Γνωστά στη διοίκηση του ΟΣΕ, αλλά και στην ηγεσία του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών ήταν τα «ανθρώπινα λάθη» σταθμαρχών, όπως αποκαλύπτει αλληλογραφία μεταξύ του Οργανισμού και της Ρυθμιστικής Αρχής Σιδηροδρόμων (ΡΑΣ), ενώ τον περασμένο Οκτώβριο είχε αποφευχθεί μετωπική σύγκρουση κυριολεκτικά την τελευταία στιγμή.
Όπως αποκαλύπτει το ethnos.gr, η Αρχή μάλιστα σε επιστολή της προς τον Οργανισμό μόλις τέσσερεις ημέρες πριν το σιδηροδρομικό δυστύχημα των Τεμπών ρωτούσε επίμονα τον ΟΣΕ εάν έχει διερευνήσει περαιτέρω τις αιτίες των λαθών και αν αυτά οφείλονται σε ελλιπή εκπαίδευση ή κούραση των εργαζομένων με την απάντηση ουσιαστικά να τη δίνει η ίδια η τραγωδία που ακολούθησε ελάχιστες ημέρες αργότερα.
Πώς ξεκίνησε η αλληλογραφία ΡΑΣ – ΟΣΕ
Η αλληλογραφία μεταξύ των δύο πλευρών είχε ξεκινήσει με την επιστολή της Αρχής, η οποία ζητούσε ενημέρωση για τους δύο απανωτούς εκτροχιασμούς στο δίκτυο σε διάστημα δέκα ημερών τον περασμένο Οκτώβριο στο Λιανοκλάδι και την Τιθορέα. Στην περίπτωση του δεύτερου μάλιστα η μετωπική σύγκρουση με άλλο σταθμευμένο τρένο είχε αποφευχθεί στο παρά πέντε.
Το περιστατικό οδηγεί τη ΡΑΣ στην αποστολή επιστολής προς τον ΟΣΕ στις 26 Οκτωβρίου 2022, με την οποία ζητά ενημέρωση για την ασφάλεια κυκλοφορίας στο δίκτυο αναφορικά με εκτροχιασμούς σε αλλαγές τροχιάς.
Ο ΟΣΕ στο δικό του απαντητικό έγγραφο, αλλά και σε ανακοίνωση στον Τύπο αποδίδει τον εκτροχιασμό στην Τιθορέα σε «λάθος χειρισμό στην αλλαγή τροχιάς κατά την είσοδο του συρμού στο Σταθμό της Τιθορέας». Απαντά στη ΡΑΣ ότι η αποκατάστασης των βλαβών στις αλλαγές τροχιάς είναι ευθύνη της ΕΡΓΟΣΕ καθώς το έργο δεν έχει παραληφθεί ακόμα.
Ωστόσο η ΡΑΣ επιμένει και με νέο έγγραφό της στις 24 Φεβρουαρίου 2023, δηλαδή μόλις τέσσερεις ημέρες πριν την τραγωδία των Τεμπών σε δεύτερη επιστολή της προς τον ΟΣΕ σημειώνει επί της ουσίας πως η μη παραλαβη του έργου δε βγάζει τον Οργανισμό από το κάδρο των ευθυνών εφόσον αυτό βρίσκεται στο δίκτυο εν λειτουργία: «…ο ΟΣΕ ως υπεύθυνος λειτουργίας της υποδομής, ρύθμισης και ελέγχου κυκλοφορίας θα πρέπει να έχει άμεση και συνεχή ενημέρωση για τη συντήρησή της», επισημαίνεται στην επιστολή. Ξεκαθαρίζεί επίσης πως «το προαναφερθέν ισχύει και σε περιπτώσεις που δεν έχει γίνει οριστική παραλαβή κάποιου έργου που γίνεται στο εν λειτουργία σιδηροδρομικό δίκτυο».
Για το λόγο αυτό η Αρχή ζητά λεπτομερή ενημέρωση «για τις ενέργειες στις οποίες έχετε προβεί ή σκοπεύετε να προβείτε προκειμένου να λυθεί το πρόβλημα της μη έγκαιρης αποκατάστασης βλαβών σε αλλαγές τροχιάς».
Προφητικά ως προς τον κομβικό ρόλο των σταθμαρχών και της σημασίας της εκπαίδευσης και της εμπειρίας τους, η ΡΑΣ αναφέρει: «όσον αφορά στη μη ορθή διευθέτηση της αλλαγής τροχιάς από σταθμάρχη θα θέλαμε να μας ενημερώσετε αν αναλύθηκαν περαιτέρω οι παράγοντες που οδήγησαν το προσωπικό του ΟΣΕ σε αυτό (ελλιπής εκπαίδευση, κόπωση προσωπικού, άλλοι παράγοντες) και αν λήφθηκαν ή πρόκειται να ληφθούν μέτρα για την αντιμετώπισή τους».
Για το ζήτημα μάλιστα της διαχείρισης της κυκλοφορίας και της λειτουργίας του συστήματος τηλεδιοίκησης ο ΟΣΕ είχε ενημερωθεί πως θα αποτελούσε αντικείμενο εποπτικών ελέγχων και τη φετινή χρονιά.
Οπως παγιως συμβαίνει, τα έγγραφα της Ρυθμιστικής Αρχής κοινοποιούνται και στο υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών. Τους τελευταίους μήνες μάλιστα δεν ήταν λίγες οι φορές που είχε εγκαλέσει τόσο τον διαχειριστή υποδομής ΟΣΕ όσο και τη Hellenic Train για διάφορα συμβάντα μεταξύ των οποίων για την επικινδυνότητα καλωδίων, για δέντρα που δεν έχουν κοπεί και κρύβουν την ορατότητα ακόμα και από πινακίδες σήμανσης, κλπ.
Τον περασμένο Δεκέμβριο μάλιστα σε άλλο έγγραφό της μεταξύ άλλων είχε αναφερθεί στην αναγκαιόητα για την εξασφάλιση επάρκειας προσωπικού με κρίσιμα καθήοντα ασφάλειας περιλαμβανομένου της κάλυψης τυχόν κενών θέσεων εργασίας αλλά και της διαρκούς εκπαίδευσής τους με σκοπό τη διατήρηση των υφιστάμενων ικανοτήτων.
Αντιστοίχως γνωστή στα συναρμόδια υπουργεία αλλά και στη Βουλή ήταν και η ένδεια της Αρχής σε προσωπικό καθώς το υπουργείο Εσωτερικών ουδέποτε ενέκρινε τα αιτήματά της για νέες προσλήψεις, ενώ ισχνά αποτελέσματα είχε και η διαδιασία της κινητικότητας.
Είναι χαρακτηριστικό μάλιστα ότι κατά τη διάρκεια των τελευταίων 5 ετων διεξήχθησαν δύο έλεγχοι του Ευρωπαικού Οργανισμού Σιδηροδρομων (ERA) προς την Αρχή. Ο τελευταίος άρχισε τον Ιανουάριο του 2022 και ολοκληρώθηκε τον Νοέμβριο της ίδιας χρονιάς. Και σε αυτόν τον έλεγχο εντοπίστηκε από τους επιθεωρητές η ένδεια σε εξειδικευμένο προσωπικό για την εποπτεία και ορίστηκε ως διορθωτική ενέρεγεια για ακόμα μία φορά η ενημέρωση των αρμόδιων υπουργείων για αναζήτηση προσωπικού.
Η παρολίγο τραγωδία της Τιθορέας
Δύο εκτροχιασμοί τρένων σε διάστημα μόλις 10 ημερών μεταξύ τους τον περασμένο Οκτώβριο είχαν χτυπήσει ηχηρό καμπανάκι για την κατάσταση του δικτύου και τις τραγικές ελλείψεις σε αυτοματοποιημένα συστήματα.
Ο πρώτος είχε σημειωθεί στο Λιανοκλάδι, όταν αμαξοστοιχία που εκτελούσε το δρομολόγιο Τιθορέα – Λιανοκλάδι, εκτροχιάστηκε μερικώς λίγο πριν την άφιξή της στον σταθμό, ευτυχώς χωρίς τραυματισμούς.
Πολύ πιο σοβαρό ήταν όμως το δεύτερο περιστατικό όταν στις 21 Οκτωβρίου εκτροχιάζεται το πρώτο φορείο της αμαξοστοιχίας 882 που εκτελούσε το δρομολόγιο Αθήνα – Καλαμπάκα στον σταθμό της Τιθορέας. Και σε αυτήν την περίπτωση δεν τραυματίζονται επιβάτες ή εργαζόμενοι, αλλά η Πανελλήνια Ενωση Προσωπικού Ελξης (ΠΕΠΕ) αναφέρει εξαρχής ως βασική αιτία τη μη λειτουργία του συστήματος τηλεδιοίκησης.
Οπως είχε αναφέρει το «Εθνος» στο εκτενές ρεπορτάζ του εκείνη την ημέρα, ο μηχανοδηγός της αμαξοστοιχίας είχε λάβει εντολή να μπει σε παρακαμπτήριο. Φτάνοντας στο σήμα αντιλήφθηκε ότι είχε μπει στην ευθεία. Φρέναρε ακαριαία, μίλησε στο σταθμάρχη, ο οποίος σύμφωνα με τις πρώτες πληροφορίες γύρισε εκείνη τη στιγμή το κλειδί και το τρένο βγήκε εκτός γραμμών.
Το συγκεκριμένο συμβάν θα μπορούσε να είχε καταλήξει σε μετωπική σύγκρουση δύο αμαξοστοιχιών από την οποία πιθανότατα θα υπήρχαν το λιγότερο τραυματισμοί καθώς το τρένο οδηγούνταν σε σύγκρουση με άλλο σταθμευμένο.
«Ο σημερινός νέος εκτροχιασμός (δεύτερος σε δέκα ημέρες) επιβατικής αμαξοστοιχίας (882) στην περιοχή της Φθιώτιδας και στην περίφημη «Τηλεδιοίκηση Τιθορέας- Δομοκού» που εγκαινίασαν – έθεσαν σε λειτουργία οι Διοικούντες τον ΟΣΕ και η πολιτική ηγεσία μόλις 4 μήνες πρίν, αποτελεί απόδειξη για το ότι τίποτα δεν λειτουργεί καλά στον Ελληνικό Σιδηρόδρομο», σημείωνε η ΠΕΠΕ σε ανακοίνωσή της.
Με δηλώσεις του στο «Εθνος» ο πρόεδρός της, Κώστας Γενιδούνιας υπογράμμιζε ότι τα χειρότερα είχαν αποφευχθεί χάρη στην ετοιμότητα του μηχανοδηγού: «Στην πραγματικότητα αυτό που σώζει το σύστημα είναι το γεγονός ότι δεν έχουμε μεγάλη κυκλοφορία τρένων σε συνδυασμό με την εμπειρία των μηχανοδηγών».
