Στην πρόσφατη κοινοβουλευτική συζήτηση για τον Προϋπολογισμό του 2026, αναδείχθηκε μια σημαντική πτυχή του νέου ευρωπαϊκού δημοσιονομικού πλαισίου: τα Discretionary Revenue Measures (DRM), δηλαδή τα μέτρα διακριτικής ευχέρειας που καθορίζουν τη σχέση μεταξύ εσόδων και δαπανών.
Ουσιαστικά, τα DRM λειτουργούν ως μηχανισμός ισορροπίας: αν μια κυβέρνηση ενισχύσει τα έσοδα της μέσω δικών της αποφάσεων –φορολογικών ή διαρθρωτικών– αποκτά πρόσθετο περιθώριο για δαπάνες, χωρίς να παραβιάζει τον κόφτη. Αν μειώσει φόρους, ο χώρος αυτός συρρικνώνεται.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση πλέον αξιολογεί τον δείκτη καθαρών πρωτογενών δαπανών, δηλαδή τι ξοδεύει πραγματικά ένα κράτος αφού εξαιρεθούν οι τόκοι και οι αυτόματες παροχές. Στόχος είναι να αποτυπώνεται με σαφήνεια τι αποτελεί δημοσιονομική δυναμική και τι πολιτική επιλογή.
Τα DRM εντάσσονται σε αυτή τη λογική, προσφέροντας στις κυβερνήσεις μεγαλύτερη ευελιξία να προσαρμόζουν τη δημοσιονομική πολιτική τους με κοινωνικά ή αναπτυξιακά κριτήρια.
Στη Βουλή, ο υπουργός Οικονομικών Κυριάκος Πιερρακάκης υπογράμμισε ότι ο μηχανισμός αυτός δεν επιβάλλει περιορισμούς, αλλά παρέχει δυνατότητες διαχείρισης εντός των κανόνων. Ο υφυπουργός Θάνος Πετραλιάς ανέλυσε την τεχνική λειτουργία των DRM και τον τρόπο που αποτυπώνονται στις ευρωπαϊκές αναφορές. Από την πλευρά της αντιπολίτευσης, ο Νίκος Παππάς του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία, που έθεσε το θέμα στη συζήτηση, ανέδειξε τη σημασία των DRM ως πολιτικού εργαλείου: «Το κρίσιμο είναι πού θα κατευθυνθεί ο χώρος που δημιουργείται – εμείς λέμε στις κοινωνικές ανάγκες».
Δύο σημεία-κλειδιά
1. Δημιουργία δημοσιονομικού χώρου – τα DRM καθορίζουν την ικανότητα άσκησης πολιτικής εντός των ορίων.
2. Διαφάνεια – ξεχωρίζουν τις αυτόματες μεταβολές από τις συνειδητές αποφάσεις, ενισχύοντας τη λογοδοσία.
Η κοινή στάση Πιερρακάκη, Πετραλιά και Παππά δείχνει ότι η δημοσιονομική συζήτηση δεν είναι πια μόνο θέμα περιορισμών, αλλά και δυνατοτήτων. Τα DRM ανοίγουν τον δρόμο για μια πιο «έξυπνη» οικονομική πολιτική – όπου ο δημοσιονομικός χώρος δεν χαρίζεται, αλλά κατακτάται με σχέδιο και πολιτική βούληση.