Παγκόσμια πρωτιά για την ελληνική Ναυτιλία – Θ. Βενιάμης: Τα πλοία και οι ναυτικοί μας απέτρεψαν την παράλυση της παγκόσμιας οικονομίας

Η Ελλάδα παραμένει η μεγαλύτερη ναυτιλιακή δύναμη παγκοσμίως, σύμφωνα με την ετήσια έκθεση της Ένωσης Ελλήνων Εφοπλιστών για την περίοδο 2020 – 2021.

«Η ελληνική σημαία, εκτός από ποιοτική, είναι πια άκρως ανταγωνιστική» τονίζει ο πρόεδρος της Ενωσης Ελλήνων Εφοπλιστών (ΕΕΕ), Θόδωρος Βενιάμης, συμπληρώνοντας ότι «υπήρξαν νομοθετικές αστοχίες που έπληξαν την ανταγωνιστικότητα του ελληνικού νηολογίου, οι οποίες αποκαταστάθηκαν την περίοδο που πέρασε».

Σύμφωνα με την έκθεση:

• Με στόλο 4.901 πλοίων, οι Έλληνες πλοιοκτήτες ελέγχουν το 19,42% της παγκόσμιας χωρητικότητας σε τόνους deadweight (dwt).
• To 2020, ο ελληνόκτητος στόλος αυξήθηκε περισσότερο από 4% φτάνοντας περίπου τα 364 εκατομμύρια τόνους dwt.
• Η Ελλάδα συνεχίζει να αυξάνει το μερίδιό της στον στόλο που ελέγχεται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ). Οι Έλληνες πλοιοκτήτες κατέχουν το 58% της χωρητικότητας της ΕΕ.
• Το 2020, οι ελληνικών συμφερόντων παραγγελίες ναυπήγησης ανήλθαν σε 104 πλοία (άνω των 1.000 gt) ή 14,36 εκατομμύρια τόνους dwt, τα οποία αντιπροσωπεύουν το 10,99% της παγκόσμιας χωρητικότητας υπό παραγγελία.
• Οι Έλληνες πλοιοκτήτες συνεχίζουν να επενδύουν σε νέα και ενεργειακά αποδοτικά πλοία, με τη μέση ηλικία του ελληνόκτητου στόλου (9,54 έτη) να είναι χαμηλότερη από τη μέση ηλικία του παγκόσμιου στόλου (9,87 έτη).
• Η Ελλάδα παραμένει ένα από τα κορυφαία νηολόγια πλοίων παγκοσμίως: Tο ελληνικό νηολόγιο αριθμεί 685 πλοία (άνω των 1.000 gt), των οποίων η χωρητικότητα ανέρχεται σε 37,98 εκατομμύρια gt. Ο στόλος υπό ελληνική σημαία κατατάσσεται στην 8η θέση διεθνώς και στη 2η θέση στην ΕΕ

Θ. Βενιάμης: Τα πλοία και οι ναυτικοί μας απέτρεψαν την παράλυση της παγκόσμιας οικονομίας

«Τα χιλιάδες πλοία, με το ανθρώπινο δυναμικό τους, τους ναυτικούς μας, τους “ήρωες των θαλασσών”, απέτρεψαν την παράλυση της παγκόσμιας οικονομίας» τονίζει ο πρόεδρος της Ελλήνων Εφοπλιστών, Θεόδωρος Βενιάμης, με αφορμή τη δημοσιοποίηση της έκθεσης της Ένωσης Ελλήνων Εφοπλιστών 2020-2021.

Ο κ. Βενιάμης τονίζει ότι η περίοδος που πέρασε ήταν καθοριστική για να ολοκληρωθεί η αποκατάσταση των νομοθετικών αστοχιών που είχαν πλήξει σημαντικά την ανταγωνιστικότητα του ελληνικού νηολογίου, αναφέροντας ότι η ελληνική σημαία εκτός από ποιοτική, είναι πια άκρως ανταγωνιστική, μειονεκτώντας όμως ακόμη ως προς τη διαπιστωμένη καθυστέρηση στην επιβεβλημένη ψηφιοποίηση και ηλεκτρονική διακυβέρνηση των λειτουργικών και διαδικαστικών εκφάνσεών της.

Προσθέτει, επίσης, ότι η προσέλκυση των νέων στο ναυτικό επάγγελμα, σε συνδυασμό με την απαιτούμενη περαιτέρω αύξηση της δυναμικότητας των Ακαδημιών Εμπορικού Ναυτικού, καθώς και τον αναμενόμενο εκσυγχρονισμό της ναυτικής εκπαίδευσης, θα συντελέσουν καθοριστικά, ώστε να μην χαθεί η ναυτική τεχνογνωσία από τον τόπο μας και να αυξηθεί η παρουσία των Ελλήνων ναυτικών στην ελληνόκτητη ναυτιλία.

Το μήνυμα του κ. Βενιάμη έχει ως εξής:

«Η πρωτοφανής παγκόσμια υγειονομική κρίση που επήλθε με την έξαρση της πανδημίας του COVID-19 ανέδειξε με πρωτόγνωρο τρόπο τον ζωτικής σημασίας ρόλο της ναυτιλίας, η οποία, παρά τις πολυσχιδείς συνέπειες και αντιξοότητες που αντιμετωπίζει, συνεχίζει αδιάλειπτα να εξυπηρετεί το 90% των αναγκών του παγκόσμιου εμπορίου. Τα χιλιάδες πλοία, με το ανθρώπινο δυναμικό τους, τους ναυτικούς μας, τους «ήρωες των θαλασσών», απέτρεψαν την παράλυση της παγκόσμιας οικονομίας.

Όμως, αν και η ναυτιλία ως κλάδος προσφέρει αναντικατάστατες υπηρεσίες, εξασφαλίζοντας τα βασικά αγαθά που χρειάζεται η κοινωνία μας σε καιρούς ειρήνης αλλά και κρίσεων, δυστυχώς, απουσιάζει από τις προτεραιότητες των πολιτικών ιθυνόντων. Παρά την καθοριστική της υπόσταση στο διεθνές εμπόριο και οικονομία, η ναυτιλία δεν τυγχάνει της αναγνώρισης και της υποστήριξης που της αξίζει. Μία τέτοια αναγνώριση και πολιτική προάσπισης του ρόλου της είναι απαραίτητη, προκειμένου να εξασφαλισθεί κάθε δυνατή διευκόλυνση για την ανεμπόδιστη παροχή των θαλάσσιων μεταφορικών υπηρεσιών, καθώς και για την απρόσκοπτη μετακίνηση των ναυτικών ανά τον κόσμο, με γνώμονα πρωτίστως την υγεία τους και την ασφάλεια των πλοίων και της ναυσιπλοΐας. Οι επόμενοι μήνες διαφαίνονται άκρως απαιτητικοί, λόγω κυρίως των περιβαλλοντικών νομοθετικών προκλήσεων που καλείται να αντιμετωπίσει η ναυτιλία, τόσο σε διεθνές όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Στο πλαίσιο αυτό, επικροτούμε και υποστηρίζουμε τις συνεχιζόμενες προσπάθειες στον ΙΜΟ, τον αρμόδιο ρυθμιστή του κανονιστικού πλαισίου των θαλασσίων μεταφορών παγκοσμίως, οι οποίες όμως δεν θα πρέπει να υποσκάπτονται από περιφερειακές ή/και μονομερείς νομοθετικές πρωτοβουλίες και ειδικότερα της ΕΕ. Η ΕΕΕ είναι σταθερά προσηλωμένη στην προστασία του περιβάλλοντος και στην απεξάρτηση της ναυτιλίας από τον άνθρακα. Όμως, σε κάθε περίπτωση, σημαντικότατο μερίδιο ευθύνης για την επίτευξη των στόχων αυτών ανήκει στους κατασκευαστές μηχανών πλοίων, στα ναυπηγεία και στους παραγωγούς και προμηθευτές καυσίμων, καθοριστική παράμετρος που δεν λαμβάνεται υπόψη. Πρέπει να γίνει αντιληπτό ότι χωρίς σημαντικές επενδύσεις στην Έρευνα και Ανάπτυξη από αυτούς τους εμπλεκόμενους φορείς, η ναυτιλιακή βιομηχανία θα παραμείνει εξαρτημένη από τον άνθρακα. Στον αντίποδα, τα πλοία και οι πλοιοκτήτες είναι αυτοί που καλούνται ατυχώς να εφαρμόσουν άστοχες πολιτικές και παράγωγα νομοθετήματα, εισπρακτικού και μόνο χαρακτήρα.

Σχετικά με τις πρόσφατες ανακοινώσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη δέσμη μέτρων “Fit for 55”, το ευρωπαϊκό Σύστημα Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών (EU ETS), ως περιφερειακό αγορακεντρικό μέτρο, είναι ασύμβατο με τον παγκόσμιο χαρακτήρα των θαλάσσιων μεταφορών, καθώς και με τον τρόπο λειτουργίας της ναυτιλίας, ενώ υπονομεύει σοβαρά τις συνεχιζόμενες διεθνείς προσπάθειες και διαπραγματεύσεις για την απανθρακοποίηση του τομέα. Παρόλα αυτά, τουλάχιστον η αναγνώριση εκ μέρους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής της ευθύνης των ναυλωτών για την κάλυψη του κόστους συμμόρφωσης στο πλαίσιο της πρότασης ένταξης της ναυτιλίας EU ETS είναι μία θεμελιώδης αρχή βάσει του κανόνα «ο ρυπαίνων πληρώνει», την οποία η ΕΕΕ ανέδειξε εξ αρχής. Η αρχή αυτή πρέπει να αποτελέσει την αφετηρία των επικείμενων διαβουλεύσεων στα ευρωπαϊκά όργανα, καθώς μπορεί να φέρει απτά αποτελέσματα στη μάχη κατά της κλιματικής αλλαγής, χωρίς να διακυβεύεται η ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής ναυτιλίας.

Η ελληνική ναυτιλία, με την τεχνογνωσία και εμπειρία που κατέχουν τα μέλη της ως hands-on επιχειρηματίες, δεσμεύεται να συνεχίσει να συνδράμει εποικοδομητικά και στις προσεχείς διαπραγματεύσεις, σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο, προωθώντας φιλόδοξες αλλά και ταυτόχρονα εφικτές και ρεαλιστικές λύσεις. Διότι μόνο τέτοιες λύσεις μπορούν να εγγυηθούν την ουσιαστική βελτίωση του αποτυπώματος άνθρακα της βιομηχανίας, αλλά και να εξασφαλίσουν τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα του στρατηγικού αυτού τομέα με τα πολλαπλά οφέλη για την ΕΕ και τους πολίτες της. Το 2021 σηματοδοτεί την 40η επέτειο της ένταξης της Ελλάδας στην ΕΕ, μέσω της οποίας ο ελληνόκτητος στόλος ενισχύει τις τάξεις της ευρωπαϊκής ναυτιλιακής βιομηχανίας. Σήμερα τα ελληνόκτητα πλοία αντιπροσωπεύουν το 58% του στόλου που ελέγχεται από την ΕΕ, αποτελώντας στρατηγικό κεφάλαιο για αυτήν και ακρογωνιαίο λίθο του ευρωπαϊκού ναυτιλιακού cluster, στοιχεία που ενισχύουν τον καθοριστικό ρόλο μας στα τεκταινόμενα στην ΕΕ.

Σε εθνικό επίπεδο, η περίοδος που πέρασε ήταν καθοριστική για να ολοκληρωθεί η αποκατάσταση νομοθετικών αστοχιών που είχαν πλήξει σημαντικά την ανταγωνιστικότητα του ελληνικού νηολογίου. Η ελληνική σημαία εκτός από ποιοτική, είναι πια άκρως ανταγωνιστική, μειονεκτώντας όμως ακόμη ως προς τη διαπιστωμένη καθυστέρηση στην επιβεβλημένη ψηφιοποίηση και ηλεκτρονική διακυβέρνηση των λειτουργικών και διαδικαστικών εκφάνσεών της.

Στο ίδιο πλαίσιο και με κοινή δεδηλωμένη επιθυμία πολιτείας και ναυτιλίας για την αναβίωση της ναυτοσύνης στον τόπο μας, αναπόσπαστο στοιχείο του ελληνικού ναυτιλιακού θαύματος, ξεκίνησε πριν λίγους μήνες μια συντονισμένη προσπάθεια ενημέρωσης και προσέλκυσης των νέων στο ναυτικό επάγγελμα. Η μεγάλη ελληνική ναυτιλία τους απευθύνει μια ανοικτή πρόσκληση σε «μια θάλασσα ευκαιρίες», με ανοικτούς ορίζοντες επαγγελματικής και προσωπικής ανέλιξης, σε μια εποχή με ιδιαίτερες προκλήσεις για εργασιακή αποκατάσταση. Η προσέλκυση των νέων στο ναυτικό επάγγελμα, σε συνδυασμό με την απαιτούμενη περαιτέρω αύξηση της δυναμικότητας των Ακαδημιών Εμπορικού Ναυτικού, καθώς και τον αναμενόμενο εκσυγχρονισμό της ναυτικής εκπαίδευσης, θα συντελέσουν καθοριστικά, ώστε να μην χαθεί η ναυτική τεχνογνωσία από τον τόπο μας και να αυξηθεί η παρουσία των Ελλήνων ναυτικών στην ελληνόκτητη ναυτιλία, στόχοι που, σε κάθε περίπτωση, απαιτούν επιμονή και προσήλωση για την επίτευξή τους. Παράλληλα, η Εταιρεία Κοινωνικής Προσφοράς Ελληνικού Εφοπλισμού «ΣΥΝ-ΕΝΩΣΙΣ» συνεχίζει με αμείωτο ρυθμό το πολυδιάστατο κοινωφελές έργο της. Υλοποιεί με συνέπεια όλα τα προγράμματα που είχε εξαγγείλει σε τομείς όπως η δημόσια υγεία, παιδεία, εθνική άμυνα και προστασία του πολίτη, ενώ προωθεί συνεχώς νέες δράσεις, ανταποκρινόμενη στις αυξανόμενες ανάγκες του κοινωνικού ιστού και υπηρετώντας πιστά το όραμα της ναυτιλιακής οικογένειας, να είναι ουσιαστικός αρωγός στην κοινωνία.

Στη νέα δεκαετία που ήδη διανύουμε θα τεθούν νέες παράμετροι για τη λειτουργία της διεθνούς ναυτιλίας, τόσο ως προς το περιβαλλοντικό αποτύπωμα αυτής, αλλά και ως προς την ανταγωνιστικότητά της, δύο στόχοι πλήρως αλληλένδετοι και αλληλοεξαρτώμενοι. Στο απαιτητικό αυτό και αβέβαιο πλαίσιο, η ναυτιλία μας έχει αποδεδειγμένα την ποσοτική, αλλά κυρίως ποιοτική δυναμική, ώστε σε συνδυασμό με την υψηλή ναυτική τεχνογνωσία, αλλά και τα εχέγγυα που της προσδίδει η μακρόχρονη ναυτική παράδοση, να αντεπεξέλθει σε κάθε πρόκληση, καθώς και να διατηρήσει και να ενισχύσει τον ρόλο της ως εθνικού κεφαλαίου για την πατρίδα μας, αλλά και ως σημαντικού παράγοντα στη διεθνή ναυτιλιακή σκηνή».

Ας δούμε, πιο αναλυτικά, τις «επιδόσεις» της ελληνικής Ναυτιλίας, σύμφωνα με την ετήσια έκθεση της Ένωσης Ελλήνων Εφοπλιστών, για την περίοδο 2020 – 2021.

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΝΑΥΤΙΛΙΑ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

Ο Στρατηγικός και Οικονοµικός Ρόλος της Ελληνικής Ναυτιλίας

• Η Ελλάδα παραµένει η µεγαλύτερη ναυτιλιακή δύναµη παγκοσµίως: Με στόλο 4.901 πλοίων, οι Έλληνες πλοιοκτήτες ελέγχουν το 19,42% της παγκόσµιας χωρητικότητας σε τόνους deadweight (dwt). To 2020, ο ελληνόκτητος στόλος αυξήθηκε περισσότερο από 4% φτάνοντας περίπου τα 364 εκατοµµύρια τόνους dwt.

• H ραχοκοκαλιά της ευρωπαϊκής ναυτιλίας: Η Ελλάδα συνεχίζει να αυξάνει το µερίδιό της στον στόλο που ελέγχεται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ). Οι Έλληνες πλοιοκτήτες κατέχουν το 58% της χωρητικότητας της ΕΕ. Περισσότερο από το ένα τρίτο του ελληνόκτητου στόλου ή 1.706 πλοία, φέρουν σηµαία Κράτους Μέλους της ΕΕ3.

• Η ελληνική ναυτιλία αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο του παγκόσµιου θαλάσσιου εµπορίου, καθώς οι Έλληνες πλοιοκτήτες ελέγχουν:

1. το 30,25% του παγκόσµιου στόλου δεξαµενοπλοίων,
2. το 14,64% του παγκόσµιου στόλου µεταφοράς χηµικών και παραγώγων πετρελαίου,
3. το 15,58% του παγκόσµιου στόλου υγραεριοφόρων (LNG / LPG),
4. το 20,04% του παγκόσµιου στόλου µεταφοράς χύδην ξηρού φορτίου,
5. το 9,53% του παγκόσµιου στόλου µεταφοράς εµπορευµατοκιβωτίων

• Οι Έλληνες πλοιοκτήτες συνεχίζουν να επενδύουν σε νεότευκτα πλοία: Το 2020 οι ελληνικών συµφερόντων παραγγελίες ναυπήγησης ανήλθαν σε 104 πλοία (άνω των 1.000 gt) ή 14,36 εκατοµµύρια τόνους dwt, τα οποία αντιπροσωπεύουν το 10,99% της παγκόσµιας χωρητικότητας υπό παραγγελία.

• Οι Έλληνες πλοιοκτήτες συνεχίζουν να επενδύουν σε νέα και ενεργειακά αποδοτικά πλοία, µε τη µέση ηλικία του ελληνόκτητου στόλου (9,54 έτη) να είναι χαµηλότερη από τη µέση ηλικία του παγκόσµιου στόλου (9,87 έτη).

• Ο ελληνικός στόλος είναι από τους πιο ασφαλείς παγκοσµίως: Η Ελλάδα παραµένει στον Λευκό Κατάλογο STCW (Standards of Training, Certifi cation and Watchkeeping for Seafarers) του ∆ιεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισµού (ΙΜΟ) και στον Λευκό Κατάλογο του Paris Memorandum of Understanding (Paris MoU) και του Tokyo Memorandum of Understanding (Tokyo MoU), ενώ ο ελληνικός στόλος είναι παράλληλα ένας από τους πιο ασφαλείς παγκοσµίως, µε ποσοστό 0,44% του ελληνικού εµπορικού στόλου (µε βάση τον αριθµό πλοίων) και 0,50% (µε βάση τη χωρητικότητα) να εµπλέκεται σε ήσσονος σηµασίας ναυτικά ατυχήµατα. Από την 1.7.2021 η Ελλάδα περιλαµβάνεται στον Κατάλογο των Ναυτιλιακών ∆ιοικήσεων της Πρωτοβουλίας QUALSHIP 21 της Αµερικανικής Ακτοφυλακής (USCG)8 .

• Η Ελλάδα παραµένει ένα από τα κορυφαία νηολόγια πλοίων παγκοσµίως: Tο ελληνικό νηολόγιο αριθµεί 685 πλοία (άνω των 1.000 gt), των οποίων η χωρητικότητα ανέρχεται σε 37,98 εκατοµµύρια gt. Ο στόλος υπό ελληνική σηµαία κατατάσσεται στην 8η θέση διεθνώς και στη 2η θέση στην ΕΕ (σε όρους dwt)..

• Παρά την πανδηµία του COVID-19, η ελληνική ναυτιλία παραµένει ένας από τους βασικούς πυλώνες της ελληνικής οικονοµίας: Η πανδηµία επηρέασε σοβαρά τις εισροές στο ισοζύγιο πληρωµών από την παροχή ναυτιλιακών υπηρεσιών, οι οποίες παρ’ ότι µειώθηκαν κατά 20,16% σε σχέση µε το 2019, ανήλθαν σε περίπου 13,81 δισεκατοµµύρια ευρώ συνολικά για το οικονοµικό έτος 2020.

Η Στρατηγική Σηµασία της Ελληνικής Ναυτιλίας

Η ελληνική ναυτιλία, όπως υπογραμμίζεται στην έκθεση της ΕΕΕ, µεταφέρει φορτία µεταξύ τρίτων χωρών σε ποσοστό άνω του 98% της µεταφορικής της ικανότητας, γεγονός που την καθιστά τον µεγαλύτερο διασυνοριακό µεταφορέα παγκοσµίως. Παράλληλα υποστηρίζει ότι ο ελληνόκτητος στόλος έχει ζωτική σηµασία για το παγκόσµιο εµπόριο, καθώς µεταφέρει βασικά αγαθά, συµπεριλαµβανοµένων γεωργικών και δασικών προϊόντων, πετρελαίου και παραγώγων πετρελαίου, υγροποιηµένων αερίων, χηµικών, σιδήρου και άλλων µεταλλευµάτων, άνθρακα και λιπασµάτων. Η ελληνική ναυτιλία έχει επίσης στρατηγική σηµασία για την ΕΕ επειδή, µεταξύ άλλων, τόσο η οικονοµία της ΕΕ όσο και η ευηµερία των πολιτών της εξαρτώνται από την πρόσβαση σε οικονοµικά προσιτές πηγές ενέργειας. Καθώς η εξάρτηση της ΕΕ από εισαγωγές ενέργειας από χώρες εκτός ΕΕ προσεγγίζει το 58,2%11, ο ελληνόκτητος στόλος είναι κρίσιµης σηµασίας για την εξασφάλιση εισαγωγής ενέργειας στην ΕΕ από διαφορετικές περιοχές του πλανήτη.

Τα Χαρακτηριστικά της Ελληνικής Ναυτιλίας

Οπως σημειώνει η έκθεση, η ελληνική ναυτιλία αποτελεί πρωτίστως µια βιοµηχανία που απαρτίζεται από ΜΜΕ12 και ειδικεύεται στις bulk / tramp µεταφορές. Ο τοµέας της bulk / tramp ναυτιλίας είναι ένας επιχειρηµατικός τοµέας µε χαρακτηριστικά τέλειου ανταγωνισµού. Αυτό συµβαίνει, επειδή ο κλάδος αποτελείται από χιλιάδες εταιρείες παγκοσµίως και δεν κυριαρχείται από περιορισµένο αριθµό πολύ µεγάλων εταιρειών – συµµαχιών, όπως συµβαίνει στην περίπτωση της ναυτιλίας τακτικών γραµµών και στους περισσότερους βιοµηχανικούς τοµείς και τοµείς παροχής υπηρεσιών παγκοσµίως.

Κατά κανόνα, τα πλοία που ανήκουν σε Έλληνες πλοιοκτήτες ναυλώνονται βάσει ναυλοσυµφώνων κατά χρόνο (time charter party contracts). Οι ναυλωτές διαδραµατίζουν δοµικό ρόλο στη ναυτιλία, καθώς είναι εκείνοι που διαχειρίζονται εµπορικά το πλοίο και οι οποίοι ελέγχουν τις παραµέτρους λειτουργίας του, όπως είναι το δροµολόγιο, το είδος και η ποσότητα του φορτίου, καθώς και η ταχύτητα του πλοίου, οι οποίες µε τη σειρά τους καθορίζουν το αποτύπωµα άνθρακα του πλοίου κατά τη διάρκεια των εν λόγω ναυλώσεων.

ΝΑΥΤΙΛΙΑΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Επιπτώσεις του COVID-19 στη Ναυτιλία

Σε άλλο κεφάλαιο, η έκθεση της ΕΕΕ, στέκεται στο γεγονός ότι πανδημία του COVID-19 είχε επιπτώσεις για την ναυτιλία. «Τα μέτρα που επιβλήθηκαν από τις κυβερνήσεις για τον περιορισμό του COVID-19 προκάλεσαν παγκόσμια, άνευ προηγουμένου, κρίση στις αλλαγές πληρωμάτων», ωστόσο «παρά τα ασυνήθιστα προβλήµατα και το πλήθος των πρωτοφανών προκλήσεων, τα πλοία συνέχισαν να µεταφέρουν αγαθά σε όλο τον κόσµο, υποστηρίζοντας την παγκόσµια οικονοµία». Για να αντιμετωπιστούν οι συνεχιζόµενες οικονοµικές επιπτώσεις της πανδηµίας στις ναυτιλιακές επιχειρήσεις, η έκθεση θεωρεί ότι «οι θεσµοί της ΕΕ θα πρέπει να επανεξετάζουν συνεχώς τα ήδη υιοθετηθέντα εργαλεία και µέτρα ανάκαµψης, ούτως ώστε να αντιµετωπίζονται αποτελεσµατικά τα βραχυπρόθεσµα θέµατα επείγοντος χαρακτήρα, αλλά και να εξασφαλίζεται η µακροπρόθεσµη βιωσιµότητα και χρηµατοδότηση της ναυτιλιακής δραστηριότητας. Ο ναυτιλιακός τοµέας της ΕΕ θα πρέπει να έχει την απαραίτητη πρόσβαση σε χρηµατοδοτική ρευστότητα και ευελιξία τόσο κατά τη διάρκεια, όσο και µετά το πέρας της πανδηµίας».

Μία παγκόσµια ανταγωνιστική ευρωπαϊκή ναυτιλία ως παράγοντας βιωσιµότητας και ανάκαµψης

«Η ευρωπαϊκή ναυτιλία αποτελεί στρατηγικό πλεονέκτηµα αλλά, ταυτόχρονα, και τον πιο ενεργειακά αποδοτικό και περιβαλλοντικά φιλικό τρόπο µεταφοράς φορτίων, ο οποίος διασφαλίζει την γεωπολιτική ανεξαρτησία και αυτοτέλεια της ΕΕ, ενώ παράλληλα αυξάνει την οικονοµική, βιοµηχανική και περιβαλλοντική της ανθεκτικότητα», σχολιάζει η έκθεση και θεωρεί ότι «η ΕΕ θα πρέπει να διαµορφώσει µια ολοκληρωµένη και παγκόσµιου προσανατολισµού ναυτιλιακή πολιτική, εστιάζοντας στην υποστήριξη της ανταγωνιστικότητας της ναυτιλίας της και του ευρύτερου ναυτιλιακού πλέγµατος, ειδικά στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συµφωνίας (EU Green Deal), η οποία, παρ’ όλη τη σηµασία της, δεν πρέπει να υπερκεράσει την ατζέντα της ναυτιλιακής πολιτικής».

Ελεύθερο εµπόριο και προστατευτισµός

Παράλληλα, επειδή η ναυτιλία αποτελεί βασικό πυλώνα του παγκόσµιου εµπορίου, παρέχοντας τη δυνατότητα για εισαγωγές και εξαγωγές οικονοµικά προσιτών αγαθών σε κλίµακα που δεν είναι εφικτή µε άλλα µέσα µεταφοράς και για αυτό, σύμφωνα με την έκθεση της ΕΕΕ, «ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στην εξάλειψη κάθε ρήτρας διασφάλισης µεταφοράς ναυτιλιακών φορτίων, καθώς και άλλων περιοριστικών µέτρων κατά του εµπορίου, τα οποία είναι σε ισχύ, ούτως ώστε να βελτιωθεί η ανταγωνιστικότητα των εθνικών οικονοµιών, καθώς και η δυνατότητα πρόσβασης των τοπικών εισαγωγέων και εξαγωγέων σε αποδοτικές υπηρεσίες θαλάσσιων µεταφορών», ενώ «διατάξεις σχετικά µε τις θαλάσσιες µεταφορές θα πρέπει να είναι αναπόσπαστο µέρος των διµερών ή πολυµερών Συµφωνιών Ελεύθερων Συναλλαγών που συνάπτει η ΕΕ µε τρίτες χώρες και δεν θα πρέπει να απεµπολούνται στο πλαίσιο συµβιβασµών για τη σύναψη µιας Συµφωνίας».

Βιώσιµη ναυτιλιακή χρηµατοδότηση

Η ναυτιλιακή χρηµατοδότηση στην ΕΕ έχει καταστεί πιο δύσκολη, ενώ τα χρηµατοπιστωτικά ιδρύµατα της Ασίας κερδίζουν µερίδιο της αγοράς και για αυτό θα ήταν προτιμότερο, η ΕΕ να θεσπίσει σε περιφερειακό επίπεδο πιο περιοριστικούς όρους για τη ναυτιλιακή χρηµατοδότηση από ό,τι ισχύει διεθνώς, θα θέσει άµεσα τον εµπορικό της στόλο σε µειονεκτική θέση έναντι των υπόλοιπων στόλων παγκοσµίως, κάτι το οποίο γεωπολιτικά θα αποτελούσε µία εσφαλµένη επιλογή, σχολιάσει η έκθεση, προκειμένου να επιτευχθεί μια βιώσιµη ναυτιλιακή χρηµατοδότηση.

Ευρωπαϊκός κανονισµός για τη χρηµατοδότηση περιβαλλοντικά βιώσιµων επενδύσεων

Κριτική ασκείται στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τον ορισµό της πράσινης ναυτιλίας, καθώς όπως σημειώνεται στην έκθεση, είναι ακατάλληλα και υποδηλώνουν περιορισµένη κατανόηση των ιδιαιτεροτήτων και των εγγενών χαρακτηριστικών της ναυτιλιακής βιοµηχανίας, ιδίως εκείνων που αφορούν στην ποντοπόρο ναυτιλία. Επίσης, συμπληρώνεται στην έκθεση, η ταξινόµηση περιβαλλοντικά βιώσιµων επενδύσεων στην ΕΕ δεν αναγνωρίζει τεχνολογίες και καύσιµα που συµβάλλουν στη µετάβαση προς την κλιµατική ουδετερότητα, όπως το Υγροποιηµένο Φυσικό Αέριο (ΥΦΑ), κάτι που είναι ιδιαίτερα ανησυχητικό δεδοµένου ότι προς το παρόν δε διατίθενται ναυτιλιακά καύσιµα µηδενικών εκποµπών άνθρακα και σχετικές τεχνολογίες πρόωσης. Για το λόγο αυτό «απαιτείται περισσότερος χρόνος για µια πιο εστιασµένη και ρεαλιστική επανεξέταση των τεχνικών κριτηρίων ελέγχου για όλα τα ποντοπόρα εµπορικά πλοία».

Φορολογία

«Νοµοθετικές πρωτοβουλίες στο πλαίσιο δηµοσιονοµικών και φορολογικών πολιτικών, όπως η αναθεώρηση της Ευρωπαϊκής Οδηγίας για τη Φορολογία των Ενεργειακών Προϊόντων και της Ηλεκτρικής Ενέργειας (EU Energy Taxation Directive), θα πρέπει να χρησιµοποιούνται για την ενθάρρυνση της µετάβασης στην πράσινη ενέργεια», σχολιάζει η έκθεση στο κεφάλαιο για τη «φορολογία», τη στιγμή που «η κατάργηση των φορολογικών απαλλαγών στα ναυτιλιακά καύσιµα θα αποτελούσε ένα αναποτελεσµατικό και αντιπαραγωγικό µέτρο».

Ναυτιλία Μικρών Αποστάσεων

Παράλληλα, επειδή η Ναυτιλία Μικρών Αποστάσεων (ΝΜΑ) αποτελεί ένα βιώσιµο τρόπο µεταφοράς αγαθών και επιβατών στην Ευρώπη και στις πλησιέστερες σε αυτή γειτονικές χώρες, και έχει τη δυνατότητα να ενισχύσει περαιτέρω την Ενιαία Αγορά, η ΝΜΑ θα πρέπει να υποστηριχθεί περαιτέρω στο πλαίσιο των πολιτικών της ΕΕ, ούτως ώστε η επιθυµητή µετατόπιση του µεταφορικού έργου προς τη θάλασσα να πραγµατοποιηθεί.

Πειρατεία και ένοπλη ληστεία

Η πειρατεία και οι ένοπλες επιθέσεις κατά της ναυτιλίας αποτελούν ένα παγκόσµιο πρόβληµα που απαιτεί συντονισµένη, βιώσιµη και αποτελεσµατική αντιµετώπιση από τη διεθνή κοινότητα σε υψηλότατο επίπεδο, συµπεριλαµβανοµένου του ΙΜΟ και της ΕΕ, συμπαιρένει η έκθεση.

Κοινωνικά θέµατα – Η κρίση των αλλαγών πληρωµάτων

Η Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών, ο ΙΜΟ και η Διεθνής Οργάνωση Εργασίας (ILO) υιοθέτησαν ψηφίσματα, με τα οποία καλούνται οι κυβερνήσεις να διευκολύνουν την πραγματοποίηση αλλαγών πληρωμάτων με ασφάλεια και να αναγνωρίσουν τους ναυτικούς ως «ουσιώδεις εργαζόμενους». Ωστόσο, μέχρι τα τέλη Ιουνίου 2021 μόνο εξήντα κράτη -Μέλη έχουν γνωστοποιήσει στον ΙΜΟ ότι αναγνωρίζουν τους ναυτικούς ως «ουσιώδεις εργαζόμενους». Η Ένωσις Ελλήνων Εφοπλιστών (ΕΕΕ) χαιρετίζει το Ψήφισμα που υιοθέτησε η Ειδική Τριμερής Επιτροπή της Διεθνούς Σύμβασης (∆Σ) Ναυτικής Εργασίας, 2006 (STC / MLC) τον Απρίλιο 2021, δια του οποίου καλούνται οι κυβερνήσεις, μεταξύ άλλων, να θέσουν σε προτεραιότητα τον εμβολιασμό των ναυτικών κατά του COVID-19.

ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΝΑΥΣΙΠΛΟΪΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ

Ως προς την ασφάλεια της ναυσιπλοΐας και την προστασία του περιβάλλοντος, η έκθεση θεωρεί, μεταξύ άλλων» ότι ο ΙΜΟ, ο παγκόσµιος ρυθµιστής του κανονιστικού πλαισίου της ναυτιλιακής βιοµηχανίας και ο µοναδικός φορέας που µπορεί να διασφαλίσει ισότιµους όρους ανταγωνισµού σε διεθνές επίπεδο, εργάζεται επί του παρόντος για την εφαρµογή της Αρχικής Στρατηγικής του για τη µείωση των εκποµπών αερίων του θερµοκηπίου (GHG) από τα πλοία (Initial IMO GHG Strategy 2018), η οποία στοχεύει στην κορύφωση των εκποµπών GHG από τη διεθνή ναυτιλία το συντοµότερο δυνατό και στη µείωση των συνολικών ετήσιων εκποµπών κατ’ ελάχιστο 50% έως το 2050 σε σύγκριση µε το 2008.

Αναφορικά με τον Κανονισµό FuelEU Maritime, για την οποίο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε την πρότασή της, µε στόχο την επιτάχυνση της απεξάρτησης της ναυτιλίας από τον άνθρακα, µέσω της θέσπισης ενός υποχρεωτικού προτύπου ναυτιλιακών καυσίµων, το οποίο θα βασίζεται στην ένταση άνθρακα των εν λόγω καυσίµων που χρησιµοποιούνται από τα πλοία, η ΕΕΕ, εκφράζει την ανησυχία της, καθώς όπως σημειώνει:

• Είναι ένα περιφερειακό µέτρο µε εξωεδαφική εφαρµογή.
• Είναι εσφαλµένο και εξαιρετικά προβληµατικό να υποχρεώνονται τα πλοία να συµµορφώνονται µε τον προτεινόµενο Κανονισµό αντί τούτο να επιβάλλεται στους παρόχους και τους προµηθευτές των καυσίµων.
• Η εν λόγω πρόταση εισάγει ένα δεύτερο σύστηµα Παρακολούθησης, Υποβολής Εκθέσεων και Επαλήθευσης των εκποµπών διοξειδίου του άνθρακα (MRV) και έναν σύνθετο συγκεντρωτικό µηχανισµό συµµόρφωσης των πλοίων. Συστήµατα ακατάλληλα και ανεφάρµοστα για την πλειονότητα της ναυτιλιακής βιοµηχανίας και ειδικά για την bulk / tramp ναυτιλία, η οποία περιλαµβάνει κυρίως ιδιωτικές µικροµεσαίες επιχειρήσεις.

Ενώ, ανάλογα µε τις εξελίξεις σχετικά µε τη διαθεσιµότητα και την ποικιλία των µελλοντικών ναυτιλιακών καυσίµων, η µετάβαση σε ένα µέλλον πολλαπλών καυσίµων µπορεί στην πραγµατικότητα να σηµάνει το τέλος του θαλάσσιου εµπορίου χαµηλού κόστους.

Εναλλακτικά καύσιµα – τεχνολογίες

Σύμφωνα με μελέτη της ΕΕΕ, απαιτούνται τεράστιες επενδύσεις για την παραγωγή και την παγκόσµια διαθεσιµότητα ναυτιλιακών καυσίµων χαµηλών ή µηδενικών εκποµπών άνθρακα, τα οποία θα πρέπει να αναπτυχθούν από εµπλεκόµενους φορείς εκτός του ναυτιλιακού τοµέα. Επίσης, οι µακροοικονοµικές επιπτώσεις του κόστους αυτών των νέων καυσίµων και οι απαιτήσεις για υποδοµές ανεφοδιασµού παγκοσµίως δεν έχουν, µέχρι στιγµής, εξεταστεί.

Παγκόσµιο όριο περιεκτικότητας 0,50% σε θείο των ναυτιλιακών καυσίµων

Η ΕΕΕ, όπως επισημαίνεται στην έκθεση, θεωρεί ότι η ρύθμιση για την εφαρµογή του παγκόσµιου ορίου περιεκτικότητας 0,50% σε θείο των ναυτιλιακών καυσίµων του ΙΜΟ 2020, δεν είχε εξεταστεί επαρκώς κατά το χρόνο υιοθέτησής της, αναφέρθηκε σηµαντικός αριθµός περιστατικών βλάβης στο πλοίο ή και στον µηχανολογικό του εξοπλισµό από πλοία που χρησιµοποίησαν ναυτιλιακά καύσιµα µε µέγιστη περιεκτικότητα σε θείο 0,50% κ.β.

Ανακύκλωση πλοίων

Το κεφάλαιο της έκθεσης για την «ασφάλεια της ναυσιπλοΐας και την προστασία του περιβάλλοντος», κλείνοντας τονίζει ότι από τον κατάλογο των εγκεκριµένων από την ΕΕ εγκαταστάσεων ανακύκλωσης πλοίων, µόνο 9 ναυπηγεία του καταλόγου της ΕΕ προβαίνουν σε ανακύκλωση πλοίων και µόνο 3 θα µπορούσαν να διαλύσουν µεγάλα ποντοπόρα πλοία. Σε περίπτωση που η ΕΕ συνάψει διµερείς συµφωνίες µε άλλα συµβαλλόµενα µέρη στη Σύµβαση της Βασιλείας (για τον έλεγχο της διασυνοριακής διακίνησης επικίνδυνων αποβλήτων και τη διάθεσή τους), αυτό θα επιτρέψει σε περισσότερες εγκαταστάσεις ανακύκλωσης, που βρίσκονται σε χώρες εκτός του Οργανισµού Οικονοµικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ), όπως η Ινδία, να αιτηθούν την ένταξή τους στον κατάλογο των εγκαταστάσεων ανακύκλωσης πλοίων της ΕΕ.