Την απάντηση της Επιτρόπου Γιοχάνσον στην γραπτή ερώτηση του ευρωβουλευτή ΣΥ.ΡΙΖ.Α. – ΠΣ / The Left και μέλους της Επιτροπής Πολιτικών Ελευθεριών, Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων (LIBE), Κώστα Αρβανίτη στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή για το νομοσχέδιο της κυβέρνησης σχετικά με τις επιστροφές και απελάσεις προσφύγων, έδωσε στη δημοσιότητα ο ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ.
Μεταξύ άλλων, ο Κώστας Αρβανίτης τονίζει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παίρνει «ξεκάθαρες αποστάσεις από την ακροδεξιάς κοπής νομοθέτηση Μητσοτάκη – Μηταράκη με την οποία τίθεται απαγορευτικό πλαίσιο για τη δράση ανθρωπιστικών οργανώσεων της Κοινωνίας των Πολιτών στην Ελλάδα».
Αναλυτικά η ανακοίνωση-δήλωση του Κώστα Αρβανίτη αναφέρει τα εξής:
Ξεκάθαρες αποστάσεις από την ακροδεξιάς κοπής νομοθέτηση Μητσοτάκη – Μηταράκη με την οποία τίθεται απαγορευτικό πλαίσιο για τη δράση ανθρωπιστικών οργανώσεων της Κοινωνίας των Πολιτών στην Ελλάδα παίρνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, σε μια έμμεση αλλά σαφή αποδοκιμασία του συγκεκριμένου νομοθετήματος.
Συγκεκριμένα, η αρμόδια Επίτροπος Ύλβα Γιοχάνσον παρά το ότι αποφεύγει κάποια ρητή καταδικαστική αναφορά, εκτοξεύει ξεκάθαρες αιχμές κατά του Σαλβινικού Τερατουργήματος της Κυβέρνησης Μητσοτάκη που αποτελεί από το Σεπτέμβριο του 2021 νόμο της Ελληνικής Πολιτείας.
Στην πιο χαρακτηριστική αποστροφή της η Επίτροπος Εσωτερικών Υποθέσεων σημειώνει πως «η ανθρωπιστική βοήθεια που προβλέπεται από τον νόμο δεν μπορεί να ποινικοποιείται», στέλνοντας στην Αθήνα ηχηρό μήνυμα αποδοκιμασίας, που δεν αφήνει περιθώρια για παρερμηνείες.
Μάλιστα στην απάντησή της στα ερωτήματα των 22 Ευρωβουλευτών που με πρωτοβουλία του Κώστα Αρβανίτη είχαν φέρει το ζήτημα ενώπιον της Κομισιόν πλέκει κατ’ επανάληψη το εγκώμιο των Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων εξαίροντας το ρόλο τους «στην προάσπιση των κοινών αξιών και των θεμελιωδών δικαιωμάτων», όπως σημειώνει χαρακτηριστικά. Παρότι αναγνωρίζει την -αυτονόητη- ανάγκη ρύθμισης των δραστηριοτήτων των ΜΚΟ, επισημαίνει με σημασία πως «τυχόν περιορισμοί που επιβάλλονται ως προϋπόθεση για οποιαδήποτε δραστηριότητα στην Ελλάδα πρέπει να είναι αναγκαίοι, αιτιολογημένοι και αναλογικοί», φράση που δεν μπορεί παρά να συνιστά έμμεση προειδοποίηση προς την Αθήνα.
Αμέσως μετά, μάλιστα, αντί της τυπικής επίκλησης της συνεργασίας με τις αρχές της χώρας μας όπως είναι η συνήθης πρακτική σε αντίστοιχες περιπτώσεις, δηλώνει σαφώς πως το ζήτημα είναι ανοιχτό σημειώνοντας πως «η Επιτροπή θα εξακολουθήσει να παρακολουθεί τη μεταφορά του ενωσιακού δικαίου για το άσυλο και τις επιστροφές στο εθνικό δίκαιο, καθώς και την εφαρμογή του», προειδοποιώντας σαφώς την Ελληνική Κυβέρνηση να απέχει από οποιαδήποτε ενέργεια βρίσκεται εκτός του πλαισίου του Διεθνούς Δικαίου και των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων.
Με την απάντησή της η Επίτροπος Γιοχάνσον δικαιώνει πλήρως τη σκληρή κριτική που έχει ασκηθεί τόσο εντός όσο και εκτός Ελλάδας κατά της κατάπτυστης εισαγωγής στην Ελληνική Νομοθεσία ρυθμίσεων και διατάξεων Σαλβινικής και Ορμπανικής Νοοτροπίας. Αναδεικνύεται πέρα από κάθε αμφισβήτηση πως οι τυχοδιωκτικές επιλογές της Δεξιάς Κυβέρνησης Μητσοτάκη να μιλά με δήθεν μετριοπαθή λόγο αλλά στην πράξη να εφαρμόζει στο προσφυγικό απάνθρωπες πολιτικές με πρόφαση την αυτονόητη ανάγκη φύλαξης των συνόρων και μοναδικό στόχο την ικανοποίηση του ακροδεξιού της ακροατηρίου, όχι μόνο δεν φέρνουν αποτέλεσμα, όχι μόνο θέτουν τις ζωές ανθρώπων σε κίνδυνο και υποβαθμίζουν τη ζωή των κατοίκων στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου, αλλά επιπλέον απειλούν τη διεθνή θέση της χώρας μας καθώς την αφήνουν εκτεθειμένη σε ισχυρές διεθνείς πιέσεις. Όλα αυτά, σε μια περίοδο κορύφωσης της Τουρκικής προκλητικότητας στην περιοχή, μια περίοδο που το τελευταίο που χρειάζεται η Ελλάδα είναι να δημιουργεί στους συμμάχους της την εντύπωση πως περιφρονεί το Διεθνές Δίκαιο και τις προερχόμενες από αυτό δεσμεύσεις της χώρας και υποχρεώσεις διάσωσης και παροχής βοήθειας σε άτομα που βρίσκονται σε κίνδυνο ζωής στη θάλασσα.
Τις διεθνείς αυτές υποχρεώσεις της χώρας, όχι τυχαία επιλέγει να τονίσει «υπενθυμίζοντας» τες στην Αθήνα η Ευρωπαία Επίτροπος, επιπλήττοντας στην ουσία την Κυβέρνηση Μητσοτάκη. Κι αυτό παρά το γεγονός πως η ίδια στο πρόσφατο παρελθόν έχει συχνά στηρίξει την πολιτική της Αθήνας στο προσφυγικό κι έχει εκφραστεί θετικά τόσο για το έργο της Κυβέρνησης, όσο και για τον ίδιο τον Υπουργό Μετανάστευσης και Ασύλου Νότη Μηταράκη.
Την ερώτηση συνυπογράφουν ακόμη 3 ΕΒ του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ (Ο Αντιπρόεδρος του Σώματος & επικεφαλής της Ευρωομάδας Δημήτρης Παπαδημούλης, ο Στέλιος Κούλογλου και η Έλενα Κουντουρά), και συνολικά 14 ΕΒ της Ευρωομάδας της Αριστεράς / The Left, 3 από την Προοδευτική Συμμαχία Σοσιαλιστών & Δημοκρατών (S&D), και 5 από τους Πράσινους. Ανάμεσά τους οι Cornelia Ernst και Sira Rego, που είχαν βρεθεί στη χώρα μας για περιοδεία-αυτοψία σε προσφυγικές δομές, ο «Πράσινος» Erik Marquardt, ο Σοσιαλδημοκράτης Koster Dietmar κ.α.
Ακολουθούν τα πλήρη κείμενα της απάντησης Γιοχάνσον, της ερώτησης του Κώστα Αρβανίτη και ο κατάλογος με τα ονόματα των Ευρωβουλευτών που είχαν συνυπογράψει:
EL E-004183/2021 Απάντηση της κ. Johansson εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (6.1.2022)
Η Επιτροπή αναγνωρίζει τις ειλικρινείς προσπάθειες των μη κυβερνητικών οργανώσεων (στο εξής: ΜΚΟ) που αποσκοπούν στην πρόληψη της απώλειας ζωών μεταναστών στη θάλασσα και καλεί συνεχώς τα κράτη μέλη και άλλους εμπλεκόμενους φορείς να συμμορφώνονται με το σχετικό νομικό και ανθρωπιστικό πλαίσιο.
Σχετικά με τη δυνατότητα επιβολής προστίμων σε ΜΚΟ που συμμετέχουν σε επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης, η Επιτροπή υπενθυμίζει ότι το καθήκον παροχής βοήθειας σε πρόσωπα ή πλοία που βρίσκονται σε κατάσταση κινδύνου στη θάλασσα αποτελεί υποχρέωση βάσει του διεθνούς δικαίου και ότι η ανθρωπιστική βοήθεια που προβλέπεται από τον νόμο δεν μπορεί να ποινικοποιείται. Ταυτόχρονα, εναπόκειται στις αρχές των κρατών μελών να συντονίζουν τις επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης σύμφωνα με τους ισχύοντες κανόνες του διεθνούς ναυτικού δικαίου και του διεθνούς δικαίου για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Είναι σημαντικό οι ΜΚΟ που συμμετέχουν σε επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης να συνεργάζονται με τις εθνικές αρχές κατά την άσκηση των δραστηριοτήτων τους.
Η Επιτροπή έχει επανειλημμένα αναγνωρίσει τον καίριο ρόλο που διαδραματίζει η κοινωνία των πολιτών στην προάσπιση των κοινών αξιών και των θεμελιωδών δικαιωμάτων. Παρόλο που οι δραστηριότητες των ιδιωτικών φορέων, συμπεριλαμβανομένων των ΜΚΟ, πρέπει να ρυθμίζονται με σκοπό τη διασφάλιση πλήρους διαφάνειας, τυχόν περιορισμοί που επιβάλλονται ως προϋπόθεση για οποιαδήποτε δραστηριότητα στην Ελλάδα πρέπει να είναι αναγκαίοι, αιτιολογημένοι και αναλογικοί. Στο πλαίσιο αυτό, η Επιτροπή θα εξακολουθήσει να παρακολουθεί τη μεταφορά του ενωσιακού δικαίου για το άσυλο και τις επιστροφές στο εθνικό δίκαιο, καθώς και την εφαρμογή του, και επαναλαμβάνει ότι τα κράτη μέλη πρέπει να ενεργούν σε πλήρη συμμόρφωση με το σχετικό διεθνές και ενωσιακό δίκαιο, συμπεριλαμβανομένου του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ.
Ερώτηση με αίτημα γραπτής απάντησης E-004183/2021
προς την Επιτροπή
Άρθρο 138 του Κανονισμού
Konstantinos Arvanitis (The Left), Dimitrios Papadimoulis (The Left), Stelios Kouloglou (The Left), Elena Kountoura (The Left), Cornelia Ernst (The Left), Dietmar Köster (S&D), Domènec Ruiz Devesa (S&D), Tineke Strik (Verts/ALE), Erik Marquardt (Verts/ALE), Ernest Urtasun (Verts/ALE), Clare Daly (The Left), Pernando Barrena Arza (The Left), José Gusmão (The Left), Anne-Sophie Pelletier (The Left), Leila Chaibi (The Left), Marisa Matias (The Left), Sira Rego (The Left), Malin Björk (The Left), Eugenia Rodríguez Palop (The Left), Milan Brglez (S&D), Damien Carême (Verts/ALE), Salima Yenbou (Verts/ALE)
Θέμα: Νέο νομοσχέδιο σχετικά με τις διαδικασίες απέλασης και επιστροφής στην Ελλάδα
Στις 3 Σεπτεμβρίου 2021 εγκρίθηκε από τη Βουλή των Ελλήνων νομοσχέδιο που τροποποιεί τις διαδικασίες απέλασης και επιστροφής και που ψηφίστηκε αποκλειστικά από μια πλειοψηφία του κυβερνώντος κόμματος.
Κατά το στάδιο επεξεργασίας του νομοσχεδίου, η Dunja Mijatović, Επίτροπος για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα του Συμβουλίου της Ευρώπης, εξέφρασε σοβαρές επιφυλάξεις σχετικά με το περιεχόμενό του και ζήτησε κατ΄ουσίαν την απόσυρσή του, καθώς αυτό «δεν είναι συμβατό με τα πρότυπα για τα ανθρώπινα δικαιώματα» και «θα παρεμπόδιζε σοβαρά το σωτήριο έργο που επιτελούν οι ΜΚΟ στη θάλασσα και τις δυνατότητές τους να παρακολουθούν την κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο Αιγαίο».
- Θεωρεί άραγε η Επιτροπή ότι η εν λόγω νομοθετική ρύθμιση —και ιδίως το άρθρο 40 αυτής το οποίο εισάγει περιορισμούς απαγορεύοντας ουσιαστικά σε ΜΚΟ να διεξάγουν ή να προσφέρουν βοήθεια σε επιχειρήσεις διάσωσης στη θάλασσα και ποινικοποιώντας τη δράση τους αυτή— είναι συμβατή με την υποχρέωση της ελληνικής κυβέρνησης να σέβεται τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις σχετικές κατευθυντήριες γραμμές της Επιτροπής[1];
- Προσυπογράφει η Επιτροπή την υποβολιμαία εισαγωγή του άρθρου 40 μετά το πέρας της περιόδου δημόσιας διαβούλευσης;
- Εκτιμά η Επιτροπή ότι, περιορίζοντας όλες τις σχετικές δράσεις των ΜΚΟ, η ελληνική κυβέρνηση παρεμποδίζει την άσκηση του δικαιώματος παροχής ασύλου, τη διασφάλιση της νομιμότητας σε όλες τις διαδικασίες επιστροφής, καθώς και την αποτροπή των επαναπροωθήσεων και των συστηματικών και σε μεγάλη κλίμακα παράνομων κρατήσεων;
