Η μεγαλύτερη αεροπορική τραγωδία όλων των εποχών, η οποία στοίχισε τη ζωή σε 583 αθώες ψυχές, σημειώθηκε το 1977.
Το πλέον πολύνεκρο δυστύχημα στην ιστορία της πολιτικής αεροπορίας συνέβη στις 27 Μαρτίου του 1977 στην Τενερίφη, το μεγαλύτερο νησί του συμπλέγματος των Καναρίων Νήσων που βρίσκονται στα ανοικτά της βορειοδυτικής Αφρικής, ανήκουν στην Ισπανία και αποτελούν δημοφιλή τουριστικό προορισμό, και ήταν αποτέλεσμα αλυσιδωτών γεγονότων που οδήγησαν στη σύγκρουση δύο πελώριων Boeing 747 και στον θάνατο 583 ανθρώπων.
Όλα ξεκίνησαν λίγο μετά τη μία το μεσημέρι όταν εξερράγη μια βόμβα στο αεροδρόμιο των Γκραν Κανάρια, του δεύτερου μεγαλύτερου νησιού του συμπλέγματος.
Την είχαν τοποθετήσει μέλη της αυτονομιστικής οργάνωσης «Ένοπλες Δυνάμεις των Γουάντσε» (οι Γουάντσε είναι ιθαγενείς κάτοικοι των Καναρίων, βέρβεροι αφρικανικής καταγωγής).
Από την έκρηξη τραυματίστηκε ένα άτομο. Οι αρχές διέκοψαν αμέσως τη λειτουργία του αεροδρομίου και διοχέτευσαν την εναέρια κυκλοφορία στο αεροδρόμιο «Λος Ροντέος» της γειτονικής Τενερίφης, όπου πολύ γρήγορα σημειώθηκε το αδιαχώρητο από τα σταθμευμένα αεροπλάνα, προκαλώντας πονοκέφαλο στους ελεγκτές του πύργου ελέγχου. Και σαν να μην έφτανε αυτό, μια πυκνή ομίχλη κάλυψε κάθε σπιθαμή του αεροδρομίου.
Ανάμεσα στα σταθμευμένα αεροσκάφη ήταν και τα δύο μοιραία 747. Το ένα ανήκε στην αμερικανική εταιρεία Pan-Am (δεν υπάρχει σήμερα) και εκτελούσε την πτήση 1736 «Λος Άντζελες – Νέα Υόρκη – Γκραν Κανάρια» με 380 επιβάτες και 16μελές πλήρωμα. Το δεύτερο ήταν της ολλανδικής KLM και εκτελούσε την πτήση 4085 «Άμστερνταμ – Γκραν Κανάρια» με 234 επιβάτες και 14μελές πλήρωμα.
Γύρω στις 5 το απόγευμα επανήλθε σε λειτουργία το αεροδρόμιο των Γκραν Κανάρια και ο πύργος ελέγχου της Τενερίφης άρχισε να δίνει εντολές για τη σταδιακή αναχώρηση των αεροσκαφών. Η ορατότητα στον διάδρομο απογείωσης ήταν χαμηλή εξαιτίας της ομίχλης, ενώ η επικοινωνία μεταξύ πύργου ελέγχου και αεροσκαφών γινόταν δια ασυρμάτου καθώς δεν υπήρχε επίγειο ραντάρ.
Μια σειρά παρανοήσεων έφερε τα δύο 747 αντιμέτωπα στον διάδρομο απογείωσης.
Το Boeing της KLM άρχισε να τροχοδρομεί και να ανεβάζει ταχύτητα, προκειμένου να απογειωθεί. O πιλότος της Pan-Am προσπάθησε να μετακινήσει το αεροσκάφος του το οποίο ήταν σταματημένο καταμεσής του διαδρόμου, αλλά ήταν αργά.
Η σύγκρουση ήταν σφοδρή μετατρέποντας τα πάντα σε κόλαση. Από το Boeing της KLM δεν επέζησε ούτε ένας, από το αμερικανικό σκοτώθηκαν 258 επιβαίνοντες, 61 τραυματίστηκαν και μόλις 61 βγήκαν σώοι.
Το πιο πολύνεκρο δυστύχημα της ιστορίας έγινε πρώτο θέμα σε όλο τον κόσμο. Τις έρευνες για τη διαλεύκανση των συνθηκών ανέλαβε η Ισπανική Πολιτική Αεροπορία, με τη συνδρομή Αμερικανών και Ολλανδών εμπειρογνωμόνων.
Από την πολύμηνη έρευνα προέκυψε πως ο πιλότος της KLM απογειώθηκε χωρίς την έγκριση του πύργου ελέγχου, λόγω παρανόησης. Αν και αρχικά οι Ολλανδοί εμπειρογνώμονες προσπάθησαν να επιρρίψουν την ευθύνη στον πύργο ελέγχου, στο τέλος η KLM την ανέλαβε ολοκληρωτικά και αποζημίωσε τους συγγενείς των θυμάτων.
Η αεροπορική τραγωδία της Τενερίφης έδωσε το έναυσμα προκειμένου να ληφθούν μέτρα για την αποφυγή παρόμοιων περιστατικών στο μέλλον. Τα κυριότερα μέτρα που έλαβε ο ICAO ήταν η καθιέρωση τυποποιημένης φρασεολογίας μεταξύ πύργου ελέγχου και πιλότου, ώστε να αποφεύγονται οι όποιες παρανοήσεις, και η αποδυνάμωση της απόλυτης εξουσίας του κυβερνήτη στο αεροσκάφος, που ίσχυε έως τότε.
Στο εξής τα μέλη του πληρώματος ενθαρρύνονταν να εκφράζουν τις αντιρρήσεις τους προς τον πιλότο όσον αφορά θέματα ασφάλειας της πτήσης, ενώ εκείνος όφειλε να λαμβάνει υπόψιν τις παρατηρήσεις των υφισταμένων του προτού πάρει κάποια σημαντική απόφαση.
