Είναι εφικτό η διαδικασία διεύρυνσης και η εμβάθυνση της ΕΕ να διεξάγονται παράλληλα, δήλωσε στο Euractiv ο πρώην πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο.
«Ένα πολύ σημαντικό μάθημα που πήραμε από τότε είναι ότι είναι δυνατόν να διευρύνουμε και να εμβαθύνουμε [την ΕΕ] ταυτόχρονα», δήλωσε ο Μπαρόζο. «Υπήρχαν πάντα εκείνοι που έλεγαν, περισσότερη διεύρυνση σημαίνει λιγότερη εμβάθυνση – αυτό είναι εντελώς αναληθές».
Υπό τις δύο επιτροπές του Μπαρόζο, η ΕΕ διευρύνθηκε για πρώτη φορά από 15 σε 25 μέλη με την προσχώρηση δέκα χωρών το 2004 -της Κύπρου, της Τσεχίας, της Εσθονίας, της Ουγγαρίας, της Λετονίας, της Λιθουανίας, της Μάλτας, της Πολωνίας, της Σλοβακίας και της Σλοβενίας. Η Βουλγαρία και η Ρουμανία ακολούθησαν το 2008, ενώ η Κροατία προσχώρησε το 2013.
«Ήταν μια ιστορική και άνευ προηγουμένου επιτυχία της ΕΕ, που έδειξε επίσης τη μετασχηματιστική ικανότητα του μπλοκ», δήλωσε ο Μπαρόζο, προσθέτοντας ότι η Ευρώπη «δεν πρέπει να χάσει την προοπτική των όσων συνέβησαν τότε».
Με την πάροδο των ετών, ο Μπαρόζο δήλωσε ότι η ΕΕ έχει σημειώσει μεγαλύτερη πρόοδο στη βαθύτερη ολοκλήρωση, ιδίως με την αμοιβαιοποίηση του χρέους στο πλαίσιο του ταμείου NextGenerationEU και ένα υψηλότερο επίπεδο σύγκλισης μεταξύ των 27 κρατών μελών στις ψηφοφορίες του ΟΗΕ από ό,τι στα 12 μέλη.
Όταν ρωτήθηκε σχετικά με τα διδάγματα που αντλήθηκαν από δύο δεκαετίες διεύρυνσης, ο Μπαρόζο είπε ότι αυτά είναι «η αποφυγή γκρίζων ζωνών αστάθειας» στη γειτονιά της ΕΕ και «η μη απώλεια των προτύπων» της ΕΕ.
Παρά τα προβλήματα με το κράτος δικαίου σε ορισμένα από τα νεότερα κράτη μέλη της ΕΕ, ο Μπαρόζο δήλωσε: «Είναι τώρα σε πολύ καλύτερη κατάσταση από ό,τι πριν από την ένταξή τους στην Ευρωπαϊκή Ένωση», δηλαδή όταν βρίσκονταν υπό κομμουνιστική κυριαρχί.
Επόμενος γύρος προσχώρησης
«Θεώρησα ότι ήταν τεράστιο λάθος όταν, μετά τη δεύτερη θητεία μου στην Επιτροπή το 2014, ειπώθηκε ότι δεν θα υπάρξει άλλη διεύρυνση τα επόμενα πέντε χρόνια», δήλωσε ο Μπαρόζο.
«[Αυτό] δημιουργούσε απογοήτευση, αναστάτωση, ακόμη και δυσαρέσκεια – και αγνοούσε την ευαισθησία αυτών των χωρών και αυτών των ανθρώπων», είπε.
Ερωτηθείς σχετικά με τον στόχο του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ για το 2030, ο Μπαρόζο δεν τάσσεται υπέρ των οριστικών ημερομηνιών, καθώς «θα μπορούσε να δημιουργήσει απογοήτευση».
«Αλλά είναι ιδιαίτερα σημαντικό τώρα, και συγκεκριμένα λόγω της Ουκρανίας, το πώς θα κάνουμε σύμμαχό μας τον χρόνο – επειδή η πραγματικότητα είναι ότι δεν είναι ρεαλιστικό να έχουμε μια χώρα στην ΕΕ που βρίσκεται σε κατάσταση πολέμου», δήλωσε ο Μπαρόζο.
Ο Μπαρόζο επανέλαβε ακόμα τις εκκλήσεις της σημερινής Ευρωπαϊκής Επιτροπής και ορισμένων κρατών μελών της ΕΕ για τη σταδιακή ένταξη των υποψήφιων χωρών, επιτρέποντάς τους να συμμετέχουν σε ορισμένες από τις συνεδριάσεις, τα προγράμματα και τις θεσμικές δομές του μπλοκ.
«Ακριβώς επειδή θα είναι δύσκολο και πιθανώς μακρύ, πρέπει να ξεκινήσουμε νωρίτερα [την ενσωμάτωσή τους], όπως κάναμε και στο παρελθόν», πρόσθεσε.
Μεταρρύθμιση της Συνθήκης;
Στις Βρυξέλλες, το ερώτημα για το πότε το μπλοκ θα είναι έτοιμο για νέα μέλη πάει μαζί με το ερώτημα του πώς θα λειτουργήσει όταν διευρυνθεί από 27 σε δυνητικά πάνω από 30 μέλη.
Ερωτηθείς αν οι συνθήκες του μπλοκ μπορούν να αντέξουν 36 μέλη ή αν θα απαιτηθεί άλλη μια αλλαγή της συνθήκης, ο Μπαρόζο δήλωσε ότι θα ήταν «τεράστιο λάθος αν τώρα οι Ευρωπαίοι ξεκινούσαν μια θεμελιώδη αναθεώρηση των θεσμών [της ΕΕ] λόγω της διεύρυνσης».
«Δεν το λέω αυτό για να υπερασπιστώ τη Συνθήκη της Λισαβόνας, την οποία διαπραγματεύτηκα, αλλά επειδή απαιτείται ομοφωνία για να αλλάξει μια συνθήκη, και αν αρχίσουμε να εισάγουμε άλλα θέματα [όπως η διεύρυνση] στη διαδικασία, οι προφάσεις για την εναντίωση σε αυτή θα αυξηθούν», δήλωσε ο Μπαρόζο.
«Θα υπάρξουν άνθρωποι που θέλουν να εμποδίσουν τη διεύρυνση, οπότε θα χρησιμοποιήσουν θεσμικά επιχειρήματα, και θα υπάρξουν άνθρωποι που θέλουν να εμποδίσουν τη θεσμική μεταρρύθμιση, οπότε θα χρησιμοποιήσουν τη διεύρυνση – δεν πρέπει να μπλέκουμε τα προβλήματα», πρόσθεσε.
Αντιθέτως, το μπλοκ θα πρέπει να «αποφύγει τις πολύ φιλόδοξες μεταρρυθμίσεις» και «να κάνει μόνο εκείνες που είναι απολύτως απαραίτητες για τη διεύρυνση».
«Ήμουν πρόεδρος μιας Επιτροπής με 28 μέλη και όλες οι μελέτες, όλες οι απόψεις, έδειξαν ότι η Επιτροπή μας έπαιρνε αποφάσεις πιο αποτελεσματικά και πιο γρήγορα από τις προηγούμενες μικρότερες Επιτροπές», δήλωσε ο πρώην Πρόεδρος της Κομισιόν.
Κάλυψη του κόστους
Σε ερώτηση σχετικά με τη συζήτηση για το πιθανό κόστος της διεύρυνσης ως επιχείρημα εναντίον της, ο Μπαρόσο δήλωσε: «Η εναλλακτική λύση θα κοστίσει σίγουρα περισσότερο από το να επενδύσουμε στη διεύρυνση».
«Είμαστε έτοιμοι να πληρώσουμε για την αστάθεια του αύριο, που ενθαρρύνεται από την πιθανή επιτυχία της Ρωσίας στην Ουκρανία; Μήπως κοστίζει λιγότερο;».
«Το ζήτημα του κόστους πρέπει να εξεταστεί στρατηγικά και όχι μόνο με βραχυπρόθεσμο λογιστικό τρόπο», δήλωσε ο Μπαρόζο και πρόσθεσε: «Το συμπέρασμά μας [το 2004] ήταν ότι τα πλεονεκτήματα, όχι μόνο σε πολιτικό αλλά και σε οικονομικό επίπεδο, ήταν υψηλότερα από το κόστος».
Ο ίδιος ζήτησε επίσης τη μεταρρύθμιση του συστήματος ιδίων πόρων της ΕΕ. Αντί του σημερινού συστήματος καθαρών πληρωτών και αποδεκτών, η ΕΕ θα μπορούσε «να έχει κάποιους ίδιους πόρους που συνδέονται, για παράδειγμα, με τον ΦΠΑ ή με τα κράτη μέλη που πληρώνουν ανάλογα με τα οφέλη [που έχουν] από την εσωτερική αγορά».
Σύμφωνα με τον ίδιο, η ΕΕ θα πρέπει «να επενδύσει πραγματικά στη διεύρυνση από όλες τις απόψεις».
«Μερικές φορές δεν πρόκειται μόνο για χρήματα – πρόκειται για προσοχή, πρόκειται για παρουσία [σε αυτές τις χώρες] και πρόκειται για παροχή συμβουλών – και αυτό απαιτεί κάτι μεγαλύτερο και ευρύτερο από αυτό που έχουμε δει μέχρι στιγμής», δήλωσε ο Μπαρόζο.
«Αυτό δεν μπορεί να γίνει μόνο από τη ΓΔ και τον αντίστοιχο Επίτροπο, με όλο το σεβασμό. Πρέπει να συμμετέχουν οι [ευρωπαϊκές] κοινωνίες στο σύνολό τους».
Αναφερόμενος στην τρέχουσα διαδήλωση υπέρ της ΕΕ στη Γεωργία, όπου οι διαδηλωτές διαδηλώνουν ενάντια σε ένα νομοσχέδιο για την «ξένη επιρροή», το οποίο θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο την πορεία της χώρας προς το μπλοκ, ο Μπαρόζο δήλωσε:
«Βλέπουμε ανθρώπους να ανεμίζουν σημαίες της ΕΕ, [όπως έκαναν στο Μαϊντάν όταν ήμουν στην Ουκρανία]. Τι να θέλουμε παραπάνω; Πόσοι άνθρωποι στα σημερινά κράτη μέλη της ΕΕ θα το έκαναν αυτό αυτή τη στιγμή;»
«Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο πρέπει να αντιμετωπίσουμε αυτές τις φιλοδοξίες με τρόπο που να μην είναι μόνο πολιτικός ή διοικητικός και τεχνικός», πρόσθεσε.
Πηγή: euractiv.gr
