Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ξεκίνησε τη σύσταση ενός νέου φορέα πληροφοριών υπό την προεδρία της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, σε μια προσπάθεια να βελτιωθεί η χρήση των πληροφοριών που συλλέγουν οι εθνικές υπηρεσίες κατασκοπείας. Η μονάδα, η οποία θα συσταθεί εντός της Γενικής Γραμματείας της επιτροπής, σχεδιάζει να προσλάβει αξιωματούχους από όλη την κοινότητα πληροφοριών της ΕΕ και να συγκεντρώσει πληροφορίες για κοινούς σκοπούς, δήλωσαν άτομα που ενημερώθηκαν για τα σχέδια.
Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και οι προειδοποιήσεις του προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ για μείωση της αμερικανικής υποστήριξης ασφαλείας προς την Ευρώπη ώθησαν την ΕΕ να επανεξετάσει τις εγχώριες δυνατότητές της για ασφάλεια και να ξεκινήσει τη μεγαλύτερη επιχείρηση επανεξοπλισμού της από τον Ψυχρό Πόλεμο.
Ένας από τους ανθρώπους είπε: «Οι υπηρεσίες κατασκοπείας των κρατών μελών της ΕΕ γνωρίζουν πολλά. Η επιτροπή γνωρίζει πολλά. Χρειαζόμαστε έναν καλύτερο τρόπο για να τα συνδυάσουμε όλα αυτά και να είμαστε αποτελεσματικοί και χρήσιμοι στους εταίρους. Στις πληροφορίες, πρέπει να δίνεις κάτι για να πάρεις κάτι».
Η κίνηση αυτή συναντά την αντίθεση ανώτερων αξιωματούχων της διπλωματικής υπηρεσίας της ΕΕ, η οποία επιβλέπει το Κέντρο Πληροφοριών και Καταστάσεων (Intcen) του μπλοκ, οι οποίοι φοβούνται ότι το νέο εγχείρημα θα επικαλύψει τον ρόλο της μονάδας και θα απειλήσει το μέλλον της, πρόσθεσαν οι πηγές. Το σχέδιο δεν έχει κοινοποιηθεί επίσημα σε όλα τα 27 κράτη μέλη της ΕΕ, αλλά ο οργανισμός στοχεύει να φέρει αξιωματούχους με απόσπαση από τις εθνικές υπηρεσίες πληροφοριών.
Ένας εκπρόσωπος της επιτροπής δήλωσε στους FT ότι «εξετάζει πώς να ενισχύσει τις δυνατότητές της στον τομέα της ασφάλειας και των πληροφοριών. Στο πλαίσιο αυτής της προσέγγισης, εξετάζεται η δημιουργία ενός ειδικού πυρήνα εντός της [γενικής γραμματείας]». «Η ιδέα βρίσκεται υπό ανάπτυξη και οι συζητήσεις βρίσκονται σε εξέλιξη. Δεν έχει οριστεί συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα», ανέφεραν, προσθέτοντας ότι «θα βασιστεί στην υπάρχουσα εμπειρογνωμοσύνη εντός της επιτροπής και… θα συνεργαστεί στενά με τις αντίστοιχες υπηρεσίες της EEAS [Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Εξωτερικής Δράσης]».
Η ανταλλαγή πληροφοριών αποτελεί εδώ και καιρό ένα ευαίσθητο θέμα για τα κράτη μέλη της ΕΕ. Μεγάλα κράτη όπως η Γαλλία, με εκτεταμένες δυνατότητες κατασκοπείας, ήταν επιφυλακτικά ως προς την ανταλλαγή ευαίσθητων πληροφοριών με εταίρους. Η εμφάνιση φιλορωσικών κυβερνήσεων σε χώρες όπως η Ουγγαρία έχει περιπλέξει περαιτέρω τη συνεργασία. Οι πρωτεύουσες της ΕΕ αναμένεται να αντισταθούν στις κινήσεις της επιτροπής να δημιουργήσει νέες εξουσίες πληροφοριών για τις Βρυξέλλες, ανέφεραν πηγές.
Πρόσθεσαν, ωστόσο, ότι υπήρχαν εδώ και καιρό ανησυχίες για την αποτελεσματικότητα του Intcen, ιδίως καθώς η Ευρώπη αντιδρά στον υβριδικό πόλεμο της Ρωσίας. «Η επιτροπή δεν πρόκειται να αρχίσει να στέλνει πράκτορες στο πεδίο», είπε ένα δεύτερο άτομο.
Οι υποδείξεις του Τραμπ ότι οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να μειώσουν την υποστήριξή τους προς την Ευρώπη και η προσωρινή αναστολή της υποστήριξης των μυστικών υπηρεσιών προς την Ουκρανία αυτή την άνοιξη έχουν υπογραμμίσει την εξάρτηση της ηπείρου από την Ουάσινγκτον για ορισμένες δυνατότητες. Η νέα μονάδα έρχεται μετά την απόφαση της φον ντερ Λάιεν να ιδρύσει ένα ειδικό «κολλέγιο ασφαλείας» για τους επιτρόπους της, ώστε να ενημερώνονται για θέματα ασφάλειας και πληροφοριών. Έχει επίσης κινηθεί για τη χρηματοδότηση αγορών όπλων για την Ουκρανία και την έναρξη του δορυφορικού έργου Iris².
Η ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ της ΕΕ χρονολογείται από τις τρομοκρατικές επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου 2001 στις ΗΠΑ, οι οποίες ώθησαν τις υπηρεσίες πληροφοριών της Γαλλίας, της Γερμανίας, της Ιταλίας, της Ολλανδίας, της Ισπανίας, της Σουηδίας και του Ηνωμένου Βασιλείου να αρχίσουν να ανταλλάσσουν απόρρητες αξιολογήσεις ασφαλείας. Αυτό τελικά θεσμοθετήθηκε περισσότερο, επεκτάθηκε ώστε να συμπεριλάβει και άλλα κράτη μέλη και το 2011 τέθηκε υπό την διπλωματική υπηρεσία της ΕΕ.