«Παρά την πολύμηνη καθυστέρηση, η Κομισιόν εξακολουθεί να εκτίθεται με αόριστες γενικολογίες αρνούμενη να αναλάβει, ως οφείλει, πρωτοβουλίες υπεράσπισης του κράτους δικαίου στην Ελλάδα – Εδώ και έξι μήνες η Πρόεδρος Φον ντερ Λάιεν παραμένει εξακολουθητικά απούσα και σιωπούσα. Δυστυχώς γι’ αυτήν, στα ζητήματα υπεράσπισης της δημοκρατίας και του κράτους δικαίου η σιωπή δεν είναι χρυσός», τονίζει ο Δημήτρης Παπαδημούλης.
Με καθυστέρηση έξι μηνών από το ξέσπασμα του σκανδάλου των παρακολουθήσεων και πέντε μήνες από την υποβολή της ερώτησης (29/08/2022) από τον Αντιπρόεδρο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και επικεφαλής της Ευρωομάδας του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία, η Κομισιόν δια του αρμόδιου Επιτρόπου για τη Δικαιοσύνη Ντιντιέ Ρέιντερς, «πετάει στην μπάλα στην εξέδρα», δίνοντας μια εξαιρετικά αόριστη και γενικόλογη απάντηση προκειμένου να καλύψει την πολύμηνη σιγή ιχθύος της Προέδρου Φον ντερ Λάιεν. Η απάντηση της Κομισιόν έρχεται μάλιστα σε μια περίοδο που με ενορχήστρωση της κυβέρνησης της ΝΔ, σημειώνονται βάναυσες παραβιάσεις του Συντάγματος και του κανονισμού της ελληνικής Βουλής προκειμένου να υπηρετηθεί η συγκάλυψη του σκανδάλου των υποκλοπών, αναφέρεται στην ανακοίνωση του κ. Παπαδημούλη.
Το ‘’ελληνικό Watergate’’ «εγείρει σοβαρά ζητήματα παραβίασης της ιδιωτικότητας και των προσωπικών δεδομένων, υποχώρησης του κράτους δικαίου και λειτουργίας της δημοκρατίας» επεσήμανε στην ερώτησή του ο κ. Παπαδημούλης και ρωτούσε την Κομισιόν αφενός «πώς αξιολογεί τις επικίνδυνες για το κράτος δικαίου εξελίξεις και σε ποιες περαιτέρω κινήσεις σκοπεύει να προβεί» και αφετέρου για το εάν «θα συνεργαστεί, στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων της, με τις ελληνικές αρχές και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για τη διαλεύκανση του σκανδάλου».
Με τις αποκαλύψεις από την στιγμή που ξέσπασε το σκάνδαλο των υποκλοπών να είναι συνεχείς και ιδιαίτερα σοβαρές, ο ευρωπαίος Επίτροπος αρκείται σε μια γενικόλογη δήλωση ‘απερίφραστης καταδίκης’ «κάθε παράνομης πρόσβασης σε συστήματα επικοινωνιών και κάθε μορφής παράνομης παρακολούθησης», προσθέτοντας πως «η Επιτροπή εξακολουθεί να παρακολουθεί εκ του σύνεγγυς το ζήτημα και να συλλέγει πραγματικά και νομικά στοιχεία σχετικά με την αλληλεπίδραση μεταξύ του ενωσιακού και του εθνικού δικαίου, και θα αξιολογήσει το ζήτημα υπό το πρίσμα όλων των διαθέσιμων πληροφοριών». Συμπληρώνει μάλιστα πως «προσβλέπει στα πορίσματα της Επιτροπής PEGA του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, τονίζει ο επικεφαλής της ευρωομάδας του ΣΥΡΙΖΑ και προσθέτει:
Σημειώνεται εδώ πως λίγες μέρες πριν, η Επιτροπή PEGA δια της εισηγήτριας της Σόφι ιντ Βελντ με ένα κείμενο-κόλαφο για την κυβέρνηση της ΝΔ διαπιστώνει προσπάθειες συγκάλυψης του σκανδάλου και ζητά να αντιμετωπιστεί θεσμικά το σκάνδαλο των υποκλοπών. Το κείμενο το οποίο εστάλη προς τα δύο άλλα κορυφαία ευρωπαϊκά όργανα – Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και Κομισιόν- περιλαμβάνει μια σειρά από συστάσεις, όπως προβλέπεται από τον Κανονισμό του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά με τη διαδικασία υποβολής Σύστασης για τις Εξεταστικές Επιτροπές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Μεταξύ των 10 συστάσεων της Επιτροπής PEGA είναι, η στήριξη του έργου της ΑΔΑΕ και να φύγει η ΕΥΠ από τον έλεγχο του Κυρ. Μητσοτάκη. Δεδομένων όλων των πρόσφατων εξελίξεων για το σκανδαλώδες ζήτημα των υποκλοπών, αλγεινή εντύπωση προκαλεί η επίμονη και πολύμηνη σιγή ιχθύος της Προέδρου της Κομισιόν Ούρσουλα Φον ντερ Λάιεν. Σε αντίθεση με την σαφή και κατηγορηματική καταδίκη των παράνομων παρακολουθήσεων στην Ελλάδα που είχε δώσει με απάντησή της στις 18 Αυγούστου 2022 η Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Ρομπέρτα Μέτσολα σε σχετική επιστολή του Δημήτρη Παπαδημούλη, η Πρόεδρος της Κομισιόν παραμένει άφωνη όλους αυτούς τους μήνες μπροστά στις συνεχείς αποκαλύψεις που υπονομεύουν ανοιχτά και πλήττουν βάναυσα το κράτος δικαίου στην Ελλάδα.
Αναφερόμενος στη «σιγή ιχθύος» της Προέδρου Φον ντερ Λάιεν και στην απάντηση που έδωσε η Κομισιόν στην ερώτηση που κατέθεσε, ο κ. Παπαδημούλης δήλωσε τα εξής:
«Με καθυστέρηση έξι μηνών από το ξέσπασμα του σκανδάλου των παρακολουθήσεων και πέντε μήνες από την υποβολή της ερώτησής μου, η Κομισιόν εξακολουθεί να εκτίθεται με αόριστες γενικολογίες αρνούμενη να πάρει ξεκάθαρη θέση για το θέμα αναλαμβάνοντας, ως οφείλει, και σχετικές πρωτοβουλίες. Η Κομισιόν και η Πρόεδρός της, Ούρσουλα Φον ντερ Λάιεν, έχουν υποχρέωση με βάση το ευρωπαϊκό Δίκαιο να υπερασπιστούν τα δικαιώματα και τις ελευθερίες των πολιτών και να αποδοκιμάσουν την διαρκή υποβάθμιση του κράτους δικαίου στην Ελλάδα. Οι διαρκείς προσπάθειες συγκάλυψης του σκανδάλου και παρεμπόδισης της πλήρους διερεύνησής του από τον κ. Μητσοτάκη και τον μηχανισμό του, δεν πρόκειται να πλήξουν την αποφασιστικότητα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, το οποίο έχει δρομολογήσει σχετική έκθεση-κόλαφο για το σύστημα Μητσοτάκη. Και η Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ανήκει στην ίδια Πολιτική Ομάδα με τον κ. Μητσοτάκη, αλλά αυτό δεν την εμπόδισε να πράξει το προφανές: Να καταδικάσει τις παρακολουθήσεις. Η κα Φον ντερ Λάιεν παραμένει εξακολουθητικά απούσα και σιωπούσα. Δυστυχώς για αυτήν, στα ζητήματα της υπεράσπισης της δημοκρατίας και του κράτους δικαίου η σιωπή δεν είναι χρυσός».
Ακολουθεί πλήρης η ερώτηση και η απάντηση:
Ερώτηση με αίτημα γραπτής απάντησης E-002857/2022
προς την Επιτροπή
Άρθρο 138 του Κανονισμού
Δημήτριος Παπαδημούλης (The Left)
Θέμα: Σκάνδαλο παρακολουθήσεων δημοσιογράφων και πολιτικών προσώπων στην Ελλάδα
Το σκάνδαλο παρακολουθήσεων δημοσιογράφων και πολιτικών προσώπων στην Ελλάδα, συμπεριλαμβανομένης της απόπειρας παγίδευσης του κινητού τηλεφώνου του Ευρωβουλευτή Νίκου Ανδρουλάκη που ανακάλυψαν οι αρμόδιες υπηρεσίες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, απασχολεί έντονα τον διεθνή Τύπο[1] και οδήγησε στην παραίτηση του Διοικητή της ΕΥΠ[2] και του Γενικού Γραμματέα του Πρωθυπουργού[3]. Η Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου έχει ήδη προβεί σε επικριτικές δηλώσεις[4]. Η ελληνική κυβέρνηση, μέσω του Μόνιμου Αντιπροσώπου στην ΕΕ, απάντησε σε επιστολή της Επιτροπής με ορισμένες δηκτικές αναφορές, αμφισβητώντας, έμμεσα, την ύπαρξη αρμοδιότητας της ΕΕ αλλά και την αξιοπιστία των διεθνών μέσων ενημέρωσης που ασχολούνται με το σκάνδαλο[5]. Ακόμη, αντιδρώντας σε δημοσίευμα του Politico Europe, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος έσπευσε να απαξιώσει την Ελληνίδα ανταποκρίτρια του μέσου, προκαλώντας την έντονη αντίδραση του Politico[6] και της Ένωσης Ανταποκριτών Ξένου Τύπου[7]. Δεδομένου ότι το σκάνδαλο των παρακολουθήσεων εγείρει σοβαρά ζητήματα παραβίασης της ιδιωτικότητας και των προσωπικών δεδομένων, υποχώρησης του κράτους δικαίου και λειτουργίας της δημοκρατίας, ερωτάται η Επιτροπή:
Πώς αξιολογεί τις επικίνδυνες για το κράτος δικαίου εξελίξεις και σε ποιες περαιτέρω κινήσεις σκοπεύει να προβεί;
Θα συνεργαστεί, στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων της, με τις ελληνικές αρχές και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για τη διαλεύκανση του σκανδάλου;
Γιατί δεν έχει υπάρξει δήλωση της Προέδρου της Επιτροπής ή των αρμόδιων Επιτρόπων για το θέμα, όπως έχει ήδη γίνει από την Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου;
EL, E-002857/2022
Απάντηση του κ. Reynders εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής
Η δημοκρατία και το κράτος δικαίου αποτελούν θεμελιώδεις αξίες της ΕΕ. Η Επιτροπή παρακολουθεί την κατάσταση του κράτους δικαίου στην Ελλάδα στο πλαίσιο της έκθεσης για το κράτος δικαίου. Η τρίτη έκδοση της έκθεσης[8], που εγκρίθηκε στις 13 Ιουλίου 2022, περιλαμβάνει αναφορές σε συγκεκριμένες υποθέσεις παρακολούθησης Ελλήνων δημοσιογράφων. Εν τω μεταξύ, η ελληνική κυβέρνηση έχει δρομολογήσει ορισμένες νομοθετικές τροποποιήσεις και ανακοίνωσε περαιτέρω αλλαγές όσον αφορά τη διακυβέρνηση της εθνικής υπηρεσίας πληροφοριών και τη χρήση κατασκοπευτικού λογισμικού.
Η Επιτροπή έχει επανειλημμένα δηλώσει ότι καταδικάζει απερίφραστα κάθε παράνομη πρόσβαση σε συστήματα επικοινωνιών και κάθε μορφή παράνομης παρακολούθησης των επικοινωνιών των χρηστών. Η Επιτροπή απέστειλε επιστολή στην ελληνική κυβέρνηση μετά από αναφορές για εικαζόμενη χρήση του λογισμικού Predator από την ελληνική υπηρεσία πληροφοριών. Οι ελληνικές αρχές απάντησαν στις 2 Αυγούστου 2022. Η ανταλλαγή επιστολών αφορούσε την αλληλεπίδραση μεταξύ της εθνικής νομοθεσίας και του κεκτημένου της ΕΕ για την προστασία των δεδομένων. Η Επιτροπή έχει επίσης συμμετάσχει σε σειρά συζητήσεων στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο σχετικά με την παράνομη χρήση κατασκοπευτικού λογισμικού, συμπεριλαμβανομένης της συζήτησης σχετικά με τα συστήματα παρακολούθησης και το κατασκοπευτικό λογισμικό Predator στην Ελλάδα, η οποία πραγματοποιήθηκε στις 12 Σεπτεμβρίου 2022. Η Επιτροπή εξακολουθεί να παρακολουθεί εκ του σύνεγγυς το ζήτημα και να συλλέγει πραγματικά και νομικά στοιχεία σχετικά με την αλληλεπίδραση μεταξύ του ενωσιακού και του εθνικού δικαίου, και θα αξιολογήσει το ζήτημα υπό το πρίσμα όλων των διαθέσιμων πληροφοριών. Προσβλέπει επίσης στα πορίσματα της επιτροπής PEGA του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
Ωστόσο, η Επιτροπή δεν ασχολείται με μεμονωμένες υποθέσεις προστασίας δεδομένων, οι οποίες κανονικά εμπίπτουν στην αρμοδιότητα των εθνικών αρχών προστασίας δεδομένων και των δικαστηρίων. Το ίδιο ισχύει και για το κατά πόσον είναι πράγματι δικαιολογημένη η εξαίρεση για λόγους εθνικής ασφάλειας σε συγκεκριμένη υπόθεση.
[1] https://www.nytimes.com/2022/08/22/opinion/greece-mitsotakis-predator-spyware.html, https://www.washingtonpost.com/world/2022/08/09/greece-intelligence-surveillance-kyriakos-mitsotakis/
[2] Σημειώνεται ότι με τον ν. 4622/2019, η εποπτεία της ΕΥΠ υπήχθη στην Προεδρία της Κυβέρνησης, η οποία, με τη σειρά της, υπάγεται απευθείας στον Πρωθυπουργό.
