Δικαστήριο της Καρλσρούης καταλαβαίνει όμως μόνο το γερμανικό Δίκαιο! Διέταξε, λοιπόν, την κυβέρνηση της Ανγκελα Μέρκελ και το γερμανικό Κοινοβούλιο (Bundestag) να λάβουν «μέτρα» για να «διασφαλίσουν ότι η ΕΚΤ διενεργεί την αξιολόγηση της αναλογικότητας». Και σε περίπτωση που δεν υπάρχει διευκρίνιση σχετικά με το θέμα της αναλογικότητας, η κεντρική τράπεζα της Γερμανίας έχει την υποχρέωση να πουλήσει στην αγορά τα 534 δισεκατομμύρια ευρώ των γερμανικών ομολόγων που διαθέτει στο χαρτοφυλάκιό της, αν και σε συντονισμό με την ΕΚΤ.
«Η απόφαση δεν είναι βέβαια μια νομική ”βόμβα” που θα παραλύσει το πρόγραμμα PSPP, που ξεκίνησε το 2015 και θα προκαλέσει σοβαρούς κλυδωνισμούς στην αγορά χρέους, αλλά ”είναι μια προσβολή για την ΕΚΤ”» αναφέρουν αναλυτές της γερμανικής τράπεζας Commerzbank. Άλλωστε, η Λαγκάρντ έχει έναν στόλο εκπροσώπων, οικονομολόγων και νομικών που θα αντιμετωπίσουν το τελεσίγραφο.
Αλλά είναι ο συμβολισμός! Δεν είναι τυχαίο που διάφοροι «άθλιοι» bloggers στη νότια Ευρώπη έσπευσαν μετά την ανακοίνωση της απόφασης να δημοσιεύσουν σε φωτομοντάζ και δίπλα δίπλα τις φωτογραφίες του προέδρου του Δικαστηρίου της Καρλσρούης Αντρέα Φόσκουλε και του ναζί δικαστή Ρόλαντ Φράισλερ, του προέδρου του ναζιστικού Λαϊκού Δικαστηρίου του Χίτλερ, που θεσμοθέτησε όλους τους ρατσιστικούς νόμους της ναζιστικής Γερμανίας. Μακριά από εμάς τέτοιες ανιστόρητες συγκρίσεις, βέβαια, αλλά δυστυχώς πολλές φορές μια θρυαλλίδα χρειάζεται για να γίνει έκρηξη. Ακόμη και με άθλιους χαρακτηρισμούς…
Πριν από λίγες ημέρες γράφαμε στη «δημοκρατία» ότι «το εφιαλτικό μάθημα της Ιστορίας δεν έχει γίνει, δυστυχώς, πάθημα για τη σημερινή γερμανική ηγεσία, που επηρεάζει πλέον όχι μόνο τη χώρα της αλλά και όλη την Ευρώπη».
Αυτή η απόφαση των Γερμανών δικαστών δεν ισχύει βέβαια για το ειδικό πρόγραμμα της Λαγκάρντ των 750 δισ. ευρώ, που ξεκίνησε τον Μάρτιο για την καταπολέμηση της πανδημίας (γνωστό με το ακρωνύμιο PEPP), αλλά οι περισσότεροι αναλυτές αναμένουν τώρα που «άνοιξε η πόρτα του φρενοκομείου» ότι θα υποβληθούν περαιτέρω καταγγελίες ενώπιον του Γερμανικού Συνταγματικού Δικαστηρίου σε σχέση με το PEPP. Όπως προειδοποιεί ο Ερίκ Ντορ, διευθυντής Οικονομικών Σπουδών στη Σχολή Διοίκησης της IESEG στο Καθολικό Πανεπιστήμιο της Λιλ, στη Γαλλία, «οι προσφυγές προς την Καρλσρούη ή το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα συνεχιστούν κατά των μεταγενέστερων προγραμμάτων αγοράς κρατικών ομολόγων». Άρα και στη μηδαμινή πιθανότητα έκδοσης κορονομολόγου.
Η ιταλική «Corriere della Sera» γράφει ότι «οι αποκλίσεις των κρατικών αποδόσεων της ευρωζώνης, το βαρόμετρο του φόβου για τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα του ευρώ, έχουν ήδη αυξηθεί τις τελευταίες εβδομάδες, πράγμα που σημαίνει ότι οι επενδυτές βλέπουν ένα μεγαλύτερο χάσμα μεταξύ των επιπέδων κινδύνου της Γερμανίας και, για παράδειγμα, της Ιταλίας. Αυτό αντικατοπτρίζει την αμφιβολία στην αγορά αν τα φτωχότερα μέλη της E.E. θα μπορούν να αντέξουν τη μαζική αύξηση του δημόσιου χρέους που θα χρειαστεί για την κάλυψη των ελλειμμάτων του προϋπολογισμού -και, ενδεχομένως, των ελλείψεων των τραπεζικών κεφαλαίων-, που σχεδόν αναπόφευκτα θα ακολουθήσουν τη χειρότερη ύφεση σε σχεδόν 90 χρόνια».
Ήδη η απόφαση των Γερμανών δικαστών επηρέασε με αρνητικό τρόπο τις αποδόσεις των κρατικών ομολόγων δημόσιου χρέους των χωρών του Νότου στη δευτερογενή αγορά. «Η δικαστική απόφαση για τη μη συμμετοχή της γερμανικής κεντρικής τράπεζας στις αγορές ομολόγων θα μπορούσε να διαλύσει την αξιοπιστία της ευρωπαϊκής οικονομίας. Θα σήμαινε ότι το χάος θα κατέβαινε με μια αόρατη σκάλα στην Ευρώπη και όλον τον κόσμο» λέει Ερικ Νίλσεν, επικεφαλής οικονομολόγος της UniCredit.