Οι New York Times, μετά το BBC, τον Guardian τους Times και άλλα διεθνή ΜΜΕ βάζουν στο στόχαστρό τους τον τρόπο που έδρασαν ή δεν έδρασαν οι ελληνικές αρχές για να διασώσουν τους πρόσφυγες και τους μετανάστες που ταξίδευαν με το μοιραίο αλιευτικό.
«Η ελληνική ακτοφυλακή ελέγχεται για το πώς ανταποκρίθηκε στον μαζικό πνιγμό μεταναστών» είναι το άρθρο της εφημερίδας που περιγράφει τα γεγονότα και τις αντιφάσεις που περιέπεσε το Λιμενικό καθώς και τις αποκαλύψεις των διεθνών ΜΜΕ.
Ακόμα επικαλείται δικαστικά έγγραφα σύμφωνα με τα οποία ο καπετάνιος παραπλέοντος πλοίου είχε ενημερώσει το Ελληνικό Κέντρο Έρευνας και Διάσωσης από τις 09:45 ότι το αλιευτικό ταλαντευόταν επικίνδυνα ενώ αργότερα αναφέρει ότι το Λιμενικό το αποδέσμευσε από την περιοχή όταν προσφέρθηκε να βοηθήσει.
Το δημοσίευμα κάνει λόγο για σκληρή μεταναστευτική πολιτική της προηγούμενης κυβέρνησης που βρήκε αποδοχή στο εσωτερικό αλλά και στην ΕΕ, και για προσπάθεια των αρχών να «δείξουν» αυτούς που συνέλαβαν για διακινητές ως τους μοναδικούς υπαίτιους.
Η εκδοχή του Λιμενικού
Το άρθρο ξεκινάει, παραθέτοντας την εκδοχή των ελληνικών αρχών για τα γεγονότα και για το ότι πνίγηκαν 650 άνθρωποι ενώ το πλοίο είχε εντοπιστεί για πάνω από 13 ώρες. «Οι μετανάστες δεν ήθελαν βοήθεια, μία επέμβαση σε ένα υπερφορτωμένο πλοίο θα ήταν επικίνδυνη, χωρίς τη συνεργασία των επιβατών δεν γινόταν να σταματήσουμε την πορεία του, δεν μπορείς να επέμβεις σε πλοίο που κινείται στα διεθνή ύδατα εναντίον ενός σκάφους που δεν εμπλέκεται σε λαθρεμπόριο ή κάποιο άλλο έγκλημα (σσ αν και ήταν στην περιοχή έρευνας και διάσωσης της Ελλάδας)» ήταν η επιχειρηματολογία του εκπροσώπου Τύπου του Λιμενικού, κ. Αλεξίου.
Όμως στον απόηχο του πλέον πολύνεκρου ναυαγίου στη χώρα η απόφαση να μην επέμβει το λιμενικό έχει εγείρει ανησυχίες ότι η ευθυγράμμιση των συμφερόντων μεταξύ των διακινητών που πληρώνονται για να φτάσουν στην Ιταλία και των ελληνικών αρχών που θα προτιμούσαν οι μετανάστες να είναι πρόβλημα της Ιταλίας οδήγησε σε μια καταστροφή που θα μπορούσε να αποφευχθεί», σχολιάζει το δημοσίευμα.
Υποχρέωση να τους σώσετε
«Εάν το ελληνικό Λιμενικό Σώμα αναγνώριζε ότι το σκάφος βρισκόταν σε κίνδυνο, και αυτή είναι μια αντικειμενική εκτίμηση, θα έπρεπε να είχε προσπαθήσει να τους διασώσει ό,τι κι αν συνέβαινε», δήλωσε η Μαρκέλλα Ιώ Παπαδούλη, δικηγόρος με ειδίκευση στο Ναυτικό Δίκαιο και τα ανθρώπινα δικαιώματα στο Κέντρο Συμβουλευτικής για τα Ατομικά Δικαιώματα στην Ευρώπη. Η ίδια είπε ότι δεν είναι απαραίτητη μία κλίση SOS, όπως επέμεναν οι Έλληνες. Και ενώ υπήρχαν αναφορές για κλήσεις που μιλούσαν για κίνδυνο στο σκάφος και που αναμεταδόθηκαν στους Έλληνες, το να επιμένει κανείς στην SOS κλήση ήταν εκτός θέματος».
«Ανεξάρτητα από το τι ήθελαν οι διακινητές» ή από το πού ήλπιζαν να πάνε οι μετανάστες, είπε, «έχετε υποχρέωση να σώσετε» όταν ένα πλοίο βρίσκεται σε σοβαρό κίνδυνο. «Η διαπραγμάτευση με τους διακινητές είναι σαν να διαπραγματεύεσαι με αεροπειρατές αεροπλάνων».
Στη συνέχεια το άρθρο αναφέρεται στις πιέσεις που δέχτηκαν οι ελληνικές αρχές τις επόμενες ημέρες με τις μαρτυρίες των επιζώντων που έκαναν λόγο για έναν άφαντο καπετάνιο, για προβλήματα στη μηχανή του πλοίου ακόμα και αναφορές για κατά λάθος εμπλοκή του Λιμενικού στη βύθιση του σκάφους. Το δημοσίευμα του BBC που έλεγε ότι το αλιευτικό ήταν ακινητοποιημένο για επτά ώρες, διαψεύστηκε από τις αρχές που υποστηρίζουν ότι από την ώρα εντοπισμού του έως την ώρα βύθισης το σκάφος με τους πρόσφυγες διένυσε 30 ν.μ.
Τα κριτήρια της διάσωσης
Ποια είναι όμως τα κριτήρια που επιβάλουν τη διάσωση στη θάλασσα. Οι NYT κάνουν αναφορά σε έναν νόμο της ΕΕ του 2014 «για τη θέσπιση κανόνων επιτήρησης των εξωτερικών θαλάσσιων συνόρων» που συγκαταλέγει μεταξύ των κριτηρίων διάσωσης «την ύπαρξη αιτήματος για βοήθεια, αν και το αίτημα αυτό δεν είναι ο μοναδικός παράγοντας για τον προσδιορισμό της ύπαρξης κατάστασης κινδύνου».
Όταν διαβάζει κανείς τους άλλους παράγοντες για τη διάσωση είναι σαν να διαβάζει περιγραφή των συνθηκών ναυαγίου της περασμένης εβδομάδας. Μεταξύ των κριτηρίων είναι: «Η διάσωση του σκάφους είναι μια από τις δυσκολότερες περιπτώσεις: «Η αξιοπλοΐα του σκάφους και η πιθανότητα να μην φτάσει στον τελικό προορισμό του», «ο αριθμός των επιβαινόντων σε σχέση με τον τύπο και την κατάσταση του σκάφους» και «η διαθεσιμότητα των απαραίτητων εφοδίων, όπως καύσιμα, νερό και τρόφιμα, για να φτάσει σε μια ακτή».
Περιλαμβάνουν επίσης: «την παρουσία ειδικευμένου πληρώματος και τη διοίκηση του σκάφους», «τη διαθεσιμότητα και την ικανότητα του εξοπλισμού ασφαλείας, πλοήγησης και επικοινωνίας», «την παρουσία ατόμων επί του σκάφους που χρειάζονται επειγόντως ιατρική βοήθεια», «την παρουσία νεκρών επί του σκάφους» και «την παρουσία εγκύων γυναικών ή παιδιών επί του σκάφους».
«Όσο εμβρόντητοι και αν είμαστε, θα πρέπει επίσης να εξοργιστούμε με τους άθλιους διακινητές, με αυτά τα καθάρματα», δήλωσε κατά τη διάρκεια προεκλογικής εκστρατείας στο Γύθειο της νότιας Πελοποννήσου το Σάββατο, αναφέρουν οι NYT που σημειώνουν ότι το ναυάγιο έγινε κατά τη διάρκεια της θητείας της υπηρεσιακής κυβέρνησης, αμβλύνοντας το πολιτικό αντίκτυπο.
Οι αντιφάσεις
Αλλά προσθέτει το δημοσίευμα ο απολογισμός των τελευταίων ημερών έχει αλλάξει. Το Λιμενικό παραδέχθηκε ενώ είχε διαψεύσει αρχικά ότι χρησιμοποίησε σχοινί για να διαπιστώσει την κατάσταση στο σκάφος, ενώ πολλοί υποστηρίζουν ότι η ενέργεια αυτή είχε ως στόχο τη ρυμούλκηση του αλιευτικού.
Γίνεται ιδιαίτερη αναφορά στην Alarm Phone και τις «δηλώσεις της ότι είχε λάβει κλήσεις ότι το σκάφος βρισκόταν σε κίνδυνο και ότι είχε μεταβιβάσει την πληροφορία αυτή στις αρχές. Οι ελληνικές αρχές λένε ότι στις επικοινωνίες τους με το πλοίο καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας τους είπαν ότι το πλοίο σκόπευε να πλεύσει προς την Ιταλία».
Η κατάθεση του καπετάνιου του Faithful Warrior
Στη συνέχεια οι NYT αναφέρονται σε δικαστικά έγγραφα τα οποία περιήλθαν στην κατοχή τους σύμφωνα με τα οποία ο καπετάνιος του Faithful Warrior, Παναγιώτης Κωνσταντινίδης, είχε ενημερώσει από τις 9:45 μμ το κέντρο ελέγχου του Ελληνικού Κέντρου Έρευνας και Διάσωσης ότι το αλιευτικό «κουνιόταν επικίνδυνα» λόγω του υπερπληθυσμού στα καταστρώματα.
Σύμφωνα με την κατάθεση του κ. Κωνσταντινίδη, το Κέντρο απέρριψε τη βοήθεια από το πλοίο του στις 00:18 και του έδωσε μάλιστα εντολή να εγκαταλείψει την περιοχή. Μια γυναίκα που απάντησε στο τηλέφωνο της ναυτιλιακής εταιρείας στην οποία ανήκει το ελληνικό φορτηγό πλοίο Faithful Warrior δήλωσε ότι το Λιμενικό Σώμα είχε πει στην εταιρεία να μην σχολιάσει και να απευθύνει τα ερωτήματα στο Λιμενικό Σώμα.
«Το Λιμενικό Σώμα εξακολουθεί να ισχυρίζεται ότι κατά τη διάρκεια αυτών των ωρών το πλοίο βρισκόταν σε πορεία προς την Ιταλία και δεν χρειαζόταν διάσωση», ανέφερε το BBC.
Στα δικαστικά έγγραφα, ο αξιωματούχος του Λιμενικού σημείωσε με τακτοποιημένο γραφικό χαρακτήρα στο ημερολόγιο καταστρώματος, ότι στις 01:40 το πλοίο σταμάτησε και πάλι να κινείται και το Λιμενικό πλησίασε για να εκτιμήσει την κατάσταση και να προετοιμαστεί για το ενδεχόμενο διάσωσης. Όμως 26 λεπτά αργότερα, στις 2:06 π.μ., ανέφερε ότι το πλοίο «είχε αρχίσει να παίρνει μεγάλη κλίση προς τη δεξιά πλευρά και υπήρχε μεγάλη αναταραχή και κραυγές».
