Ενόσω η προσοχή της διεθνούς κοινότητας και των ΜΜΕ είναι στραμμένη στη Γάζα, η Τουρκία προχωρά σε σειρά από κινήσεις σε μια προσπάθεια να κλείσει μέσα στους επόμενους μήνες το κουρδικό όπως αυτή το εννοεί, τόσο στη Συρία, όσο κυρίως στο Β. Ιράκ. Ο σχετικός σχεδιασμός της Άγκυρας για μαζική επίθεση του τουρκικού στρατού στο Β. Ιράκ με σκοπό την εξουδετέρωση της εκεί παρουσίας του PKK, καθώς και οι ενέργειες που κάνει η Άγκυρα για αποκατάσταση των σχέσεων της με τη Βαγδάτη ήταν το θέμα που αναλύθηκε στην εκπομπή του Πολυδεύκη Παπαδόπουλου «Με το Πρώτο στην Ευρώπη και τον Κόσμο» (Α’ Πρόγραμμα, Σάββατα και Κυριακές 12.00-13.00) Καλεσμένος ήταν ο Ομ. Καθηγητής Διεθνών Σχέσεων του Παντείου Πανεπιστημίου Αλέξανδρος Κούτσης, με ιδιαίτερη ενασχόληση πάνω στα θέματα της Μ. Ανατολής.
Η σημασία της απαγόρευσης του PKK από το Ιράκ
Το Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας του Ιράκ απαγόρευσε προσφάτως το Εργατικό Κόμμα του Κουρδιστάν (PKK), το οποίο διεξάγει από το 1984 ένοπλη εκστρατεία κατά των τουρκικών δυνάμεων με στόχο την αυτοδιοίκηση των Κούρδων εντός της Τουρκίας.
Η απόφαση σχετικά με το PKK αποκαλύφθηκε σε κοινή ιρακινοτουρκική δήλωση που εκδόθηκε μετά από συνάντηση υψηλού επιπέδου ασφαλείας στη Βαγδάτη. Στη συνάντηση μετείχαν από την πλευρά της Τουρκίας οι υπουργοί Εξωτερικών και Άμυνας Χακάν Φιντάν και Γιασάρ Γκιουλέρ, καθώς και ο αρχηγός πληροφοριών Ιμπραήμ Καλίν κι από το Ιράκ ο υπουργός Εξωτερικών Φουάντ Μοχάμεντ Χουσεΐν, ο υπουργός Άμυνας Ταμπέτ Αλ Αμπάσι και άλλοι υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι μαζί με τον υπουργό Εσωτερικών της Περιφερειακής Κυβέρνησης του Ιρακινού Κουρδιστάν. Η συνάντηση θεωρείται προπαρασκευαστική για την επίσκεψη που προγραμματίζεται να κάνει ο Ερντογάν στο Ιράκ, την πρώτη εδώ και περισσότερο από μια δεκαετία, η δε απόφαση του Ιράκ για απαγόρευση του PKK δείχνει να ανάβει πράσινο φως στην εξαγγελθείσα ευρεία επιχείρηση της Τουρκίας εναντίον των Κούρδων αυτό το καλοκαίρι. Ωστόσο, η απόφαση του Ιράκ έχει περισσότερο πολιτική, παρά πρακτική σημασία, μια και η Βαγδάτη δεν ελέγχει από πολλά χρόνια την περιοχή, η δε Τουρκία προβαίνει διαρκώς σε επιθέσεις μικρής κλίμακας, χωρίς βέβαια κάποια άδεια. Μετά την ανακοίνωση της απαγόρευσης του PKK από το Ιράκ δημοσιεύτηκε στους ιστότοπους τόσο του τουρκικού όσο και του ιρακινού Υπουργείου Εξωτερικών η εξής ανακοίνωση : «Η Τουρκία χαιρετίζει την απόφαση του ιρακινού Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας να χαρακτηρίσει το PKK ως απαγορευμένη οργάνωση στο Ιράκ»
Δημιουργία κοινού κέντρου επιχειρήσεων
Η Τουρκία πρότεινε στο Ιράκ να δημιουργήσουν ένα «κοινό κέντρο επιχειρήσεων» για να καταπολεμήσουν τη δράση του PKK και η Βαγδάτη φέρεται να απάντησε «θετικά» στην προαναφερόμενη συνάντηση, τουλάχιστον με βάση αξιωματούχο του τουρκικού υπουργείου Άμυνας. Ο εν λόγω αξιωματούχος δήλωσε πως η Άγκυρα θέλει το κοινό κέντρο επιχειρήσεων να περιληφθεί σε ένα ευρύτερο έγγραφο στρατηγικής που ο Ερντογάν επιθυμεί να υπογραφεί στη διάρκεια της επίσκεψής του στην ιρακινή πρωτεύουσα. Το κέντρο αναμένεται να συσχετιστεί με τις προγραμματιζόμενες από την Τουρκία στρατιωτικές επιχειρήσεις που θα στοχεύουν σε δυτικές περιοχές της ημιαυτόνομης περιοχής του Ιρακινού Κουρδιστάν. Ωστόσο αυτές βρίσκονται δίπλα σε εκείνες που ελέγχει το Δημοκρατικό Κόμμα του Κουρδιστάν (KDP). Το KDP είναι ούτως ή άλλως εδώ και χρόνια σύμμαχος της Άγκυρας και χωρίς τη συμμετοχή του έχει μικρή σημασία η όποια στρατιωτική συνεργασία Τουρκίας-Ιράκ. Ο κ. Κούτσης, ωστόσο, ερωτάται σε τι βαθμό θα συνέπρατε το KDP με την Τουρκία εναντίον τoυ PKK και ποιες είναι οι σχέσεις του με τους υπόλοιπους Κούρδους εκτός και εντός Ιράκ, όπως π.χ. με την πλευρά των Κούρδων του Ταλαμπανί που συνορεύουν με το Ιράν.
Αλλάζουν όλα τα δεδομένα στις σχέσεις Τουρκίας-Ιράκ ; Σε τι βαθμό μπορεί να υπάρξει μια ευρύτερη σύγκλιση των δύο χωρών και το αγκάθι της Μουσούλης
Η κίνηση με τη συνάντηση των Υπουργών Εξωτερικών και Άμυνας, η απαγόρευση του PKK από τη Βαγδάτη και η επικείμενη επίσκεψη Ερντογάν δείχνoυν ότι οι θέσεις Τουρκίας-Ιράκ για το ζήτημα των Κούρδων αλλά και ευρύτερα αρχίζουν να ευθυγραμμίζονται. Όμως, τίθεται ένα ζήτημα για το πόσο μπορεί να υπάρξει ευρύτερη σύγκλιση των δύο χωρών, λόγω των υπολοίπων αντιπαλοτήτων τους και ιδίως του ελέγχου μιας ιρακινής περιοχής βορείως της Μοσούλης από τον τουρκικό στρατό, την οποία έχει καταγγείλει επανειλημμένα η Βαγδάτη. Θα ξεχαστεί αυτό το ζήτημα, όπως και οι γενικότερες βλέψεις που –έστω άτυπα- εξακολουθεί να έχει η Άγκυρα για την σημαντική λόγω γεωγραφίας, ιστορίας και κυρίως πετρελαίων περιοχή της Μουσούλης, με τη λογική πως ανήκε στην Οθωμανική Αυτοκρατορία ; Μπορεί να κάνει τελικά πίσω η Τουρκία ;
Επιπλέον οικονομικοί λόγοι για μια συνεννόηση – Η περίπτωση ενός νέου διαδρόμου
Πάντως, ένας επιπλέον λόγος που η Τουρκία θέλει να εξαλείψει το PKK από το δικό της έδαφος, καθώς και από εκείνο του Ιράκ –ή τουλάχιστον να το ωθήσει πιο νότια- έχει να κάνει, επίσης, με τη διασφάλιση μιας νέας εμπορικής οδού για μεταφορά αγαθών από τον Περσικό Κόλπο στη Μεσόγειο. Πρόκειται για τη δημιουργία ενός συστήματος αυτοκινητοδρόμων και σιδηροδρομικής γραμμής, με το όνομα Development Road, αξίας 17-20 δισεκατομμυρίων δολαρίων, ο οποίος σχεδιάζεται να ενώσει την Ασία με την Ευρώπη, πηγαίνοντας από το λιμάνι της Βασόρας στα ΝΑ τουρκικά σύνορα. Η διαδρομή με τα ανάλογα έργα -των οποίων ο Πρόεδρος Ερντογάν είναι μεταξύ των βασικών υποστηρικτών- θα προτάσσει μία νέα ανταγωνιστική οδό έναντι της Διώρυγας του Σουέζ, η οποία βρίσκεται υπό πίεση τον τελευταίο καιρό λόγω των επιθέσεων των Χούτι στην Ερυθρά Θάλασσα. Επιπλέον, εφόσον προχωρήσει θα έρθει σε ανταγωνισμό με τον επίσης σχεδιαζόμενο Οικονομικό Διάδρομο Ινδίας-Μέσης Ανατολής-Ευρώπης (IMEC). Αυτός υποστηρίζεται προς το παρόν -πλην της Ινδίας- από τις ΗΠΑ, το Ισραήλ και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, αλλά παρακάμπτει την Τουρκία. Η ΙΜΕC αν προχωρήσει, θα συνδεθεί με λιμάνια της Ελλάδας για προώθηση των προϊόντων που θα μεταφέρονται στην υπόλοιπη Ευρώπη. Στον κ. Κούτση τίθεται το ερώτημα πόσο εφικτά και ορατά είναι και τα δύο σχέδια.
