Αποκλείοντας κάθε ενδεχόμενο ο θάνατος της μικρής Τζωρτζίνας να οφείλεται σε κάποιο νόσημα της καρδιάς που δεν εντοπίστηκε και σημειώνοντας πως είχε εντοπιστεί μια αλλαγή στη συμπεριφορά του απινιδωτή τον Ιανουάριο του 2022, λίγο πριν πεθάνει το παιδί, εμφανίστηκε στην κατάθεσή του στο Μικτό Ορκωτό Δικαστήριο της Αθήνας, στη δίκη της Ρούλας Πισπιρίγκου, ο διευθυντής του παιδιοκαρδιολογικού τμήματος του Ωνασείου Καρδιοχειρουργικού Κέντρο Ιωάννης Παπαγιάννης.
«Η Τζωρτζίνα είχε ένα ανεξήγητο συμβάν καρδιοαναπνευστικης ανακοπής το οποίο αντιμετωπίστηκε μετά από μακρά προσπάθεια και ανένηψε. Υπήρχαν και τα άλλα δύο παιδιά που πέθαναν χωρίς αιτιολογία. Και μας τέθηκε η υποψία γονιδιακού προβλήματος. Εκτός αυτών δεν είχε παρουσιάσει κάτι άλλο. Αρρυθμίες, κόπωση, κανένα εύρημα. Από την πλευρά των γονέων δεν υπήρχαν ιστορικά αρρυθμιών ή αιφνιδίων θανάτων» ανέφερε ο μάρτυρας και συμπλήρωσε πως ούτε στην καρδιολογική εξέταση εντοπίστηκε καρδιολογικό πρόβλημα.
«Το ηλεκτροκαρδιογράφημα της Τζωρτζίνας παρουσίαζε φυσιολογικό ρυθμό, δεν είχε διαταραχές ή υπερτροφία, καμία ένδειξη κάποιου συνδρόμου και οτιδήποτε μπορούσε να ληφθεί από το ηλεκτροκαρδιογράφημα ήταν απολύτως φυσιολογικό. Το παιδί ήταν συνεχώς σε μόνιτορ για έναν μήνα και δεν παρουσίασε απολύτως τίποτα. Ήταν όλα απολύτως φυσιολογικά. Δεν είχε παθολογικές βραδυκαρδίες ή άλλες αρρυθμίες» εξήγησε στους δικαστές σημειώνοντας πως κατά τη διάρκεια της νοσηλείας της δεν παρουσίασε κανένα καρδιολογικό πρόβλημα.
Απαντώντας στο γιατί μπήκε τελικά απινιδωτής – βηματοδότης στο κοριτσάκι, ο γιατρός υποστήριξε ότι κατέληξαν σε αυτή τη λύση μέχρι να βγουν τα αποτελέσματα του γονιδιακού ελέγχου. «Μας ετέθη η ένδειξη για τοποθέτηση ενός αυτόματου απινιδωτή. Το μηχάνημα αυτό μπορεί να παρακολουθεί διαρκώς την καρδιακή λειτουργία και σε διαπίστωση αρρυθμιών να παρεμβαίνει. Υπήρχαν οι αιφνίδιοι θάνατοι δύο παιδιών και η ανεξήγητη ανακοπή της Τζωρτζινας. Εμείς δεν είχαμε βρει κάποιο αίτιο που να μας λέει ότι αυτά έγιναν από αρρυθμία και προβληματιστήκαμε αν έπρεπε να μπει.
Με βάση όμως το ιστορικό και επειδή δεν είχε βγει ο γονιδιακός έλεγχος, αποφασίσαμε από κοινού με τους γονείς να τοποθετηθεί ο απινιδωτής».
Μόλις τοποθετήθηκε ο απινιδωτής το παιδί επέστρεψε στην Πάτρα αφού είχε σύστημα παρακολούθησης από μακριά. «Λάβαμε πάρα πολλά δεδομένα όταν μας έστειλε η μητέρα, η οποία έστελνε καθημερινά. Άλλοι γονείς στέλνουν ανά τρίμηνο, στην περίπτωση αυτή η μητέρα ήθελε καθημερινά. Άλλες φορές με ενημέρωνε, άλλες φορές τα έβλεπα απλά στο email μου. Από αυτά τα δεδομένα τα αναλύσαμε και δεν διαπιστώθηκε τίποτα παθολογικό. Το μηχάνημα δεν κατέγραψε τίποτα».
Η ημέρα θανάτου της Τζωρτζίνας
Για σημαντικά δεδομένα που δόθηκαν από τον απινιδωτή την ημέρα θανάτου της Τζωρτζίνας έκανε λόγο ο κ. Παπαγιάννης, περιγράφοντας λεπτομερώς όλα τα στοιχεία που έλαβε από το μηχάνημα την ημέρα εκείνη.
«Την τελευταία ημέρα ζωής του παιδιού έχουμε σημαντικά δεδομένα. Έλαβα μια κλήση από τη μητέρα κατά τη διάρκεια της ανακοπής και μου ζήτησε να δω μια καταγραφή που μου είχε στείλει. Μπήκα στο σύστημα και είδα ότι στις 2 το μεσημέρι υπήρχε φυσιολογικός ρυθμός καρδιάς, το μηχάνημα απλώς παρακολουθούσε τη λειτουργία της καρδιάς. Περίπου 20 λεπτά πριν το συμβάν είχε φυσιολογικό ρυθμό. Στην ανάνηψη του παιδιού γύρω στις 15.30 μου εστάλη ακόμη μια καταγραφή που έδινε ότι το μηχάνημα λειτουργούσε σαν βηματοδότης γιατί οι παλμοί είχαν πέσει κάτω από τους 60. Δεν είχε καταγράψει καμία επικίνδυνη αρρυθμία που να το κάνει να λειτουργήσει ως απινιδωτης. Όταν η καρδιά έπαψε να λειτουργεί μου εστάλη ένα καρδιογράφημα που έδειχνε ότι το μηχάνημα συνέχιζε να λειτουργεί όμως η καρδιά δεν ανταποκρινόταν» είπε.
Μάλιστα, υπογράμμισα πως δεν υπήρχε «καμία ένδειξη πρωτογενούς νόσου της καρδιάς», ενώ αναφερόμενος στα καρδιογραφήματα είπε: «Στις 15.10 μου εστάλη ένα καρδιογράφημα που έδειχνε ότι ο βηματοδότης λειτουργούσε. Όμως η παροχή ρεύματος δεν επαρκεί για να κινείται η καρδιά. Αυτό είναι ο ηλεκτρομηχανικός διαχωρισμός. Το καρδιογράφημα αυτό μου το έστειλαν οι γιατροί. Δυο καρδιογραφήματα μου εστάλησαν από το μηχάνημα στις 14.00 και στις 15.35. Το πρώτο έδειχνε ότι όλα ήταν φυσιολογικά και το δεύτερο οτι έδινε ρεύμα και η καρδιά δεν λειτουργούσε, δεν υπήρχε ανταπόκριση».
Πρόεδρος: Όταν ο κύριος Ηλιαδης σας ανέφερε την περίπτωση και σας είπε για τα δυο επεισόδια του παιδιού, αυτό που εισήχθη στο Καραμανδάνειο και το άλλο της ανακοπής. Τι άλλο σας είπε;
Μάρτυρας: Ότι το παιδί δεν είχε κάποιο προειδοποιητικό σύμπτωμα. Μου είπε ότι το ένα επεισόδιο το ανέφερε η μητέρα και πως στο άλλο επεισόδιο, την ώρα της ανακοπής δεν το είδε κανένας, αλλά ότι προσήλθαν οι γιατροί και το είδαν σε ανακοπή.
Πρόεδρος: Στις 29/3 το παιδί εξετάστηκε από την κ. Καρατζά. Βρέθηκαν όλα φυσιολογικά. Η εξέταση αυτή έπρεπε να επαναλαμβάνεται σε τακτά χρονικά διαστήματα, δεδομένου ότι δεν υπήρχε κανένα εύρημα;
Μάρτυρας: Ο καρδιολογικός έλεγχος στα παιδιά γίνεται συνήθως μια φορά στην προσχολική ηλικία. Και μετά επανεξετάζονται εφόσον βρεθεί κάτι. Τα παιδιά κανονικά εξετάζονται μόνο από τον παιδίατρο τους. Άρα δεν υπήρχε καμία ένδειξη να εξεταστεί ξανά το παιδί αφού όλα ήταν φυσιολογικά.
Πρόεδρος: Όταν εισήχθη στο Ωνάσειο εμφάνισε ένα επεισόδιο σπασμών που διήρκησε 20 λεπτά. Είχε πυρετό 39,5… αυτό το επεισόδιο είχε σχέση με τη λοίμωξη με την οποία εισήχθη το παιδί ή μπορεί να είχε σχέση με τη γενικότερη κατάσταση του παιδιού;
Μάρτυρας: Συνδυασμός και των δυο. Υψηλός πυρετός μαζί με την εγκεφαλοπάθεια. Το παιδί είχε υψηλούς σπασμούς αλλά φυσιολογική ταχυκαρδία που ήταν λόγω του στρες. Επειδή υπήρχε η διαταραχή στον εγκέφαλο άρχισε το παιδί να μην αναπνέει φυσιολογικά, το αντιμετώπισαν οι συνάδελφοι, το ηρέμησαν και το διασωλήνωσαν και μετά από 1-2 μέρες ήταν καλά. Ακόμη και σε αυτό το συμβάν δεν παρατηρήθηκε κάποια μη φυσιολογική αρρυθμία.
Πρόεδρος: Αυτή η συσκευή είχε κάποια εμβέλεια λειτουργίας; Η συσκευή που είχε ο γονιός.
Μάρτυρας: Συγκεντρώνει τα δεδομένα όταν είναι κοντά στο παιδί. Αν συμβεί επεισόδιο όταν είναι μακριά από το παιδί θα καταγράφει από τον απινιδωτή και η συσκευή θα παραλάβει τα δεδομένα όταν βρεθεί δίπλα στο παιδί. Αν η μητέρα νομίσει ότι το παιδί κάνει κάποιο συμβάν η μητέρα μπορεί να πατήσει ένα κουμπάκι που το μηχάνημα θα μας στείλει τα δεδομένα του συμβάντος. Δεν χάνονται όμως τα δεδομένα. Αν μας σταλούν αργότερα, φαίνεται η ώρα του συμβάντος. Σε όλα αυτά τα 198 δεδομένα, ήταν όλα μα όλα φυσιολογικά.
Πρόεδρος: Ποια τα αιτια καρδιακής ανακοπής σε παιδιά τέτοιας ηλικίας;
Μάρτυρας: Υπάρχουν σπάνια σύνδρομα, αλλά ένα παιδί μπορεί να πεθάνει αιφνιδίως και από εξωκαρδιακά αίτια. Για παράδειγμα όταν δεν παίρνει οξυγόνο.
Πρόεδρος: Αν έχουμε οποιοδήποτε από αυτά που είναι ικανό να προκαλέσει ανακοπή, θα θέσουν σε λειτουργία τον απινιδωτή;
Μάρτυρας: Αν συνέβαινε κάτι από όλα αυτά θα είχαμε λειτουργία του απινιδωτή πριν σταματήσει η καρδιά να λειτουργεί.
Πρόεδρος: Η υποξυγοναιμία προκαλεί ανακοπή;
Μάρτυρας: Η παρατεταμένη υποξαιμια μπορεί να οδηγήσει σε καρδιακή ανακοπή.
Πρόεδρος: Σε Τι χρόνο;
Μάρτυρας: Να φτάσει στο σημείο να μην αναπνέει το παιδί για αρκετά λεπτά, αλλα πρέπει να είναι πάρα πολύ μακρά η διάρκεια για να σταματήσει η καρδιά. Αυτή η καρδιά επανήλθε μετά από 50 λεπτά ανάνηψης, αυτό σημαίνει και ότι οι συνάδελφοι έκαναν εξαιρετική δουλειά στην ανάνηψη και ότι ήταν μια πολύ δυνατή καρδιά.
Πρόεδρος: Η κατηγορουμένη σας είπε κάτι για κάποια επεισόδια του παιδιού;
Μάρτυρας: Με πήρε κάποιες φορές τηλέφωνο, αλλα δε θυμάμαι να μου είπε κάτι για τα επεισόδια του παιδιού.
Ο κ. Παπαγιαννης επανέλαβε πως «αν είχε συμβεί λάθος χειρισμός στην ΚΑΡΠΑ στο Καραμανδάνειο θα αποτυπωνόταν στην καρδιά του παιδιού, θα ήταν η καρδιά επηρεασμένη θα βλέπαμε χαμηλή συσπαστικότητα». Ο ίδιος επέμεινε πως ακόμα και αν η Τζωρτζίνα ανήκε στο 1% των σπάνιων περιπτώσεων που θα υπήρχε καταγραφή στον απινιδωτή. «Θα λειτουργούσε η συσκευή πριν πεθάνει το παιδί. Αν βρίσκαμε κάτι από τον γονιδιακό έλεγχο θα το αντιμετωπίζαμε κατάλληλα. Δεν βρέθηκε όμως απολύτως τίποτα».
Η αλλαγή στα στοιχεία του απινιδωτή
Εντύπωση έκανε στον παιδοκαρδιολόγο μια αλλαγή στη συμπεριφορά του μηχανήματος τον Ιανουάριο, με τον προβληματισμό του αυτό να έχει διατυπωθεί και στην ανακρίτρια. «Είδα μια αλλαγή στη συμπεριφορά του μηχανήματος τον Ιανουάριο. Ότι το μηχάνημα βηματοδοτούσε περισσότερη ώρα από άλλους μήνες και ότι οι παλμοί του παιδιού έπεφταν πολύ περισσότερο από άλλους μήνες. Χωρίς να μπορώ να το εξηγήσω» ανέφερε ο μάρτυρας.
Πρόεδρος: Στη διαταραχή της αναπνοής προφυλάσσει ο απινιδωτής;
Μάρτυρας: Οχι. Εκεί προφυλάσσει η μάσκα οξυγόνου.
Πρόεδρος: Όταν ένα παιδί κοιμάται και παθαίνει ανακοπή, κάποιος που είναι δίπλα τι βλέπει;
Μάρτυρας: Μια έντονη ταραχή, δύσκολη αναπνοή.
Πρόεδρος: Η περιγραφή είναι ότι σηκώθηκε έβγαλε ήχο και τίναξε χέρια και πόδια. Συνάδει;
Μάρτυρας: Αυτό συνάδει με μαρμαρυγή… αλλά αυτό θα οδηγούσε στην απινίδωση όχι στην παύλα…
Εισαγγελέας: Στις 29/1 ποια στιγμή ήρθε η πρώτη ένδειξη ότι κάτι συμβαίνει;
Μάρτυρας: Τις πληροφορίες τις έχω μόνο από τη μητέρα που είπε ότι το παιδί έκανε ανακοπή και από τα καρδιογραφήματα που έστειλε η συνάδελφος και από το άλλο που έδειχνε ότι έδινε ρεύμα αλλά δεν λειτουργούσε η καρδιά.
Εισαγγελέας: Σεβόμενος την επιστήμη σας πείτε μου, πώς γίνεται μια καρδιά που είναι τόσο πολύ προστατευμένη να σταματήσει να λειτουργεί;
Μάρτυρας: Δεν μπορώ να το εξηγήσω από καρδιολογικής πλευράς.
Εισαγγελέας: Βρίσκεται κάποιες ομοιότητες των δυο ανακοπών;
Μάρτυρας: Προφανώς δεν ήμουν παρών σε καμία. Αυτό που είδαμε και στις δυο περίπτωσεις είναι ότι δεν υπήρχε κάποια αρρυθμία πριν. Επίσης άλλη μια ομοιότητα είναι ότι στην πρώτη περίπτωση η ανάνηψη διηρκησε 50 λεπτά, δηλαδή ήταν μια δύσκολη ανάνηψη, και στη δεύτερη το παιδί δεν επανήλθε ποτέ. Στην περίπτωση που ξεκινάει αμέσως η ανάνηψη από τη στιγμή που θα διαπιστωθεί η ανακοπή, οδηγεί συνήθως σε γρήγορη ανάνηψη. Εδώ, και στις δύο περιπτώσεις δε συνέβη αυτό. Είναι κάτι ακόμα που έχω παρατηρήσει.
Η δίκη συνεχίζεται με ερωτήσεις από της υπεράσπισης της κατηγορουμένης προς τον μάρτυρα.
