Πολιτικά η απόφαση της κυβέρνησης Μητσοτάκη να απαγορεύσει τις δημόσιες συναθροίσεις άνω των 3 ατόμων σε όλη τη χώρα, έχει ορθότατα καταγγελθεί ως ακραία αυταρχική από όλη τη δημοκρατική αντιπολίτευση.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης προσπαθεί μέσω της επιβολής μιας χουντικού τύπου απαγόρευσης να αποπροσανατολίσει τους πολίτες, να μετατοπίσει το δημόσιο ενδιαφέρον και να καλύψει τις ευθύνες του για λάθη, ολιγωρίες και παραλείψεις κατά τη διαχείριση της υγειονομικής και οικονομικής κρίσης. Αδιαφορώντας για την επακόλουθη αστυνομική καταστολή, που έθεσε σε κίνδυνο ανθρώπινες ζωές.
Και από καθαρά νομική, συνταγματική άποψη, όμως, η εν λόγω απόφαση πάσχει σοβαρά. Αναζητεί νομικά ερείσματα στα άρθρα 11 και 5 του Συντάγματος και ιδίως στην Ερμηνευτική Δήλωση του τελευταίου, στο άρθρο 68 § 2 της από 20-3-2020 ΠΝΠ, που κυρώθηκε με το άρθρο 1 του Ν. 4683/2020, ενώ ταυτοχρόνως επικαλείται την από 4-11-2020 Γνώμη της Εθνικής Επιτροπής Προστασίας της Δημόσιας Υγείας έναντι του Covid-19, καθώς και τους «επιτακτικούς λόγους αντιμετώπισης σοβαρού κινδύνου δημόσιας υγείας, που συνίσταται στο σοβαρό κίνδυνο διασποράς του κορονοϊού Covid-19».
Κανένα από τα προαναφερθέντα ερείσματα δεν προσφέρει επαρκή νομική θεμελίωση στην επίμαχη Απόφαση.
Και αυτό γιατί:
α) Στο άρθρο 11 §1 του Συντάγματος προστατεύεται απολύτως η «ήσυχη και χωρίς όπλα» δημόσια υπαίθρια συνάθροιση χωρίς ουδεμία επιφύλαξη, ενώ στην §2 του ίδιου άρθρου τίθεται περιορισμός, δηλαδή προβλέπεται εξαίρεση από τον αρχικά ανεπιφύλακτο κανόνα προστασίας κάθε ήσυχης και χωρίς όπλα συνάθροισης υπό τον όρο ότι «……. επίκειται σοβαρός κίνδυνος για την δημόσια ασφάλεια, ………», όπως αναφέρεται στην Απόφαση του Αρχηγού της ΕΛ.ΑΣ.
Σημειωτέον ότι η καθιερούμενη στο άρθρου 11 §2 του Συντάγματος εξαίρεση ερμηνεύεται στενά, όπως όλες οι εξαιρέσεις γενικών κανόνων με βάση την γενική δικαιϊκή αρχή in dubio pro libertate, δηλαδή εν αμφιβολία υπέρ της ελευθερίας.
Ο όρος «δημόσια ασφάλεια» είναι «τεχνικός όρος», που προσδιορίζεται στο άρθρο 7 §1 εδάφιο α του Ν. 4703/10-7-2020, ως εξής:
« … επαπειλείται σοβαρός κίνδυνος για τη δημόσια ασφάλεια λόγω ιδιαιτέρως πιθανής διάπραξης σοβαρών εγκλημάτων ιδίως κατά της ζωής, της σωματικής ακεραιότητας, της ιδιοκτησίας και της πολιτειακής εξουσίας».
Παρά τη γενικότητα του παραπάνω ορισμού, επ’ ουδενί λόγω μπορεί να υπαχθεί στην έννοια του σοβαρού κινδύνου για τη δημόσια ασφάλεια ο υπαρκτός κίνδυνος δημόσιας υγείας εξαιτίας «σοβαρού κινδύνου διασποράς του κορονοϊού Covid-19 …», καθόσον δεν πρόκειται για κίνδυνο λόγω ιδιαιτέρως πιθανής διάπραξης σοβαρών εγκλημάτων ιδίως κατά της ζωής, της σωματικής ακεραιότητας, της ιδιοκτησίας και της πολιτειακής εξουσίας», που άλλωστε ούτε η επίμαχη Απόφαση επικαλείται.
Άρα επί ματαίω αναζητείται έρεισμα στο άρθρο 11 §2 του Συντάγματος, που βάναυσα παραβιάζει η επίμαχη Απόφαση.
β) Η προσφυγή στο άρθρο 5 του Συντάγματος και στην Ερμηνευτική Δήλωση του τελευταίου δεν μπορεί να δικαιολογήσει περιορισμό του συνταγματικά κατοχυρωμένου ατομικού δικαιώματος του συνέρχεσθαι, με κανονιστική διοικητική πράξη, σε αόριστο αριθμό πολιτών σε όλη τη χώρα και για τρεις ημέρες, Η παραπάνω συνταγματική διάταξη και η συνακόλουθη Ερμηνευτική Δήλωση αναφέρονται σε ατομικά διοικητικά μέτρα, ήτοι σε «λήψη μέτρων, που επιβάλλονται ατομικά για την προστασία της δημόσιας υγείας ή της υγείας ασθενών», και όχι σε γενικά αστυνομικά μέτρα με καθολική ισχύ για όλους τους πολίτες και σε όλη την Επικράτεια.
Συνεπώς ούτε το άρθρο 5 του Συντάγματος και η Ερμηνευτική Δήλωση του καλύπτουν τη σχετική Απόφαση του Αρχηγού της ΕΛ.ΑΣ.
γ) Τέλος ούτε η αναφερόμενη στην επίμαχη Απόφαση «από 4-11-2020 Γνώμη της Εθνικής Επιτροπής Προστασίας Δημόσιας Υγείας έναντι του κορονοϊού Covid-19» πληροί τις απαιτούμενες το Σύνταγμα, το Ν. 4703/10-7-2020 και το συναφές ΠΔ 73/7-9-2020 προϋποθέσεις, αφού δεν περιέχει ειδική και επαρκή αιτιολογία, πέραν του ότι με την από 16-11-2020 δήλωσή του στα ΜΜΕ ο αρμόδιος εκπρόσωπος της παραπάνω Εθνικής Επιτροπής, Γκίκας Μαγιορκίνης, αρνείται την ύπαρξη Απόφασης με το περιεχόμενο που αναγράφεται στην επίμαχη Απόφαση του Αρχηγού της ΕΛ.ΑΣ.
Από τα προεκτεθέντα προκύπτει ότι η Απόφαση του Αρχηγού της ΕΛ.ΑΣ. δεν έχει έρεισμα ούτε στο Σύνταγμα, ούτε στο Ν. 4703/10-7-2020, ούτε στο ΠΔ 73/7-9-2020, ενώ παραλλήλως παραβιάζει τη συνταγματική αρχή της αναλογικότητας και θέτει εκτός ισχύος το ατομικό δικαίωμα του συνέρχεσθαι, χωρίς τήρηση των όρων του άρθρου 48 §1 του Συντάγματος, αφού δεν κηρύχθηκε κατάσταση πολιορκίας.
3. Συν τοις άλλοις, η ματαίωση εκδηλώσεων για την 25η Μαρτίου και την 28η Οκτωβρίου δεν έχει καμία σχέση με τα συμβαίνοντα στις παρούσες συνθήκες. Και αυτό, γιατί στις προαναφερθείσες εθνικές επετείους οι εκδηλώσεις διοργανώνονται από το κράτος ή φορείς της τοπικής Αυτοδιοίκησης, που μπορούν να τις ματαιώσουν, ενώ η απαγόρευση κάθε υπαίθριας συνάθροισης σε όλη τη χώρα, για να αποτραπεί πορεία στην αμερικάνικη πρεσβεία, καταργεί συνταγματικά κατοχυρωμένο ατομικό δικαίωμα, που μπορεί να περιορισθεί ή να τεθεί εκτός ισχύος, εάν συντρέχουν πολύ αυστηρές προϋποθέσεις.
Προφανώς η προδήλως αντισυνταγματική αυτή Απόφαση είναι:
i) αλλοπρόσαλλη, αφού επιβάλλει αχρείαστες απαγορεύσεις σε όλους τους πολίτες προκειμένου να αντιμετωπίσει τους λίγους υπέρμαχους της πορείας στην αμερικάνικη πρεσβεία
ii) αυταρχική, επειδή επιβάλλει απαγορεύσεις χωρίς προηγούμενο δημόσιο διάλογο μέσα κι έξω από τη Βουλή.
Μέσα στα προαναφερθέντα αρνητικά και δυσοίωνα υπάρχει το θετικό στοιχείο της συνάντησης των δυνάμεων της Αριστεράς σε κοινή στάση έναντι μίας ωμής προσβολής του Συντάγματος, του κράτους δικαίου και της δημοκρατικής ομαλότητας.
Το άρθρο του Γιάννη Μαντζουράνη δημοσιεύθηκε στο documentonews.gr.
