Σχέδιο Τραμπ για τη Γάζα: Η Δυναμική, οι αντιδράσεις και οι σκιές μιας αβέβαιης ειρήνης

Η πρόταση του Ντόναλντ Τραμπ για τον τερματισμό του πολέμου στη Γάζα και την ανοικοδόμηση της περιοχής έχει προκαλέσει σημαντική κινητικότητα στη διεθνή σκηνή.

Το σχέδιο φαίνεται να στηρίζεται τόσο στην προσωπική επιρροή του πρώην προέδρου των ΗΠΑ όσο και στην υποστήριξη χωρών-κλειδιών του αραβικού και ισλαμικού κόσμου, όπως η Ιορδανία, η Αίγυπτος, το Κατάρ, η Σαουδική Αραβία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, το Πακιστάν, η Ινδονησία και η Τουρκία. Ακόμη και ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου, παρά την πάγια αντίθεσή του στην προοπτική παλαιστινιακού κράτους, αποδέχθηκε το σχέδιο.

Ο Τραμπ έδωσε στη Χαμάς περιθώριο «τρεις έως τέσσερις ημέρες» για να απαντήσει θετικά ή αρνητικά, διευκρινίζοντας ότι σε περίπτωση άρνησης ο πόλεμος θα συνεχιστεί. Σύμφωνα με το Axios, Κατάρ, Αίγυπτος και Τουρκία κάλεσαν τη Χαμάς να στηρίξει την πρόταση. Παράλληλα, το BBC σημειώνει ότι πρόκειται για την πρώτη φορά που ο Τραμπ ασκεί άμεση πίεση στο Ισραήλ για ειρηνευτική συμφωνία, αν και η τελική έκβαση παραμένει αβέβαιη.

Το έγγραφο αφήνει ασαφή περιθώρια για μελλοντική παλαιστινιακή ανεξαρτησία, συνδέοντάς τη με ενδεχόμενες μεταρρυθμίσεις της Παλαιστινιακής Αρχής. Παρά ταύτα, ο Νετανιάχου διαμήνυσε από την Ουάσιγκτον ότι «θα αντισταθεί δια της βίας σε ένα παλαιστινιακό κράτος», απορρίπτοντας κατηγορηματικά αυτήν την προοπτική.

Οι λεπτομέρειες του σχεδίου παραμένουν ασαφείς και χαρακτηρίζονται περισσότερο ως διπλωματικό περίγραμμα παρά ως ολοκληρωμένη συμφωνία. Η ισραηλινή αντιπολίτευση το στηρίζει, αλλά οι υπερ-εθνικιστές της κυβέρνησης Νετανιάχου το καταδικάζουν, συγκρίνοντάς το ακόμη και με τη Συμφωνία του Μονάχου του 1938. Παράλληλα, ορισμένοι βλέπουν σε αυτό μια «δεύτερη ευκαιρία» μετά την αποτυχημένη πρωτοβουλία του Τζο Μπάιντεν, η οποία είχε μπλοκαριστεί από νέες απαιτήσεις του Ισραηλινού πρωθυπουργού.

Η διεθνής κοινότητα, και κυρίως οι αραβικές χώρες, θεωρούν πως το σχέδιο μπορεί να αποτελέσει ένα βήμα προς την αποχώρηση του Ισραήλ από τη Γάζα και την ενσωμάτωση της περιοχής στο παλαιστινιακό κράτος με βάση τη λύση των δύο κρατών. Ωστόσο, η έλλειψη δεσμευτικών λεπτομερειών αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο κατάρρευσης των συνομιλιών, δίνοντας στο Ισραήλ τη δυνατότητα να εμποδίζει κινήσεις που δεν εξυπηρετούν τα συμφέροντά του.

Η πρόταση Τραμπ, αν και προσφέρει μια αίσθηση επείγοντος και δυναμικής, παραμένει εύθραυστη απέναντι στις εσωτερικές ισορροπίες του Ισραήλ και στη μακροχρόνια δυσπιστία ανάμεσα στα εμπλεκόμενα μέρη.