Ο θεσμός του Προέδρου της Δημοκρατίας (ΠτΔ) εμφανίστηκε στην Ελλάδα για πρώτη φορά με το Σύνταγμα του 1924 και διατηρήθηκε μέχρι το 1935, οπότε και λόγω της πολιτειακής μεταβολής καταργήθηκε.
Ως θεσμός επανήλθε επί του δικτατορικού καθεστώτος, δίνοντας ωστόσο υπερεξουσίες στον ΠτΔ. Με το Σύνταγμα του 1975 ρυθμίστηκε εκ νέου ο ακριβής ρόλος του, περιορίζοντας τις σχετικές αρμοδιότητες ακόμα περισσότερο με την αναθεώρηση του Συντάγματος το 1986. Έκτοτε, ο ρόλος του ΠτΔ παραμένει μάλλον εθιμοτυπικός, συμβολίζοντας την εθνική ενότητα.
Σύμφωνα με το Σύνταγμα, ΠτΔ εκλέγεται το πρόσωπο που στην πρώτη ψηφοφορία συγκεντρώνει 200 βουλευτικές ψήφους. Σε περίπτωση που αυτό δεν επιτευχθεί ούτε στην επαναληπτική ψηφοφορία, απαιτείται πλέον πλειοψηφία 180 βουλευτών. Σε περίπτωση που ούτε εκεί συγκεντρωθούν οι απαραίτητες ψήφοι, τότε η Βουλή διαλύεται και προκηρύσσονται εκλογές. Μετά το πέρας των πρόωρων εκλογών, η Βουλή συνέρχεται αμέσως και διεξάγει νέα ψηφοφορία στην οποία απαιτείται η συγκέντρωση 180 ψήφων και αν δεν επιτευχθεί ούτε αυτή η πλειοψηφία, προβλέπεται νέα ψηφοφορία με την απόλυτη πλειοψηφία των εδρών, ήτοι 151 έδρες. Το ζήτημα της διαδικασίας εκλογής του ΠτΔ ήλθε εκ νέου στο προσκήνιο, όταν πριν από λίγους μήνες υπερψηφίστηκε από τα 2/3 της βουλής η πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ να κριθεί αναθεωρητέο το άρθρο του Συντάγματος «περί εκλογής του ΠτΔ», αποσυνδέοντας την διαδικασία εκλογής του τελευταίου από την διάλυση της βουλής.
Τι πιστεύουν όμως οι αναγνώστες; Είναι ο θεσμός του Προέδρου της Δημοκρατίας ένας παρωχημένος θεσμός που θα πρέπει να καταργηθεί ή συμβολίζει την εθνική ενότητα και ως εκ τούτου θα πρέπει να διατηρηθεί, απαιτώντας ευρείες (ή και όχι) κοινοβουλευτικές συναινέσεις; Οι απόψεις είναι μοιρασμένες. Περίπου 4 στους 10 απάντησαν ότι ο θεσμός είναι παρωχημένος και διακοσμητικός και ως εκ τούτου θα πρέπει να καταργηθεί, 4 στους 10 ότι ο θεσμός του ΠτΔ θα πρέπει να διατηρηθεί αλλά για την εκλογή του να απαιτούνται σε περίπτωση αδιεξόδου 151 ψήφοι και τέλος 2 στους 10 απάντησαν ότι σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να απαιτούνται 180 βουλευτές για την εκλογή του.
Σε γενικές γραμμές είναι φανερό ότι οι αναγνώστες του Newpost στέκονται σκεπτικοί απέναντι στον θεσμό του Προέδρου της Δημοκρατίας. Λίγοι είναι αυτοί που εκτιμούν ότι ο τελευταίος θα πρέπει να λειτουργεί εκβιαστικά σε μια κατεύθυνση ευρύτερων συγκλίσεων. Η πλειοψηφία αυτών είτε εκτιμάει ότι δεν εξυπηρετεί κάποιον υψηλό σκοπό συμβολικού χαρακτήρα είτε ότι πράγματι το κάνει αλλά εντούτοις η εξεύρεση συναινετικών λύσεων επί του θέματος θα πρέπει να επαφίεται στην διακριτική ευχέρεια της κυβερνητικής πλειοψηφίας, αποσυνδέοντας την διαδικασία από την διάλυση της βουλής.
Ποιο είναι όμως το προφίλ όσων διατηρούν την κάθε μια από τις παραπάνω απόψεις; Οι νεότεροι ηλικιακά αναγνώστες (18-34 ετών) είναι αυτοί που κυρίαρχα πιστεύουν ότι πρόκειται για έναν παρωχημένο θεσμό χωρίς ουσιαστικό περιεχόμενο, ενώ οι μεγαλύτεροι ηλικιακά (35 και άνω) παρουσιάζονται πιο συγκρατημένοι: ενώ ακόμα διακρίνουν ένα συμβολικό φορτίο στον θεσμό, εντούτοις εκτιμούν ότι η επιλογή ενός προσώπου που θα συμπυκνώνει την εθνική ενότητα δεν προϋποθέτει και την ευρεία κοινοβουλευτική σύγκλιση ως προς την επιλογή του προσώπου.
Είναι όμως και ο βαθμός συμπάθειας προς την κυβέρνηση που επηρεάζει την τοποθέτηση των αναγνωστών. Μεταξύ όσων παρουσιάζουν μηδενική συμπάθεια προς την κυβέρνηση η πιο δημοφιλής απάντηση είναι ότι ο ΠτΔ συμβολίζει την εθνική ενότητα και υπό αυτή την έννοια θα πρέπει να «εκβιάζεται» η συναίνεση στην επιλογή προσώπου με την ψήφο 180 βουλευτών, ενώ όσο αυξάνεται ο βαθμός συμπάθειας προς την κυβέρνηση μειώνεται η δημοφιλία της συγκεκριμένης απάντησης. Αντίθετα η απάντηση ότι ο θεσμός του ΠτΔ θα πρέπει να διατηρηθεί αλλά η εκλογή του θα πρέπει να μπορεί να πραγματοποιηθεί με την ψήφο 151 βουλευτών για να μην οδηγηθεί η βουλή σε διάλυση είναι περισσότερο δημοφιλής μεταξύ όσων συμπαθούν την κυβέρνηση, ενώ παράλληλα είναι ολοένα και λιγότερο δημοφιλής, όσο ο βαθμός συμπάθειας προς την κυβέρνηση μειώνεται.
Εν κατακλείδι, φαίνεται ότι ο θεσμός του Προέδρου της Δημοκρατίας δεν είναι ο πλέον δημοφιλής. Και για την πλειοψηφία των αναγνωστών θα πρέπει να αποσυνδεθεί οριστικά με την λειτουργία της βουλής. Είτε αυτό σημαίνει την οριστική κατάργηση του, είτε τον περιορισμό της αντίληψης ότι απαιτούνται ευρείες συναινέσεις για την εκλογή του. Και οι εξελίξεις του επόμενου διαστήματος θα αποσαφηνίσουν την κατεύθυνση που θα κινηθεί η Ελληνική Δημοκρατία τα επόμενα χρόνια ως προς την διατήρηση (και με ποιους όρους) του συγκεκριμένου θεσμού. Ως τότε η αποφυγή της εργαλειοποίησης του είναι ένα στοίχημα που θα πρέπει να κερδηθεί από ένα κομματικό σύστημα που κατά πολλούς βαδίζει έναν δρόμο κανονικοποίησης.
Διαβάστε εδώ ολόκληρη την έρευνα
Πηγή: newpost.gr
