Απαντήσεις σε ερωτήματα,φόβους, απορίες και προβληματισμούς που έθεσαν πολίτες για τον εμβολιασμό κατά του κορονοϊού, δόθηκαν από τους πλέον ειδικούς επιστήμονες στη διάρκεια της διαδικτυακής ανοιχτής εκδήλωσης, με τίτλο: «Γιατί πρέπει να εμβολιαστούμε ΟΛΟΙ;» που διοργάνωσε το Τμήμα Ιατρικής του ΑΠΘ.
Συγκεκριμένα δόθηκαν απαντήσεις στα παρακάτω ερωτήματα:
Είμαι αθλητής και έχω καλό ανοσοποιητικό σύστημα. Δεν έχω αρρωστήσει εδώ και πάρα πολλά χρόνια. Γιατί πρέπει να κάνω το εμβόλιο αφού έχω χαμηλό κίνδυνο να νοσήσω;
Ο αθλητής έχει μεν πολύ λίγες πιθανότητες να νοσήσει αλλά ο ιός δεν κάνει διακρίσεις. Ειδικά το μεταλλαγμένο στέλεχος Δ προσβάλει και τα νέα άτομα και τους εφήβους και τα παιδιά. Επομένως πρέπει να εμβολιαστούν και αυτά τα άτομα γιατί έτσι βοηθούν τον εαυτό τους αλλά συγχρόνως είναι πράξη κοινωνικής αλληλεγγύης γιατί μπορούν να έρθουν σε επαφή με ευπαθείς ομάδες και να μεταδώσουν τη νόσο.
Έχω ήδη νοσήσει,γιατί πρέπει να κάνω εμβόλιο; Πόσο καιρό μετά; Μήπως είναι καλύτερη η φυσική ανοσία;
Δεν υπάρχει επίσημη άποψη για το αν πρέπει να εμβολιάζονται αυτοί που νόσησαν. Η άποψη που επικρατεί αυτή τη στιγμή στη βιβλιογραφία είναι ότι μάλλον θα πρέπει να εμβολιαστούν στους έξι μήνες.
Τι είναι το εμβόλιο mRNA; Αν κάνω το εμβόλιο το mRNA θα αλλάξει το DNA μου; Μπορεί να χρησιμοποιηθούν οι δόσεις του εμβολίου για σταδιακή αλλαγή του DNA μας;
Το mRNA είναι ένα αγγελιοφόρο μόριο που περιέχει μία πληροφορία, μια οδηγία να σχηματιστεί η πρωτεΐνη ακίδα. Σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να εισέλθει στον πυρήνα όπου φυλάσσεται καλά το DNA. To DNA δεν μπορεί να αλλάξει. Οι δύο δόσεις γίνονται γιατί με τη δεύτερη δόση επιτυγχάνεται μεγάλη συγκέντρωση εξουδετερωτικών αντισωμάτων. Σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να γίνει αλλαγή του DNA ούτε με την πρώτη ούτε με τη δεύτερη δόση.
Μπορεί κάποιος να μεταδώσει τον ιό αφού έχει εμβολιαστεί; Χρειάζεται να παίρνω μέτρα προφύλαξης;
Όλα τα εμβόλια είναι αποτελεσματικά στην πρόληψη των νόσων. Ωστόσο δεν είναι 100% αποτελεσματικά. Τα πλήρως εμβολιασμένα άτομα είναι πιθανό, μετά την επαφή τους με τον ιό και με τις νέες μεταλλάξεις, να εμφανίσουν λοίμωξη με ηπιότερη συμπτωματολογία σε σχέση με τα μη εμβολιασμένα άτομα. Οι εμβολιασμένοι μπορεί να μεταδώσουν τον ιό γι αυτό πρέπει να υπάρχουν μέτρα προστασίας με μάσκα σε όλους τους χώρους και τήρηση των αποστάσεων.
Μετά τον εμβολιασμό υπάρχει κίνδυνος να νοσήσω; Αν ναι τότε γιατί να εμβολιαστώ;
Κάποιος που έχει εμβολιαστεί μπορεί να νοσήσει γιατί το εμβόλιο δεν παρέχει 100% προστασία. Όμως εκείνος θα νοσήσει και έχει εμβολιαστεί θα νοσήσει πάρα πολύ ήπια.
Τι πρέπει να κάνω αν είμαι εμβολιασμένος και έρθω σε επαφή με άτομο θετικό στον ιό;
Ο εμβολιασμένος δεν χρειάζεται να κάνει κάτι συγκεκριμένο. Πρέπει να τηρούνται τα μέτρα, ειδικά όταν υπάρχει πολύς κόσμος να φορούμε τις μάσκες.
Προφυλάσσουν τα εμβόλια από τα μεταλλαγμένα στελέχη του κορονοϊού; Τι ισχύει με τις μεταλλάξεις Δ και της Μ που έρχεται; Μήπως οι εμβολιασμένοι είναι πιο πιθανό να “κολλήσουν” κάποιο μεταλλαγμένο στέλεχος;
Παρά την επικράτηση της μετάλλαξης Δ διεθνώς υπάρχουν πέντε μεγάλες μελέτες που δείχνουν ότι υπάρχει τουλάχιστον 75% αποτελεσματικότητα και ότι διατηρείται η αποτελεσματικότητα των εμβολίων έναντι και της παραλλαγής αυτής. Κάποιες μελέτες δείχνουν ακόμη μεγαλύτερο ποσοστό που αγγίζει το 90%. Η μετάλλαξη Μ για τον ΠΟΥ αποτελεί μετάλλαξη ενδιαφέροντος και όχι μετάλλαξη ανησυχίας. Αυτό σημαίνει ότι βρίσκεται υπό παρακολούθηση για το επόμενο χρονικό διάστημα. Δεν αποτελεί η μετάλλαξη λόγο ανησυχίας άρα προχωρούμε κανονικά με τα διαθέσιμα εμβόλιο. Το ποσοστό των εμβολιασμένων που “κολλάει” και τις καινούργιες μεταλλάξεις είναι πολύ πολύ μικρότερο σε σχέση με τους ανεμβολίαστους. Υπάρχει πιθανότητα να “κολλήσει” ο εμβολιασμένος αλλά είναι πολύ μικρότερη σε σχέση με τον ανεμβολίαστο, αλλά θα έχει ήπια νόσηση χωρίς νοσηλεία.
Πως να εμπιστευτώ ένα εμβόλιο που δεν είναι δοκιμασμένο και εγκρίθηκε μέσα σε λίγους μήνες;
Το εμβόλιο εγκρίθηκε σε μικρό χρονικό διάστημα επειδή επιτεύχθηκαν παγκόσμια πολύ μεγάλες ταχύτητες λόγω της συνεργατικότητας και λόγω των κονδυλίων που έβαλαν όλα τα κράτη αλλά και λόγω του ότι η έγκριση σε διάφορες φάσεις έγινε ταυτόχρονα. Οι κανόνες ασφαλείας και ελέγχου έχουν τηρηθεί, απλώς υπήρχαν μεγαλύτερα κονδύλια και περισσότερη συνεργατικότητα που επιτάχυναν διαδικασίες που παλαιότερα περνούσαν ακόμη και δύο χρόνια μέχρι να τελεσφορήσουν. Τα εμβόλια έχουν ελεγχθεί από τους διεθνείς οργανισμούς, έχουν πάρει έγκριση και μάλιστα τώρα αυτή η έγκριση διευρύνεται.
Τι σημαίνει η επείγουσα έγκριση από τον FDA και τον ΕΜΑ και ποια είναι η διαφορά από τον προηγούμενο τύπο έγκρισης;
Σε συνθήκες έκτακτης ανάγκης οι ρυθμιστικοί οργανισμοί προβλέπουν κάποιες διαδικασίες που κινούνται ταχύτατα ώστε να δοθεί άδεια κυκλοφορίας σε ένα σκεύασμα που έχει όλες τις προδιαγραφές αποτελεσματικότητας και ασφάλειας. Ο ΕΜΑ χορηγεί τη λεγόμενη άδεια κυκλοφορίας υπό όρους που έχει σχεδιαστεί για να επιτρέπει την κυκλοφορία το συντομότερο μόλις συγκεντρωθούν επαρκή στοιχεία σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης. Το ίδιο πράττει και ο Αμερικανικός FDA με τη λεγόμενη άδεια χρήσης έκτακτης ανάγκης που επιτρέπει την προσωρινή χρήση ενός φαρμάκου υπό συγκεκριμένους όρους μέχρι να ολοκληρωθούν το επόμενο χρονικό διάστημα και να προσκομιστούν στις ρυθμιστικές αρχές τα συνεχή δεδομένα επιτήρησης και παρακολούθησης της ασφάλειας του προϊόντων αυτών. Στις ΗΠΑ έφτασαν στο σημείο να ολοκληρωθεί αυτός ο έλεγχος, να πάρει πλήρη έγκριση το εμβόλιο της Pfizer και σύντομα και της Moderna και να παραμείνουν μόνιμα διαθέσιμα στην αγορά δίνοντας και τη νομική κατοχύρωση σε διάφορους φορείς και εταιρείες και οργανισμούς.
Έχω χρόνιο νόσημα. Φοβάμαι να εμβολιαστώ γιατί δεν θέλω να επιβαρύνω τον οργανισμό μου. Να κάνω εμβόλιο; Ποια άτομα δεν πρέπει να κάνουν εμβόλιο;
Δεν υπάρχει καμία αντένδειξη στον εμβολιασμό εκτός εάν ο εμβολιαζόμενος κάνει αλλεργική αντίδραση στην πρώτη δόση του εμβολίου. Πρακτικά μπορούν να εμβολιαστούν όλοι. Στις πρώτες μελέτες των εμβολίων συμμετείχαν ασθενείς που είχαν πολλά υποκείμενα νοσήματα και δεν φάνηκε το εμβόλιο να προκαλεί έξαρση κάποιου υποκείμενου νοσήματος . Το σημαντικό είναι ότι τα υποκείμενα και χρόνια νοσήματα είναι παράγοντες κινδύνου για σοβαρή νόσηση και νοσηλεία και γι αυτό δόθηκε προτεραιότητα στον εμβολιασμό τους.
Γιατί να εμβολιάσω τα παιδιά μου (έφηβοι 12-17 ετών) αφού η νόσος στην ηλικία αυτή είναι ήπια; Μήπως αυτό γίνεται μόνο και μόνο για να προστατευτούν οι ανεμβολίαστοι ενήλικες;
Τα παιδιά ηλικίας 12 και άνω πρέπει να εμβολιαστούν όχι μόνο να για να προστατευτούν οι ευάλωτοι ενήλικες αλλά και τα ίδια. Μπορεί να είναι ελαφρύτερη η νόσηση στα παιδιά αλλά όχι πάντα. Κάποιες εκατοντάδες εφήβων που νοσηλεύτηκαν, κάποιοι μπήκαν σε ΜΕΘ και μικρός αριθμός απεβίωσε. Επομένως όσο βλέπουμε αύξηση κρουσμάτων στα παιδιά τους τελευταίους μήνες και η σοβαρή νόσηση ως ποσοστό θα αυξηθεί τους επόμενους μήνες. Με το άνοιγμα των τα σχολείων και η νόσηση και η μετάδοση θα είναι μεγαλύτερη. Για αυτό πρέπει να εμβολιαστούν για την ατομική τους προστασία αλλά και για την κοινωνική προστασία.
Μπορούν να εμβολιαστούν παιδιά με αλλεργίες;
Οι απλές αλλεργίες στα παιδιά δεν αποτελούν αντένδειξη για τον εμβολιασμό. Δεν μπορούν να εμβολιαστούν τα παιδιά που έχουν αλλεργία σε κάποια από τα συστατικά του εμβολίου ή είχαν εμφάνισαν αλλεργία με τη χορήγηση της πρώτης δόσης.
Συστήνεται πριν τον εμβολιασμό η χορήγηση αντιπυρετικού;
Δεν συστήνεται η προληπτική λήψη παρακεταμόλης ή άλλων φαρμάκων. Αν ο υποψήφιος για εμβολιασμό έχει πυρετό καλύτερα να αναβάλει τον εμβολιασμό. Μπορεί να πάρει αντιπυρετικό μετά τον εμβολιασμό εφόσον έχει συμπτώματα.
Ποιες είναι οι συχνότερες ανεπιθύμητες ενέργειες μετά από εμβολιασμό σε παιδιά και εφήβους και ενήλικες, σε ποιο ποσοστό εμφανίζονται Υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που έπαθαν μόνιμες βλάβες ή πέθαναν από τον εμβολιασμό;
Οι σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες είναι ελάχιστες. Εχουν γίνει περισσότερες από 5 δισεκατομμύρια δόσεις εμβολίων ανά τον κόσμο. Κυρίως με τα εμβόλια της AstraZeneca και της Johnson & Johnson είχαν την σπάνια παρενέργεια με τις θρομβώσεις. Τα mRNA εμβόλια φαίνονται πολύ πιο ασφαλή. Μια μικρή καινούργια επιπλοκή των mRNA εμβολίων αφορά κάποια περιστατικά περικαρδίτιδας, αλλά είναι μεγαλύτερο το ποσοστό εμφάνισης περικαρδίτιδας και μυοκαρδίτιδας μετά από φυσική νόσηση. Αυτές οι περιπτώσεις ήταν αυτοπεριοριζόμενες χωρίς να προκαλούν μόνιμες βλάβες ή θανάτους. Οι κύριες παρενέργειες είναι τοπικές και ήπιες. Πρακτικά οι ανεπιθύμητες ενέργειες δεν μπορούν να αποτελούν εμπόδιο για τον εμβολιασμό.
Ποια εμβόλια εναντίον του κορονοϊού έχουν εγκριθεί για παιδιά; Τα παιδιά που είναι μικρότερα των 12 ετών γιατί δεν κάνουν εμβόλιο;
Έχουν εγκριθεί τα εμβόλια mRNA. Για τα μικρότερα παιδιά δεν υπάρχουν μελέτες και γι αυτό δεν χορηγούνται σε αυτά
Η μεγάλη κάλυψη του πληθυσμού με τον εμβολιασμό χτίζει τείχος ανοσίας ή δημιουργεί ανθεκτικά στελέχη του κορονοϊού;
Αν ο ιός κυκλοφορεί ανεξέλεγκτος ιδιαίτερα στους ανοσοκατασταλμένους πληθυσμούς αυξάνει η πιθανότητα εμφάνισης περισσότερων παραλλαγών. Γι αυτό συνιστάται περισσότερο για τους ανοσοκατασταλμένους να κάνουν τα εμβόλια. Ειδικά αν αυτό συμβεί σε πολυπληθείς χώρες μεσαίου και χαμηλού εισοδήματος τότε τα προβλήματα μπορεί να είναι ακόμη περισσότερα. Δεν αναμένουμε τείχος ανοσίας στην αποτροπή της λοίμωξης γιατί ξέρουμε πλέον ότι δεν αποτρέπεται πλήρως η λοίμωξη με τα εμβόλια για την παραλλαγή Δ. Αν εννοούμε τείχος ανοσίας το ότι θα αποτρέπεται η σοβαρή λοίμωξη, τότε όσο περισσότεροι εμβολιαστούν τόσο μικρότερη θα είναι η πίεση στο σύστημα υγείας
Είναι ασφαλή τα εμβόλια σε εγκύους και γυναίκες που θηλάζουν;
Έχουν εμβολιαστεί πάνω από 150.000 έγκυες και έχουν το δηλώσει σε βάση δεδομένων στην Αμερική. Δεν υπάρχει κανένα απολύτως πρόβλημα στο έμβρυο, στη γυναίκα και στο νεογνό. Οι έγκυες κινδυνεύουν περισσότερο αν νοσήσουν από κορονοϊό γι αυτό συνιστάται ο εμβολιασμός τους. Δεν υπάρχει αντένδειξη για τον θηλασμό. Δεν επηρεάζεται η γονιμότητα.
Στην εκδήλωση μετείχαν ο πρύτανης του ΑΠΘ, Νικόλαος Γ. Παπαϊωάννου, ο πρόεδρος του Τμήματος Ιατρικής, Κυριάκος Αναστασιάδης, ο αναπληρωτής πρόεδρος του Τμήματος Ιατρικής, Στέφανος Τριαρίδης, ο κοσμήτορας της Σχολής Επιστημών Υγείας, Θεόδωρος Δαρδαβέσης, τα μέλη της Υγειονομικής Επιτροπής του Τμήματος Ιατρικής, καθηγητές Θεόδωρος Κοντακιώτης, Συμεών Μεταλλίδης, Κωνσταντίνος Νάτσης, ‘Αννα Παπά-Κονιδάρη, Εμμανουήλ Ροηλίδης, Λεμονιά Σκούρα, καθώς και οι καθηγητές του Τμήματος Γεώργιος Παπαζήσης και Εμμανουήλ Σμυρνάκης.
Επίσης απαντήσεις έδωσαν μέσα από τις παρεμβάσεις τους οι:
Μάριος Θεμιστοκλέους, Γενικός Γραμματέας Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υπουργείου Υγείας.
Ηλίας Μόσιαλος, καθηγητής Πολιτικής Υγείας, London School of Economics.
Αθανάσιος Τσακρής, αντιπρύτανης ΕΚΠΑ, Καθηγητής Μικροβιολογίας, Μέλος Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων Υπουργείου Υγείας.
Σωτήριος Τσιόδρας, καθηγητής Παθολογίας – Λοιμωξιολογίας ΕΚΠΑ, Μέλος Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων Υπουργείου Υγείας.
Μαρία Θεοδωρίδου, ομότιμη καθηγήτρια Παιδιατρικής, Πρόεδρος Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών.
Αθανάσιος Εξαδάκτυλος, πρόεδρος Πανελληνίου Ιατρικού Συλλόγου, Μέλος Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων Υπουργείου Υγείας.
Νικόλαος Νίτσας, πρόεδρος Ιατρικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης.
