Αλλάζει εκ βάθρων το σύστημα χορήγησης των κοινωνικών και άλλων επιδομάτων στην Ελλάδα, με στόχο τον εξορθολογισμό και τη δικαιότερη απονομή τους στις ευάλωτες οικονομικά κοινωνικές ομάδες του πληθυσμού.
Το πρώτο βήμα γίνεται με τη σύσταση Εθνικού Μητρώου Επιδομάτων και Παροχών, σκοπός του οποίου είναι η χαρτογράφηση των παροχών που δίνονται από τον κρατικό κορβανά και εν συνεχεία η υποβολή συγκεκριμένων προτάσεων για τη διαμόρφωση ενός νέου δικαιότερου συστήματος.
Σύμφωνα με απόφαση του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, ορίζεται η «Σύσταση, συγκρότηση και ορισμός μελών και καθορισμός αποζημίωσης της Ομάδας Εργασίας για την ανάπτυξη του θεσμικού πλαισίου σχετικά με τη δημιουργία Εθνικού Μητρώου Επιδομάτων και Παροχών και για το συντονισμό υλοποίησης του έργου». Επικεφαλής της ομάδας, η οποία πρέπει να ολοκληρώσει το έργο της έως τα τέλη του 2025, τίθεται η γενική γραμματέας Δημοσιονομικής Πολιτικής του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας, Παυλίνα Καρασιώτου.
Βασικό ζητούμενο η πλήρης εξυγίανση ενός συστήματος που επί χρόνια λειτουργούσε χωρίς καμία σαφήνεια, με αμφιλεγόμενα κριτήρια και εν τέλει οδηγούσε σε διασπάθιση πόρων οι οποίοι, σε μεγάλο βαθμό, κατέληγαν σε μη δικαιούχους.
Έργο της ομάδας είναι:
*Η χαρτογράφηση όλων των επιδομάτων και παροχών που χορηγούνται από το Δημόσιο Τομέα. Στο πλαίσιο αυτό, η ομάδα μπορεί να αξιοποιήσει προηγούμενα έργα χαρτογράφησης των εν λόγω επιδομάτων και παροχών που έχουν παραδοθεί στη δημόσια διοίκηση, ιδίως μέσω έργων τεχνικής βοήθειας.
*Η ανάπτυξη σχεδίου κανονιστικών διατάξεων για τη δημιουργία ενός ηλεκτρονικού Εθνικού Μητρώου Επιδομάτων και Παροχών, υπό την καθοδήγηση και τις κατευθυντήριες γραμμές που θα τεθούν από τον υπουργό Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών.
*Ο συντονισμός και η τυχόν συνδρομή στην ανάπτυξη της δευτερογενούς νομοθεσίας που θα προβλεφθεί κατ’ εξουσιοδότηση του νόμου που θα ψηφιστεί.
Ακόμα και σήμερα, το Δημόσιο δεν γνωρίζει πόσα επιδόματα λαμβάνει ένα φυσικό πρόσωπο, καθώς δεν υπάρχει διασύνδεση ανάμεσα στις πλατφόρμες των φορέων, με αποτέλεσμα η κεντρική διοίκηση να μην έχει πλήρη και συνολική εικόνα, γεγονός που καθιστά δύσκολη την παρακολούθηση και τον έλεγχο.
Ένα μεγάλο ποσοστό των δικαιούχων λαμβάνει δύο, και σε κάποιες περιπτώσεις ακόμα και τρία διαφορετικά επιδόματα, ενώ το γεγονός ότι κανένα από αυτά δεν λαμβάνεται υπόψη στα εισοδηματικά κριτήρια, εντείνει τις στρεβλώσεις. Συνεπώς, τα επιδόματα που χορηγούνται δεν επηρεάζουν την αξιολόγηση των εισοδημάτων ενός ατόμου, παρόλο που αυτά μπορεί να έχουν σημαντική επίδραση στην οικονομική του κατάσταση.
Για παράδειγμα, μία οικογένεια μπορεί να λαμβάνει το επίδομα τέκνων, το αναπηρικό, το επίδομα ανεργίας και το στεγαστικό, εφόσον πληρούνται οι απαιτούμενες προϋποθέσεις. Επειδή, δε, τα επιδόματα είναι αφορολόγητα, δεν εμφανίζονται στις φορολογικές δηλώσεις, με αποτέλεσμα η κατανομή των συνολικών ποσών ανά ΑΦΜ να είναι ιδιαίτερα δύσκολη και η παρακολούθηση των ωφελούμενων να γίνεται ακόμα πιο περίπλοκη.
Υπολογίζεται ότι το σύνολο των επιδομάτων στοιχίζουν στον προϋπολογισμό περισσότερα από 3 δισ. ευρώ με τους ωφελούμενους να ανέρχονται σε 1,2 εκατομμύρια δικαιούχους.
Τα επιδόματα, τα οποία χορηγούνται από πληθώρα φορέων του Δημοσίου, περιλαμβάνουν οργανισμούς και υπηρεσίες όπως ο ΕΦΚΑ, ο ΟΠΕΚΑ, η ΔΥΠΑ, τα υπουργεία Ενέργειας και Οικονομικών, ο ΟΠΕΚΕΠΕ, καθώς και πλήθος άλλων φορέων.
Ανάμεσα στα δεκάδες επιδόματα που χορηγούνται, περιλαμβάνονται: το επίδομα τέκνων, το επίδομα στέγασης, το επίδομα θέρμανσης, το επίδομα αναδοχής, η γονική άδεια, το φοιτητικό επίδομα, το εξωιδρυματικό επίδομα για παραπληγία, το επίδομα μητρότητας, το επίδομα για κινητικότητα, το ειδικό εποχικό επίδομα, η παροχή λόγω αφερεγγυότητας εργοδότη, το επίδομα διαμονής σε παιδικές κατασκηνώσεις, το επίδομα μακροχρόνιας ανεργίας, οι αγροτικές επιδοτήσεις, καθώς και η επιδότηση λογαριασμών ΔΕΗ, με στόχο τη στήριξη των νοικοκυριών που πλήττονται από την ενεργειακή κρίση.
Περίπου 15.354 ανασφάλιστοι υπερήλικες λαμβάνουν το επίδομα αντί σύνταξης, ενώ υπάρχουν και λιγότερο γνωστά επιδόματα, όπως το επίδομα στεγαστικής συνδρομής, το επίδομα ομογενών, το επίδομα για περιοχές ορεινές και μειονεκτικές, καθώς και η συνεισφορά του Δημοσίου στα κόκκινα δάνεια, που συμβάλλει στην ενίσχυση των ευάλωτων ομάδων. Εξίσου σημαντικά είναι το επίδομα για το Πρόγραμμα «Γέφυρα», που αφορά τις στεγαστικές ανάγκες ευάλωτων πολιτών, και οι καταβολές του Προγράμματος Συνεισφοράς του Δημοσίου σε ευάλωτους οφειλέτες, που παρέχει βοήθεια σε όσους βρίσκονται σε δύσκολη οικονομική κατάσταση και αδυνατούν να ανταποκριθούν στις οφειλές τους.
