Ραγδαίες είναι οι αλλαγές στη Μέση Ανατολή μετά την ανατροπή του καθεστώτος του Άσαντ.
Σε μόλις δύο εβδομάδες, οι σύροι αντάρτες κατάφεραν να καταλάβουν μια σειρά από μεγάλες πόλεις, ξεκινώντας από τον θύλακά τους στη βορειοδυτική Συρία, για να φτάσουν στην πρωτεύουσα Δαμασκό, ανατρέποντας τον πρόεδρο Μπασάρ αλ Άσαντ 13 χρόνια μετά την έναρξη του εμφυλίου πολέμου.
Η ραγδαία προέλαση των ανταρτών
Σύμφωνα με το BBC, με επικεφαλής την ομάδα Χαγιάτ Ταχρίρ αλ-Σαμ (HTS), οι αντάρτες, σε κομβόι από μικρά οχήματα και μοτοσικλέτες, προχώρησαν ταχύτατα κατά μήκος της κεντρικής βόρειας – νότιας οδικής αρτηρίας της Συρίας, καταλαμβάνοντας τη Δαμασκό χωρίς να συναντήσουν μεγάλη αντίσταση. Αυτή η αιφνίδια προέλαση έχει σοκάρει τους Σύρους και έχει προκαλέσει αβεβαιότητα για το μέλλον της χώρας, καθώς η κατάσταση παραμένει ρευστή και οι διάφορες ομάδες ανταρτών ελέγχουν διαφορετικά μέρη της Συρίας.
Ποιος ελέγχει τη Συρία;
Η πτώση του καθεστώτος Άσαντ οφείλεται στην απροσδόκητη και ραγδαία προέλαση των ανταρτών HTS, όμως, αν και η οργάνωση ελέγχει τις βασικές πόλεις της Συρίας, δεν κυβερνά όλη τη χώρα. Η Συρία, εδώ και χρόνια, είναι υπό τον έλεγχο μιας σειράς από αντάρτικες ομάδες, όπως οι HTS στην Ιντλίμπ και οι κουρδικές δυνάμεις στη βόρεια και βορειοανατολική Συρία, οι οποίες έχουν καταλάβει εδάφη και τις τελευταίες ημέρες και εβδομάδες.
Καμία από τις αντάρτικες ομάδες δεν θα θρηνήσει την πτώση του καθεστώτος Άσαντ, όμως, η επίτευξη μιας συμφωνίας για τον τρόπο διακυβέρνησης της χώρας παραμένει δύσκολη, ενώ στα βόρεια της Συρίας σημειώνονται συγκρούσεις μεταξύ ανταγωνιστικών φατριών.
Τι συμβαίνει στη βόρεια Συρία;
Σύμφωνα με το BBC, στη βόρεια πόλη Μανμπίτ σημειώνονται συγκρούσεις μεταξύ των δυνάμεων που υποστηρίζονται από την Τουρκία και των κούρδων ανταρτών. Και οι δύο πλευρές ισχυρίζονται ότι κατέχουν μέρη της πόλης και οι μάχες συνεχίζονται σε ορισμένες συνοικίες.
Αναλυτές από το Ινστιτούτο για τη Μελέτη του Πολέμου ανέφεραν ότι δεν είναι ακόμη δυνατό να προσδιοριστεί ποιος ελέγχει την πόλη.
Πού βρίσκεται η Συρία και πώς εμπλέκονται οι γειτονικές χώρες;
Η Συρία, με πληθυσμό περίπου 22 εκατομμύρια ανθρώπους, βρίσκεται στην ανατολική ακτή της Μεσογείου. Συνορεύει με την Τουρκία στον Βορρά, τον Λίβανο και το Ισραήλ στα δυτικά και νοτιοδυτικά, το Ιράκ στα ανατολικά και την Ιορδανία στα νότια.
Η Τουρκία, οι Δυτικές δυνάμεις και αρκετές χώρες του Κόλπου έχουν υποστηρίξει διάφορες ομάδες της συριακής αντιπολίτευσης σε διαφορετικά επίπεδα κατά τη διάρκεια της σύγκρουσης.
Η Χεζμπολάχ, με έδρα τον Λίβανο και υποστηριζόμενη από το Ιράν, έχει πολεμήσει στο πλευρό του συριακού στρατού, αλλά έχει αποδυναμωθεί από τη σύγκρουση με το Ισραήλ. Αυτό θεωρείται ένας από τους κύριους λόγους για την επιτυχία της προέλασης των ανταρτών.
Πώς αντέδρασε το Ισραήλ;
Ορισμένοι από τους γείτονες της Συρίας έχουν ήδη αντιδράσει στρατιωτικά. Τη Δευτέρα, το Ισραήλ δήλωσε ότι πραγματοποιεί αεροπορικές επιθέσεις στη Συρία για να πλήξει υποδομές που σχετίζονται με χημικά όπλα και πυραυλικές βάσεις.
Το Ισραήλ ανακοίνωσε, επίσης, ότι κατέλαβε προσωρινά μια αποστρατικωποιημένη ζώνη στα Υψώματα του Γκολάν, δηλώνοντας ότι η συμφωνία απομάκρυνσης του 1974 με τη Συρία είχε «καταρρεύσει» με την κατάληψη της χώρας από τους αντάρτες.
Τα Υψώματα του Γκολάν είναι μια ορεινή περιοχή περίπου 60 χλμ. νοτιοδυτικά της Δαμασκού. Το Ισραήλ κατέλαβε την περιοχή από τη Συρία στις τελευταίες φάσεις του Πολέμου των Έξι Ημερών το 1967 και την ανήγαγε μονομερώς το 1981. Η ενέργεια αυτή δεν αναγνωρίζεται διεθνώς, αν και οι ΗΠΑ το έκαναν μονομερώς το 2019.
Ρωσικές βάσεις στη Συρία
Το 2015, η Ρωσία έστειλε χιλιάδες στρατιώτες στη Συρία για να βοηθήσει στην υποστήριξη του καθεστώτος Άσαντ. Αντί αυτής της στρατιωτικής βοήθειας, η Ρωσία έλαβε 49ετείς μισθώσεις για δύο στρατηγικές βάσεις.
Το λιμάνι της Ταρτούς είναι η μοναδική μεγάλη ναυτική βάση της Ρωσίας στο εξωτερικό και η μόνη της στη Μεσόγειο. Μαζί με την αεροπορική βάση Χμεϊμίμ, η οποία χρησιμοποιείται συχνά για τη μεταφορά στρατιωτικών εργολάβων της Ρωσίας στην Αφρική, οι δύο βάσεις διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην ικανότητα της Ρωσίας να λειτουργεί ως παγκόσμια δύναμη.
Η Μόσχα έχει δηλώσει ότι θα ξεκινήσει συνομιλίες με τη νέα διοίκηση της Συρίας για το μέλλον αυτών των βάσεων.
