Η Ελλάδα απέστειλε στις 30 Μαΐου 2025 επιστολή προς τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, στο πλαίσιο της σύνταξης έκθεσης για την ασφάλεια στη Μεσόγειο, ανταποκρινόμενη στο σχετικό αίτημα της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών.
Η επιστολή, που δόθηκε στη δημοσιότητα στις 15 Ιουλίου και αναρτήθηκε επίσημα στις 5 Αυγούστου, καταθέτει τις πάγιες ελληνικές θέσεις σε ζητήματα κυριαρχίας, διεθνούς δικαίου και περιφερειακής συνεργασίας, ενώ επιχειρεί να αποδομήσει εμμέσως αλλά ουσιαστικά τις τουρκικές και λιβυκές διεκδικήσεις στην Ανατολική Μεσόγειο.
Υπεράσπιση του Διεθνούς Δικαίου και κυριαρχικών δικαιωμάτων
Η ελληνική επιστολή επαναβεβαιώνει την πλήρη προσήλωση της χώρας στη Σύμβαση του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS), η οποία αποτελεί εθιμικό δίκαιο και θεμέλιο για τη ρύθμιση των θαλάσσιων ζωνών. Παράλληλα, απορρίπτει κατηγορηματικά οποιαδήποτε ενέργεια που παραβιάζει τον εθνικό εναέριο χώρο ή τα χωρικά ύδατα κρατών της περιοχής, υπογραμμίζοντας ότι τέτοιες πρακτικές παραβιάζουν την κυριαρχική ισότητα των κρατών και απειλούν τη σταθερότητα στη Μεσόγειο.
Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην ανάγκη σεβασμού της κυριαρχίας και των κυριαρχικών δικαιωμάτων, καθώς και στην καταδίκη της επαναφοράς ζητημάτων που έχουν ήδη επιλυθεί μέσω διεθνών συνθηκών. Η Ελλάδα δηλώνει έτοιμη να συνεργαστεί με όλες τις γειτονικές χώρες για την ειρηνική επίλυση των διαφορών, στη βάση του διεθνούς δικαίου.
Διπλωματικές πρωτοβουλίες και περιφερειακές συνεργασίες
Η επιστολή καταγράφει το εύρος της ελληνικής διπλωματικής δράσης στην Ανατολική Μεσόγειο. Γίνεται αναφορά στα σταθερά τριμερή σχήματα συνεργασίας με Κύπρο και Ισραήλ, Αίγυπτο, Ιορδανία, καθώς και στη διαφαινόμενη αναθέρμανση των σχέσεων με τον Λίβανο. Τονίζεται επίσης η σημασία του σχήματος «3+1» (Ελλάδα-Κύπρος-Ισραήλ-ΗΠΑ) για την ενεργειακή διασύνδεση και τη γεωπολιτική σταθερότητα στην περιοχή.
Παράλληλα, αναγνωρίζεται η συμβολή της Ελλάδας ως ναυτικό κράτος, με ηγετικό ρόλο σε επιχειρήσεις της Ε.Ε. όπως οι Atalanta, Aspides και IRINI για την καταπολέμηση της πειρατείας και άλλων απειλών στη Μεσόγειο.
Στο πλαίσιο αυτό, η Ελλάδα διοργάνωσε τον Μάιο 2025 ανοικτή συζήτηση υψηλού επιπέδου στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ με αντικείμενο τις παγκόσμιες θαλάσσιες απειλές, υπό την προεδρία του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη. Επίσης, τον Απρίλιο 2024 φιλοξένησε την ένατη Διάσκεψη «Our Ocean», με συμμετοχή πολλών μεσογειακών χωρών.
Κυπριακό: Στήριξη της διζωνικής, δικοινοτικής λύσης
Η επιστολή περιλαμβάνει εκτενείς αναφορές στο Κυπριακό, με την Ελλάδα να επαναλαμβάνει τη στήριξή της σε μια δίκαιη και βιώσιμη λύση στη βάση των Ψηφισμάτων του ΟΗΕ, με ειδική μνεία στο Ψήφισμα 2771/2025. Επισημαίνεται ότι τα Ψηφίσματα απορρίπτουν τη μονομερή ανακήρυξη του ψευδοκράτους και ζητούν τον σεβασμό της κυριαρχίας της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Επιπλέον, η Ελλάδα χαιρετίζει τον διορισμό της Μαρίας Άνχελα Ολγκίν ως προσωπικής απεσταλμένης του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ για το Κυπριακό και του Γιοχάνες Χαν ως ειδικού απεσταλμένου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, εκφράζοντας την ελπίδα ότι οι προσπάθειές τους θα συμβάλουν στην οικοδόμηση εμπιστοσύνης μεταξύ των δύο κοινοτήτων.
Παλαιστινιακό και Συρία: Θέση υπέρ της ειρηνικής επίλυσης
Η Ελλάδα στηρίζει λύση δύο κρατών για το Παλαιστινιακό, με εγγυήσεις ασφαλείας για το Ισραήλ και ρητή απόρριψη οποιουδήποτε ρόλου της Χαμάς στη μεταπολεμική διακυβέρνηση. Καλεί, επίσης, για την άμεση απελευθέρωση των ομήρων που κρατούνται από τη Χαμάς.
Σε ό,τι αφορά τη Συρία, η Αθήνα υποστηρίζει τις διεθνείς προσπάθειες για τη δημιουργία ενός πλουραλιστικού, χωρίς αποκλεισμούς και ειρηνικού κράτους, με σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των αρχών καλής γειτονίας.
Γενική πολιτική αρχών και πολιτιστικής προστασίας
Η Ελλάδα επισημαίνει τον ρόλο του απαραβίαστου των συνόρων στη διατήρηση της ειρήνης και της σταθερότητας στην Ανατολική Μεσόγειο, ενώ δίνει ιδιαίτερη βαρύτητα στην προστασία των πολιτιστικών μνημείων, της γλώσσας, της θρησκευτικής ταυτότητας και των δικαιωμάτων των μειονοτήτων, ως στοιχεία που ενισχύουν τη συνεργασία και την ειρηνική συνύπαρξη.
Με αυτή την πολυσέλιδη παρέμβαση στον ΟΗΕ, η Αθήνα ενισχύει το πολυμερές αποτύπωμά της και επιχειρεί να θωρακίσει τις εθνικές της θέσεις απέναντι σε μονομερείς αμφισβητήσεις, εστιάζοντας στον σεβασμό του διεθνούς δικαίου και της περιφερειακής σταθερότητας.