Στόχος του Launch Event που πραγματοποιήθηκε στο Ξενοδοχείο Electra Metropolis Hotel (Μητροπόλεως 15 Αθήνα), την Πέμπτη 30 Νοεμβρίου, ήταν να δημιουργηθεί μια ομάδα επιχειρήσεων και φορέων που ασχολούνται με τα Φωτοβολταϊκά 3ης γενιάς, ώστε να υπάρξει μια οργανωμένη «Ομάδα και Φωνή» προώθησης του νέου αυτού κλάδου, συντονισμού των δράσεων της, κατάθεσης προτάσεων, πληροφόρησης και συνεργασίας με τους πολιτικούς, τα υπουργεία και άλλους φορείς, αλλά και πληροφόρηση της κοινής γνώμης, διεκδίκηση ευκαιριών, συμμετοχή και παρουσία σε οικονομικά φόρα, κλπ.
«Η πρόσκληση απευθύνθηκε στο οικοσύστημα ανθρώπων και φορέων που δημιούργησαν καλές πρακτικές κυρίως γύρω από τα φωτοβολταϊκά 3ης γενιάς (3η γενιά ΦΒ) , αλλά και τις προηγούμενες δυο γενιές ΦΒ. Δημιουργείται το τελευταίο διάστημα ένα δυναμικό ‘επιχειρείν’ που βασίζεται στις προκλήσεις και τις ευκαιρίες που δημιουργεί η Κλιματική Αλλαγή, η οποία δημιουργεί στόχους μηδενικών εκπομπών αερίων για το 2050, και ενδιάμεσους στόχους για το 2030, που θέτει τόσο η Ευρωπαϊκή Ένωση και όλες οι κυβερνήσεις στον πλανήτη. Σε παγκόσμιο επίπεδο αναδύεται η πράσινη βιομηχανία και τεχνολογία, των οργανικών φωτοβολταϊκών (3η γενιά ΦΒ, τα οργανικά φβ ή τα OPV). Η ζήτηση για τα προϊόντα της συγκεκριμένης τεχνολογίας, αυξάνεται περισσότερο καθώς θα πλησιάζουμε το 2030. Οι κυβερνήσεις παίρνουν συνεχή μέτρα και πρωτοβουλίες και οι κοινωνίες βρίσκονται σε διαδοχικές μεταβάσεις: Στην ενεργειακή την ψηφιακή , τη βιομηχανική μετάβαση (4.0, 5.0), κλπ Όλες αυτές οι ραγδαίες αλλαγές πρέπει να αντιμετωπίζονται με τις ανάλογες αλλαγές στις Νομοθεσίες, στις Πολιτικές και στις στρατηγικές των χωρών. Στην Ελλάδα τα άτομα, οι φορείς και οι επιχειρήσεις που ασχολούνται με την ανάπτυξη και παραγωγή των Φωτοβολταϊκών 3ης γενιάς, χρηματοδοτούνται κυρίως από την Ευρώπη, και έχουν δημιουργήσει ένα από τα ισχυρότερα τεχνολογικά, καινοτομικά και σε επίπεδο παραγωγής “asset” στον κόσμο.
Η τεχνολογία, καινοτομία και τεχνογνωσία των φωτοβολταϊκών 3ης γενιάς αναπτύχθηκε μετά το 2000. Τη συγκεκριμένη χρονιά δόθηκε το βραβείο Νόμπελ για την ανακάλυψη των οργανικών ημιαγωγών, και άνοιξε ο δρόμος στην Ευρώπη για τα οργανικά φωτοβολταικά. Αξίζει να σημειωθεί ότι αυτή η ανάπτυξη αυτής της τεχνολογίας με αλλεπάλληλες χρηματοδοτήσεις και συνεργασίες των άριστων ομάδων της Ευρώπης συνέβη περισσότερο στην Ελλάδα, παρά στη Γερμανία ή σε άλλη χώρα.
Στη διάρκεια της πρόσφατης συνάντησης εξετάστηκαν οι τρόποι με τους οποίους μπορεί η νέα τεχνολογία των Φωτοβολταϊκών 3ης γενιάς να συμβάλλει στην ανάπτυξη της οικονομίας της χώρας μας, και στους στόχους της πράσινης μετάβασης», τόνισε μεταξύ άλλων στη διάρκεια της εισαγωγικής του τοποθέτησης ο καθ. Στέργιος Λογοθετίδης, Πρόεδρος του HOPE-A, και ιδρυτής του Κέντρου Νανοτεχνολογίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.
Ο Γενικός Διευθυντής του Συνδέσμου HOPE-A Δρ Αστέριος Χατζηπαραδείσης τόνισε την αναγκαιότητα κατοχύρωσης της γνώσης που έχει παραχθεί για να μην επαναληφθεί το φαινόμενο της μαζικής αντιγραφής που παρατηρήθηκε στα ανόργανα φωτοβολταϊκά και είχε ως αποτέλεσμα την κατάρρευση των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων. Από την πλευρά του ΟΒΙ η Αν Γενική Διευθύντρια Αικατερίνη Μαργέλλου υπογράμμισε την ανάγκη για την κατοχύρωση των πατεντών.
«Οι παγκόσμιες προκλήσεις, και οι φόβοι όπως οι καταστροφές που μπορεί να προκληθούν από την κλιματική αλλαγή, η επισιτιστική κρίση, ως συνέπεια της κλιματικής αλλαγής, αλλά και η έλλειψη πόσιμου νερού για τους ίδιους λόγους, δεν είναι μόνο μεγάλα προβλήματα αλλά και ευκαιρίες για την ανάπτυξη νέων προϊόντων, νέων τεχνολογιών, όπως αυτή των Φωτοβολταϊκων 3ης γενιάς» εξήγησε στην κεντρική του ομιλία ο Πρόεδρος του HOPE-A Στέργιος Λογοθετίδης. Στη συνέχεια αναφέρθηκε στην τεχνολογία των λεπτών υμενίων που ξεκίνησε πριν από 30 χρόνια, λέγοντας χαρακτηριστικά:
« Τότε ως χώρα είχαμε ένα μέρος της τεχνολογίας που απαιτούσε η 1η και 2η γενιά ΦΒ, για να βοηθήσουμε την βιομηχανία που ξεκίνησε εδώ στην Ελλάδα το 2006. Σήμερα μιλάμε για τα εύκαμπτα Οργανικά Φωτοβολταϊκά 3ης γενιάς, είμαστε η μόνη χώρα στον κόσμο που έχουμε αυτή την τεχνολογία, και κτίζουμε το πρώτο εργοστάσιο στον κόσμο με χρήματα από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Τα νέα αυτά ΦΒ αποτελούν την πιο πράσινη τεχνολογία που έχουμε αναπτύξει μέχρι σήμερα και μπορούν να ενσωματωθούν παντού σε γυαλί, σε κάθε επίπεδη και κυρτή επιφάνεια, είναι διαφανή και επομένως κατάλληλα για εφαρμογές σε κτίρια, σε αυτοκίνητα, σε θερμοκήπια για παραγωγή τροφής και ενέργειας.
Η παγκόσμια αγορά και ζήτηση για αυτή την καινούργια τεχνολογία των ΦΒ είναι τεράστια, και εκτείνεται πέρα από τα γυάλινα κτίρια, τα θερμοκήπια, τις ανοικτές καλλιέργειες, και στα ηλεκτρικά αυτοκίνητα. Για παράδειγμα μέχρι το 2021 η αγορά των ηλεκτρικών αυτοκινήτων παγκόσμια ανέρχονταν σε 287 δις ευρώ, ενώ το 2028 αναμένεται να ξεπεράσει το 1,32 τρις ευρώ.
Η εγκατάσταση των συμβατικών ΦΒ (1η και 2η γενιά) ανεβαίνει ταχύτατα, και φαίνεται ότι φέτος θα είναι πάνω από 55% μεγαλύτερη σε σχέση με το 2022, και θα φθάσει τα 410GW! Όμως για την εγκατάσταση της πράσινης ενέργειας με τα συμβατικά φωτοβολταϊκά, υπάρχουν αρκετά ζητήματα και προβλήματα που τίθενται, και πρέπει να αντιμετωπισθούν έγκαιρα, όπως για παράδειγμα αυτά καλύπτουν την χρήσιμη γη η οποία αφαιρείται από την παραγωγή τροφής, υπάρχει ο προβληματισμός στο πως θα ανακυκλωθούν, πώς θα αποθηκευτεί η ενέργεια που παράγεται, από την στιγμή που δεν υπάρχουν δίκτυα, ενώ η παραγωγή τους γίνεται εξολοκλήρου στην Κίνα, και δημιουργούν προβλήματα αφενός ασφάλειας, και αφετέρου την απουσία δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας, κλπ. Στις προκλήσεις αυτές «απαντούν» τα Φωτοβολταϊκά 3ης γενιάς, τα οποία παράγονται στην Ελλάδα, μπορούν να δώσουν τριπλή χρήση της γης, μπορούν να εγκατασταθούν οπουδήποτε και μάλιστα σε κάθε υφιστάμενη υποδομή, θα παραχθούν δε μαζικά με το πρώτο εργοστάσιο στον κόσμο που κτίζεται, στην Θεσσαλονίκη, με το ευρωπαϊκό έργο Flex2Energy, που συντονίζει η εταιρεία ΟΕΤ».
Ο κ. Λογοθετίδης αναφέρθηκε και στο οικοσύστημα που δημιουργήθηκε πριν από 20 χρόνια από το Εργαστήριο Νανοτεχνολογίας, στη δημιουργία του φορέα HOPE-A το 2011, και την αποφασιστικής σημασίας, το 2012, δημιουργία της εταιρείας ΟΕΤ (υπεύθυνη του έργου Flex2Energy), και την συνεργασία με την Γερμανική εταιρεία COATEMA, η οποία είναι ένας από τους εταίρους στο Flex2Energy. To οικοσύστημα που δημιουργήθηκε για τα οργανικά ηλεκτρονικά και οργανικά φωτοβολταϊκά, με επίκεντρο το Εργαστήριο Νανοτεχνολογίας LTFN μεγαλώνει συνεχώς με τη δημιουργία του COPE-Nano, του Κέντρου Αριστείας Νανοτεχνολογιών. Στο τελευταίο που αποτελεί μια χρηματοδότηση 30 εκ. ευρώ από την ΕΕ και την Ελλάδα, συμβάλλουν αποφασιστικά τα εργαστήρια του Γιώργου Μαλλιαρά καθηγητή από το Πανεπιστήμιο του Καίμπριτζ, αλλά και του καθ. Γιώργου Χατζηιωάννου από το Πανεπιστήμιο του Μπορντώ.
«Σε αυτά τα χρόνια αναπτύξαμε με την εταιρεία ΟΕΤ, τις δικές μας εφαρμογές και πιλοτικά έργα εγκατάστασης αυτών των νέων φωτοβολταικών, και μπορούμε να πούμε ότι έχουμε μια γκάμα προϊόντων με εφαρμογές σε κτίρια, σε αυτοκίνητα, σε θερμοκήπια και ανοιχτές καλλιέργειες. Τα Agrovoltaics με τη χρήση των εύκαμπτων Φωτοβολταϊκών 3ης γενιάς έχουν πολλά πλεονεκτήματα και ήδη δημιουργούν παγκόσμια αίσθηση και μεγάλη ζήτηση καθώς αυξάνουν την παραγωγή, εξοικονομούν ενέργεια, περιορίζουν την χρήση νερού με την ίδια χρήση γης, και τοποθετούνται σε όλες τις επιφάνειες», κατέληξε.
Cluster για τα Φωτοβολταϊκά 3ης γενιάς
Το Εμβληματικό έργο που χρηματοδοτείται από το Ταμείο Ανάπτυξης για την περαιτέρω ανάπτυξη των Φωτοβολταϊκών 3ης γενιάς και το Cluster των Ακαδημαϊκών Φορέων από όλη την Ελλάδα, που έχουν αναπτύξει τέτοιες εφαρμογές, παρουσίασε από την πλευρά του ερευνητικού κέντρου Δημόκριτος, ο Δρ Πολύκαρπος Φαλάρας. O κ Φαλάρας αναφέρθηκε στην παρουσίαση 12 εμβληματικών δράσεων, όπου μία από αυτές είναι η ανάπτυξη Φωτοβολταϊκών 3ης γενιάς. Κύριος στόχος της δράσης είναι η ανάπτυξη Φωτοβολταϊκών 3ης γενιάς με στόχο την κάλυψη των αναγκών που παρουσιάζονται . Το ερευνητικό πρόγραμμα που συντονίζεται από τον Δημόκριτο ονομάζεται Υλικά για Φωτοβολταϊκές Κυψέλες και στους στόχους του περιλαμβάνεται και η δημιουργία Φωτοβολταϊκών 3ης γενιάς με Νανοτεχνολογία για την προστασία του περιβάλλοντος. Το έργο συνολικά έχει 20 παραδοτέα και δημιουργεί μια Open Data βάση δεδομένων για τα Φωτοβολταϊκά 3ης γενιάς.
Ο καθ. Ιωάννης Καλλίτσης από την Πάτρα τόνισε ότι η ερευνητική του ομάδα στο Πανεπιστήμιο Πάτρας, εργάζεται πάνω στην σύνθεση υλικών για Φωτοβολταϊκά 3ης γενιάς αλλά και άλλες ενεργειακές εφαρμογές, καθώς επίσης και σε υλικά και συστήματα αποθήκευσης καυσίμου.
Ο επίκ. Καθ. του τμήματος Φυσικής του ΑΠΘ Αργύρης Λασκαράκης αναφέρθηκε στην έρευνα που παράχθηκε τα τελευταία χρόνια από το Εργαστήριο Νανοτεχνολογίας LTFN, στις υπηρεσίες που προσφέρει, στις ερευνητικές δυνατότητες που διαθέτει και στην μετεξέλιξή του σε Κέντρο Αριστείας Νανοτεχνολογιών και Οργανικών Ηλεκτρονικών COPE-Nano. To Κέντρο COPE-Nano εξελίσσεται σε ένα Research Industrial οικοσύστημα, ανάφερε χαρακτηριστικά, συμμετέχει στο έργο «Advanced Material for Energy Υλικά για φωτοβολταϊκές κυψέλες 2023-2025, και εξελίσσεται σε ένα κέντρο ανάπτυξης της πράσινης ενέργειας»
Ο καθ. Ε Κυμάκης από το Ελληνικό Μεσογειακό Πανεπιστήμιο της Κρήτης αναφέρθηκε στις δράσεις που γίνονται στην Κρήτη και αφορούν τα φωτοβολταϊκά. Σημαντική εξέλιξη είναι η δημιουργία του πρώτου Ενεργειακού πάρκου Solarfarm με κυψέλες γραφενίου, αλλά και στην ενεργειακή κοινότητα ΜΙΝΩΑΣ που δημιουργήθηκε στην Κρήτη με την συμβολή της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. « Έχω δώσει 7000 ευρώ, και δεν θα ξαναπληρώσω ρεύμα για 20 χρόνια» είπε χαρακτηριστικά.
Ο καθ. Λευτέρης Λοιδωρίκης από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων μίλησε για το ευρωπαϊκό πρόγραμμα MUSICODE και τις δράσεις του, η κυριότερη από τις οποίες είναι το «modeling» που γίνεται για τη βιομηχανία των Οργανικών Φωτοβολταικών σε συνεργασία με την εταιρεία ΟΕΤ. Για κάθε αντίστοιχη Βιομηχανία το πρόγραμμα δημιουργεί ένα report για τις ιδιότητες των υλικών και με τον τρόπο, αλλά και με το workflow για τη διαδικασία παραγωγής (manufacturing process) αποφεύγονται μεταξύ άλλων τα λάθη και οι απώλειες στην παραγωγή.
Ο καθ. Η. Σταθάτος από το Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου και την εταιρεία Brite Solar αναφέρθηκε στις εφαρμογές των φωτοβολταικών στα AgriPV και BIPVs.
O κ. Ευάγγελος Μεκερίδης CTO της εταιρείας ΟΕΤ, αναφέρθηκε στη διαδικασία παραγωγής Οργανικών Φωτοβολταϊκών 3ης γενιάς που γίνεται με έξυπνα συστήματα και τεχνολογίες αυτοματισμού και βιομηχανίας 4.0. Το ευρωπαϊκό πρόγραμμα Flex2Energy το οποίο συντονίζει η εταιρεία ΟΕΤ έχει στόχο την παραγωγή 1 εκ τ.μ φωτοβολταϊκών το χρόνο. Στο πλαίσιο του έργου θα τοποθετηθούν 150 τμ 3ης γενιάς φωτοβολταϊκών στο εργοστάσιο της ΑΛΟΥΜΙΛ στο Κιλκίς, και άλλα 200 τμ στο Δημαρχείο του Δήμου JULIA ALBA της Ρουμανίας, σε συνεργασία με τη Stellantis/ΦΙΑΤ θα μπουν Φωτοβολταϊκά 3ης γενιάς στα αυτοκίνητα της γραμμής e-Ducato (10 τμ) και σε Car Port (25 τμ) για φόρτιση του αυτοκινήτου, ενώ σε Μεσογειακά Θερμοκήπια θα τοποθετηθούν 200 τ.μ Φωτοβολταϊκά 3ης γενιάς για παραγωγή ντομάτας. «Ο στόχος μας είναι μετά την περάτωση της πρώτης γραμμής παραγωγής το 2025, και μέχρι το 2030 να έχουμε δημιουργήσει ένα Giga Fab, με τις μεγαλύτερες γραμμές παραγωγής Φωτοβολταϊκών 3ης γενιάς, για να καλύψουν την παγκόσμια αγορά πράσινων φωτοβολταϊκών» είπε ο κ Μεκερίδης.
Στη συνέχεια ο Δρ. Γ. Ανυφαντής από την εταιρεία Nanophos παρουσίασε την εταιρεία του η οποία έχει εξειδικευθεί στην παραγωγή ειδικών χρωμάτων για τη ναυτιλία και έχει αναπτύξει εφαρμογές χρωμάτων και επικαλύψεων φιλικών στο περιβάλλον, ιδιαίτερα έχουν παράγει μια σειρά από αντιανακλαστικές επικαλύψεις για τα φωτοβολταικά.
Ο Γενικός Διευθυντής του Συνδέσμου HOPE-A Δρ Χατζηπαραδείσης αναφέρθηκε διεξοδικά στις πολιτικές για την Βιομηχανία των Οργανικών Φωτοβολταϊκών (OPVs) που πρέπει να εξελιχθούν τα επόμενα χρόνια:
- Να αναπτυχθεί περαιτέρω η έρευνα και η τεχνολογία προκειμένου να λυθούν προβλήματα κόστους παραγωγής και να αυξηθεί η απόδοση των Φωτοβολταϊκών 3ης γενιάς,
- Τα OPVs αποτελούν αποδεδειγμένα την πιο φιλική προς το Περιβάλλον λύση κατά συνέπεια πρέπει να δοθούν ειδικά κίνητρα για την χρήση τους στις κλασσικές επενδύσεις όπως ο Αναπτυξιακός Νόμος, οι Κρατικές Προμήθειες και ο υπό κατάρτιση νέος νόμος για τα Αγροβολταϊκά
- Χρειάζονται Ειδικές Πιλοτικές Δράσεις για τη χρήση των ημι-διάφανων OPVs σε θερμοκήπια και ανοιχτές καλλιέργειες όπου παρουσιάζουν πολύ σημαντικά πλεονεκτήματα καθώς, τοποθετούμενα πάνω από τις καλλιέργειες, δεν καλύπτουν καλλιεργήσιμη γη, μειώνουν την κατανάλωση νερού, εμποδίζουν τις υπεριώδεις ακτινοβολίες κλπ παράγοντας ταυτόχρονα και την ενέργεια που χρειάζεται η καλλιέργεια.
Ο Δρ Δ Βαρβιτσιώτης από την Solar Cells αναφέρθηκε στην ιστορία της εταιρείας, τα προβλήματα με την 1η γενιά Φωτοβολταϊκών, και τις προκλήσεις που αντιμετώπισε στο κτίσιμο της εταιρείας τους, αλλά και την εξέλιξή της, καθώς επίσης και στα πλάνα τους για τα επόμενα χρόνια σε σχέση με τα φωτοβολταικά 3ης γενιάς.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΑ
Προτάθηκε να δημιουργηθεί μια κοινή δράση των εταιρειών και φορέων που ασχολούνται με τον συγκεκριμένο τομέα με συντονιστή τον Σύνδεσμο HOPE-A, ο οποίος θα αναλάβει να δημιουργήσει ένα δίαυλο επικοινωνίας με πολιτικούς, οικονομικούς, θεσμικούς, κοινωνικούς φορείς προκειμένου να αναπτυχθούν πολιτικές και στρατηγικές για την ενίσχυση της χρηματοδότησης και της περαιτέρω έρευνας των OPVs, να εκπροσωπεί τις δράσεις του στην Ευρώπη και στον αντίστοιχο Σύνδεσμο Αγριβολταικών Ευρώπης.
Σύμφωνα με τις Προτάσεις- Συμπεράσματα της Ημερίδας και την σύνοψη του Γενικού Διευθυντή του HOPE-A Αστέριου Χατζηπαραδείση, αποφασίσθηκαν τα ακόλουθα:
- Δημιουργία μιας υποομάδας των μελών του HOPE-A για τις αναδυόμενες τεχνολογίες των Φωτοβολταϊκών και για τις εφαρμογές τους σε συγκεκριμένα πεδία και εφαρμογές.
- Πολιτικές που χρειάζονται για την Ανάπτυξη της Βιομηχανίας των τεχνολογιών Φωτοβολταϊκών 3ης γενιάς στην Ελλάδα και παγκόσμια.
- Ανάπτυξη Ειδικών Δράσεων στην Ελλάδα, για την εδραίωση αυτών των ΦΒ. Χρειάζεται ένα Εθνικό Σχέδιο Δράσης ειδικά για τα Αγροβολταϊκά, το οποίο θα μπορούσε να βοηθήσει τους νέους αγρότες, άλλα και επιχειρηματίες για να μπουν στο πεδίο της χρήσης αυτών των νέων πράσινων ΦΒ.
- Προκλήσεις και οι ευκαιρίες που προκύπτουν για την νέα Βιομηχανία Φωτοβολταϊκών 3ης γενιάς, την Πράσινη Ενέργεια, την εγκατάσταση των νέων Φωτοβολταϊκών, την δημιουργία νέων εταιρειών.
- Προτεινόμενες συνέργειες μεταξύ Έρευνας και Βιομηχανίας για βιώσιμη καινοτομία και ανάπτυξη στην χώρα.
- Εστίαση στους τομείς των αναδυόμενων τεχνολογιών ΦΒ που προβλέπεται να έχουν μεγαλύτερη ανάπτυξη τα επόμενα χρόνια.
- Τρόποι ανάπτυξης και εδραίωσης πρακτικών βιώσιμης ανάπτυξης και κυκλικής οικονομίας για τα Φωτοβολταϊκά 3ης γενιάς
- Σύσταση Κανονισμών και Standards που απαιτούνται για την είσοδο των νέων προϊόντων και εφαρμογών στην αγορά και τον εναρμονισμό του με αυτές.
- Ενημέρωση και ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης για τα πλεονεκτήματα των Φωτοβολταϊκών 3ης γενιάς
- Δικτύωση με άλλες Πλατφόρμες και Δίκτυα του συγκριμένου τομέα στην Ελλάδα, την Ευρώπη, τον κόσμο.
- Ενημέρωση των αρμόδιων Πολιτικών αρχών για την ενσωμάτωση των νέων τεχνολογιών σε Δράσεις, Νομοσχέδια, Πρωτοβουλίες κλπ
- Ενημέρωση των Επενδυτικών Funds, Venture Capitals, και Τραπεζών για τα νέα εργοστάσια παραγωγής ΦΒ, τις εφαρμογές των νέων προϊόντων ΦΒ, την προσέλκυση νέων επενδύσεων, το μέγεθος των αγορών και των ευκαιριών που παρουσιάζονται, κλπ.
- «Άνοιγμα» των αγορών για την ένταξη των νέων προϊόντων σε αυτές, με Πιλοτικά Έργα, Τεστ Μετρήσεων στο Πεδίο, κλπ.