Σε πλήρη αποδόμηση των κυβερνητικών χειρισμών στον κρίσιμο τομέα των αγροτικών πληρωμών προχώρησε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, μέσα από την επίσημη απάντησή της στον ευρωβουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ–Π.Σ. και Αντιπρόεδρο της Ομάδας της Αριστεράς στο Ευρωκοινοβούλιο (LEFT), Κώστα Αρβανίτη. Η απάντηση δεν αφήνει περιθώρια παρερμηνειών: η Κομισιόν «αδειάζει» την κυβέρνηση Μητσοτάκη με τέσσερις κομβικές επισημάνσεις – ράπισμα για τους χειρισμούς της στον ΟΠΕΚΕΠΕ και την ΑΑΔΕ.
Η απάντηση της Επιτροπής, η οποία εκδόθηκε σε ασυνήθιστα σύντομο χρονικό διάστημα και με απόλυτη σαφήνεια, αποκαλύπτει μια σειρά από παραλείψεις, καθυστερήσεις και έλλειψη θεσμικής ενημέρωσης από την ελληνική πλευρά, την ώρα που οι αγρότες βρίσκονται αντιμέτωποι με την αβεβαιότητα ως προς τις μελλοντικές τους πληρωμές.
1. Δεν έχει ενημερωθεί επίσημα η Κομισιόν – και το λέει ξεκάθαρα
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δηλώνει ρητά ότι μέχρι σήμερα δεν έχει λάβει καμία επίσημη κοινοποίηση από τις ελληνικές αρχές σχετικά με τις αποφάσεις για τον ΟΠΕΚΕΠΕ ή τον νέο ρόλο της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ). Αυτό συνιστά ευθεία αμφισβήτηση της διαφάνειας των κυβερνητικών ενεργειών και ουσιαστικά καταρρίπτει τη ρητορική περίεπανόδου κάποιας “κανονικότητας” στον κρίσιμο μηχανισμό των αγροτικών επιδοτήσεων.
2. Το «σχέδιο δράσης» που συμφωνήθηκε… αγνοείται
Όπως αναφέρεται στην απάντηση, μετά την αναστολή της διαπίστευσης του ΟΠΕΚΕΠΕ τον Σεπτέμβριο του 2024, είχε συμφωνηθεί με την Κομισιόν ένα σχέδιο δράσης (action plan). Ωστόσο, η υλοποίησή του παραμένει μετέωρη, καθώς οι πρόσφατες κυβερνητικές κινήσεις φαίνεται να μην ευθυγραμμίζονται με τα συμφωνηθέντα και το action plan σχεδιάστηκε πάνω στον οργανισμό του ΟΠΕΚΕΠΕ που καταργείται.
3. Καμία πρόταση διαρθρωτικών αλλαγών
Η Ελλάδα όφειλε να υποβάλει πλήρες σχέδιο με τις διαρθρωτικές αλλαγές που απαιτούνται για την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης στον οργανισμό πληρωμών. Όμως, όπως αποκαλύπτει η Επιτροπή, ουδέποτε εστάλη τέτοιο σχέδιο. Μιλάμε για αδιανόητη θεσμική αστοχία σε μια περίοδο που οι κοινοτικές απαιτήσεις είναι απόλυτα σαφείς και το θέμα έχει πάρει τις γνωστές διαστάσεις.
4. Κίνδυνος για τις πληρωμές στους αγρότες – η προθεσμία εκπνέει
Η Κομισιόν χτυπά το καμπανάκι του κινδύνου: η αποκλειστική προθεσμία για τη συμμόρφωση λήγει στις 12 Σεπτεμβρίου 2025. Αν ως τότε δεν έχουν υποβληθεί τα απαραίτητα στοιχεία και σχέδια, το μέλλον του ΟΠΕΚΕΠΕ (ή του οργανισμού που θα τον αντικαταστήσει) αλλά και οι άμεσες πληρωμές των αγροτών μπαίνουν σε επικίνδυνη τροχιά αβεβαιότητας. Και το χειρότερο; Η Επιτροπή καθιστά αποκλειστικά υπεύθυνη την ελληνική κυβέρνηση για όσα ενδέχεται να ακολουθήσουν.
Το σχόλιο του Κώστα Αρβανίτη
Ο Έλληνας ευρωβουλευτής, που είχε καταθέσει τη σχετική ερώτηση, τονίζει:
«Η Κομισιόν εκθέτει την Κυβέρνηση για τα πολιτικά της παιχνίδια με τον ΟΠΕΚΕΠΕ. Σεβασμός στους αγρότες, σεβασμός στις ευρωπαϊκές δεσμεύσεις. Όχι άλλα παιχνίδια στην πλάτη τους».
Ακολουθεί η ερώτηση του Κ. Αρβανίτη και η απάντηση του Επιτρόπου Hansen:
Ερώτηση με αίτημα γραπτής απάντησης
προς την Επιτροπή
Άρθρο 144 του Κανονισμού
Κωνσταντίνος Αρβανίτης (The Left)
Θέμα: Συνεργασία της Ελληνικής Κυβέρνησης με τους Ευρωπαϊκούς θεσμούς σχετικά με την Διαφάνεια στην Κατανομή των Ευρωπαϊκών αγροτικών επιδοτήσεων
Από το 2024, ο Οργανισμός Πληρωμών και Ελέγχου Κοινοτικών Ενισχύσεων Προσανατολισμού και Εγγυήσεων (ΟΠΕΚΕΠΕ) τελεί υπό επιτήρηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής[1], λόγω διαπιστωμένων παρατυπιών και παράνομων πληρωμών ενισχύσεων της ΚΑΠ[2], ανάμεσα στο 2019 και 2022, ενώ εν εξελίξει βρίσκεται σχετική έρευνα της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας[3].
Επίσης από το 2024 υλοποιείται Σχέδιο Δράσης[4], για την αντιμετώπιση των διαπιστωμένων προβλημάτων και την αποφυγή της απόσυρσης της διαπίστευσης του ΟΠΕΚΕΠΕ ως Οργανισμού Πληρωμών.
Πρόσφατα η ελληνική κυβέρνηση αποφάσισε την κατάργηση του ΟΠΕΚΕΠΕ και τη μεταφορά των αρμοδιοτήτων του στην Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ), η οποία δεν υπάγεται στο αρμόδιο Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και της οποίας η τεχνογνωσία επί του θέματος κρίνεται εξ αντικειμένου αβέβαιη.
Ερωτάται η Επιτροπή:
1 Πώς αξιολογεί τη συνεργασία με τις ελληνικές αρχές, κατά την επιτήρηση του ΟΠΕΚΕΠΕ και την υλοποίηση του Σχεδίου Δράσης; Συγκεκριμένα, υπάρχει επαρκής συμμόρφωση και πρόοδος στην εφαρμογή των δεσμεύσεων; Ποια είναι τα ευρήματα που προέκυψαν από τους ελέγχους της Επιτροπής;
2 Ήταν ενήμερη για την πρόθεση της ελληνικής κυβέρνησης να καταργήσει τον ΟΠΕΚΕΠΕ εκκρεμουσών της υλοποίησης του Σχεδίου Δράσης και της έρευνας της EPPO;
[1] Ενδεικτικά, https://www.politico.eu/article/greece-farmers-european-union-opekepe-pastureland-cap-common-agricultural-policy-2/, https://www.kathimerini.gr/society/563215252/opekepe-se-epitirisi-gia-efarmogi-diorthotikon-metron/
[2] Ref. Ares(2024)3169116 – 30/04/2024, VLS/gd – agri.h.4(2024)294739, CEB/2024/050/GR/L304LT, CEB/2024/050/GR/LFLT
[3] https://www.eppo.europa.eu/en/media/news/greece-eppo-probes-opekepe-officials-over-alleged-organised-agricultural-subsidy-fraud
[4] https://www.minagric.gr/2013-04-05-10-13-09/ministry-example/ypaat-grafeio-typou/deltiatypou/16861-dt110924
E-002154/2025
Απάντηση του κ. Hansen
εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής
(15.7.2025)
1. Λόγω ελλείψεων που εντοπίστηκαν όσον αφορά τη συμμόρφωση του οργανισμού πληρωμών ΟΠΕΚΕΠΕ με τα κριτήρια διαπίστευσης 1, η αρμόδια αρχή ανέστειλε τη διαπίστευση του οργανισμού πληρωμών για περίοδο 12 μηνών, αρχής γενομένης από τις 10 Σεπτεμβρίου 2024, και εκπόνησε σχέδιο δράσης για την αποκατάσταση των εν λόγω ελλείψεων. Η Επιτροπή παρακολουθεί εκ του σύνεγγυς την εφαρμογή του εν λόγω σχεδίου δράσης μέσω της ανάλυσης των περιοδικών εκθέσεων που αποστέλλουν οι ελληνικές αρχές και μέσω επισκέψεων στις εν λόγω αρχές, όταν είναι αναγκαίο. Σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα, όλες οι διορθωτικές ενέργειες θα πρέπει να ολοκληρωθούν έως τις 12 Σεπτεμβρίου 2025. Η Επιτροπή δεν μπορεί να διατυπώσει περαιτέρω σχόλια σχετικά με τους εν εξελίξει ελέγχους.
2. Η Επιτροπή συνεργάζεται στενά με τις ελληνικές αρχές για να διασφαλίσει την πλήρη και έγκαιρη εφαρμογή του σχεδίου δράσης, λαμβάνοντας επίσης υπόψη τον πιθανό αντίκτυπο της αναγγελθείσας αλλαγής αρμοδιοτήτων του ΟΠΕΚΕΠΕ. Το σχέδιο δράσης κάλυπτε την οργανωτική δομή του ΟΠΕΚΕΠΕ και η Επιτροπή ανέμενε την ανάληψη σχετικών διορθωτικών ενεργειών. Μέχρι σήμερα, η Επιτροπή δεν έχει λάβει στο πλαίσιο αυτό επίσημες κοινοποιήσεις των αποφάσεων σχετικά με τον οργανισμό πληρωμών ή τον ρόλο της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (Α.Α.Δ.Ε.), δεδομένου ότι το νομικό πλαίσιο για τις αλλαγές βρίσκεται ακόμη στο στάδιο της επεξεργασίας.
1 Παρατίθενται στο παράρτημα I του κανονισμού (ΕΕ) 2022/127.