Ο Πολιτισμός είναι κοινό αγαθό και, κατά συνέπεια, τα πολιτιστικά αγαθά πρέπει να είναι δυνητικά προσβάσιμα από όλους!
Είναι δύσκολο να αμφισβητήσει κάποιος, όποια κι αν είναι η ιδεολογία του, πως η συνεισφορά της Αριστεράς στον Πολιτισμό έχει υπάρξει -και παραμένει- καθοριστική. Αυτό που, ίσως, διαχωρίζουν κάποιοι είναι οι «καθοδηγητικές παρεμβάσεις» που σε κάποιες περιόδους ενδεχομένως να κυριάρχησαν λόγω πολιτικών συγκυριών, ωστόσο δεν μπορεί να αμφισβητηθεί ούτε η μεγάλη προσφορά των δημιουργών ούτε και η διαφορετική κουλτούρα της Αριστεράς στις πολιτιστικές δημιουργίες.
Σήμερα, όμως, οι άνθρωποι του αριστερού χώρου διεθνώς διαπιστώνουν ότι, όλο και περισσότερο, η «προοδευτική κουλτούρα» υποχωρεί στο πολιτισμικό επίπεδο, καθώς η παγκόσμια διάχυση του νεοφιλελεύθερου καπιταλισμού έχει οδηγήσει στην υπερίσχυση της πολιτισμικής ηγεμονίας μιας μαζικής εμπορικής κουλτούρας.
Σε αυτό το σημείο, πρέπει να θέσουμε τις βασικές αρχές που οφείλουν να διέπουν τις πολιτιστικές δράσεις σύμφωνα με την κοσμοθεωρία της Αριστεράς, έτσι ώστε να μιλάμε για πραγματικό Πολιτισμό κι όχι για ένα εμπορευματοποιημένο προϊόν που στόχο έχει μόνο το κέρδος. Επιδίωξη του Αριστερού χώρου είναι το αμιγώς ανθρωποκεντρικό μοντέλο, που θα λειτουργεί με απόλυτη διαφάνεια και αξιοκρατία, βασισμένο σε μια σειρά από δεσμευτικούς άξονες. Αρχής γενομένης από τη διασφάλιση του δημόσιου χαρακτήρα των θεσμών ώστε να προστατεύεται η ελεύθερη έκφραση και η καλλιέργεια πνευματικών και καλλιτεχνικών δυνάμεων που δεν θα έχουν καμία εξάρτηση από την εκάστοτε πολιτική και πολιτιστική ηγεσία. Αλλά και η υιοθέτηση συνθηκών σεβασμού απέναντι στην πνευματική-καλλιτεχνική δημιουργία και τον πνευματικό καλλιτέχνη, εξασφαλίζοντας με τον τρόπο αυτό την υπεράσπιση των πνευματικών δικαιωμάτων τους.
Στόχος της αριστερής κουλτούρας είναι η επαναφορά στο προσκήνιο των πνευματικών, αισθητικών, ηθικών προταγμάτων του Πολιτισμού και η άμεση διασύνδεσή τους με την εκπαιδευτική διαδικασία. Είναι, επίσης, οι διαρκείς προσπάθειες διάδοσης του σύγχρονου ελληνικού πολιτισμού και η διασφάλιση της πολιτιστικής κληρονομιάς, καθώς και η επικοινωνία με τις διεθνείς εξελίξεις και ο διάλογος με τους εκφραστές τους. Όσον αφορά τις κρατικές παρεμβάσεις, είναι αναγκαία η συνεχής διασύνδεση με τις νέες τεχνολογίες και τον ψηφιακό κόσμο, η διασφάλιση της αποκλειστικής διαχείρισης του ψηφιακού υλικού των δημόσιων πολιτιστικών φορέων και θεσμών και η προσπάθεια ώστε να υπάρχει συνεχής επικοινωνία με την κοινωνία. Σε αυτό το πλαίσιο, θα πρέπει να δοθεί προσοχή και στο συντονισμό με τις πολυπολιτισμικές συνθήκες που έχουν διαμορφωθεί τα τελευταία χρόνια στη Ελλάδα.
Δυστυχώς, η σημερινή πραγματικότητα απέχει πολύ από τις προαναφερθείσες αξίες. Ο Πολιτισμός μας, τα τελευταία τέσσερα χρόνια, βρίσκεται ξεκάθαρα σε σοκ… Η νεοφιλελεύθερη πολιτική, που αποτελεί θεμέλιο της προσέγγισης της κυβέρνησης Μητσοτάκη, σε συνδυασμό με τις «άστοχες επιλογές» της ηγεσίας του υπουργείου Πολιτισμού, έχουν απορρυθμίσει κάθε δημιουργική καλλιτεχνική δημιουργία στη χώρα. Επιλογές, που είχαν ως συνέπειες, από την προσβολή και την εμπορευματοποίηση της πολιτιστικής κληρονομιάς μας, μέχρι τον ευτελισμό των καλλιτεχνών και την απαξίωση της μορφωτικής και επαγγελματικής κατοχύρωσης τους. Αυτή η δεδομένη κατάσταση είναι που καθιστά απαραίτητη την πολιτική αλλαγή στις επερχόμενες εκλογές, ώστε να δοθεί η δυνατότητα να εφαρμοστούν οι μεταρρυθμίσεις οι οποίες προτείνονται και για τον Πολιτισμό. Είναι ξεκάθαρο, άλλωστε, πως ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, ως ο κύριος εκφραστής της Αριστεράς και του ρόλου που αυτή έχει διαδραματίσει, διαχρονικά, στον πνευματικό και πολιτιστικό τομέα, προτάσσει μια πολιτιστική πολιτική απαλλαγμένη από τις αγκυλώσεις, τη διαπλοκή και τις πελατειακές σχέσεις.
Όσον αφορά τις άμεσες παρεμβάσεις, αποτελεί δέσμευση ότι -στο πλαίσιο της προοδευτικής κυβέρνησης- θα προχωρήσει η ρύθμιση για τη διαβάθμιση των τίτλων σπουδών της καλλιτεχνικής εκπαίδευσης και η δημιουργία Ανώτατης Σχολής για τις παραστατικές τέχνες, ώστε να αποκατασταθεί η μεγάλη αδικία στην οποία εμμένει η Νέα Δημοκρατία. Στις προτεραιότητες του προγράμματος μας, όμως, εντάσσεται η εκπόνηση μιας συνολικής εθνικής στρατηγικής για το σύγχρονο Πολιτισμό, με ορίζοντα το 2030 και η θέσπιση Εθνικού Συμβουλίου Τεχνών με στρατηγικό και ρυθμιστικό ρόλο. Ακόμη, η ανάπτυξη της κινηματογραφίας, η στήριξη του βιβλίου και η περιφερειακή πολιτική σύγχρονου Πολιτισμού. Η δημιουργία τουλάχιστον μίας εθνικής σκηνής στην περιφέρεια και η δημιουργία περιφερειακών θεάτρων με τη συνεργασία Υπουργείου, Περιφέρειας και Δήμων, αποτελούν, επίσης, μεγάλους στόχους του προγράμματος μας. Τέλος, θα προωθηθεί ένα νέο θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας των δημόσιων καλλιτεχνικών οργανισμών, ώστε να επανέλθει η αξιοκρατία μέσω αδιάβλητων διαγωνισμών.
Πριν φτάσει η ώρα της κάλπης, είναι σκόπιμο να αντιληφθούν οι συμπολίτες μας πόσο διαφορετική είναι η πρόταση της Αριστεράς γενικότερα και του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ ειδικότερα για τον Πολιτισμό. Να γίνει ξεκάθαρο πως, για εμάς, ο Πολιτισμός είναι κοινό αγαθό και τα πολιτιστικά αγαθά δεν είναι θεμιτό να κυκλοφορούν αποκλειστικά ως αγοραία εμπορεύματα. Αντίθετα, τα προϊόντα της πολιτισμικής δημιουργίας πρέπει να είναι δυνητικά προσβάσιμα από όλους!
(*) Η Σοφία Κομηνέα είναι υποψήφια Βουλεύτρια του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, Β3 Αθηνών, Νότιος Τομέας. Σπουδάζει στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών. Μεταπτυχιακό στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αθηνών.