Με αφορμή τον αιφνίδιο καρδιακό θάνατο που υπέστη ο Κρίστιαν Έρικσεν σε πρόσφατο αγώνα του EURO 2020, η Ελληνική Καρδιολογική Εταιρεία δράττεται της ευκαιρίας να ενημερώσει τους πολίτες για τον αιφνίδιο καρδιακό θάνατο, που δεν είναι σπάνιος τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό.
Σύσσωμοι οι τηλεθεατές σε όλο τον κόσμο παρακολούθησαν σε ζωντανή μετάδοση την πτώση του Κρίστιαν Έρικσεν κατά τη διάρκεια του αγώνα Δανία – Φινλανδία μέσα στο γήπεδο, το Σάββατο. Ο Δανός ποδοσφαιριστής κατέρρευσε μέσα στον αγωνιστικό χώρο ενώ συμπαίκτες και αντίπαλοί του έσπευσαν να βοηθήσουν, δημιουργώντας γύρω από τον παίκτη της Ίντερ, που είχε χάσει τις αισθήσεις του, ένα ανθρώπινο τείχος. Το ματς διεκόπη, το ιατρικό τιμ της Δανίας έσπευσε να αναλάβει δράση και ο φόβος ακόμα και για τη ζωή του Έρικσεν ήταν μεγάλος. Ο ποδοσφαιριστής μεταφέρθηκε εκτός γηπέδου με φορείο, υπό τη συνοδεία των συμπαικτών του που κρατούσαν, δεξιά κι αριστερά του, λευκά σεντόνια, προφανώς για να αποφευχθούν οι φωτογραφίες με τον συμπαίκτη τους. Η περιπέτεια του Έρικσεν είχε αίσιο τέλος, αφού ανέκτησε τις αισθήσεις του κατά τη μεταφορά του στο νοσοκομείο απ΄όπου και επιβεβαιώθηκε ότι η κατάστασή του ήταν σταθερή.
Τι είναι ο αιφνίδιος καρδιακός θάνατος
Ως αιφνίδιος καρδιακός θάνατος ορίζεται ο απροσδόκητος, «ξαφνικός» θάνατος που συμβαίνει σε άτομα, φαινομενικά υγιή, ή σε πάσχοντες από χρόνιες ασθένειες που μπορεί να βρίσκονται σε σταθερή κατάσταση ή βελτίωση. Αιφνίδιος είναι ο θάνατος που συμβαίνει μέσα σε μία ώρα από την εμφάνιση των ενοχλήσεων. Αδιαθεσία, πόνος στο στήθος, φτερούγισμα ή φτερουγίσματα, ταχυπαλμία ή κενά στη λειτουργία της καρδιάς, πολύ μεγάλη εξάντληση, έντονη εφίδρωση, δύσπνοια, ζάλη είναι τα συνηθέστερα συμπτώματα, τα οποία πολύ συχνά καταλήγουν στον θάνατο του ασθενή κατά τη μεταφορά του στο νοσοκομείο.
Πού οφείλεται ο Αιφνίδιος Καρδιακός Θάνατος
Συνηθέστερες αιτίες είναι η οξεία μηχανική δυσλειτουργία της καρδιάς, όπως ένα εκτεταμένο οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου είτε η σοβαρή αρρυθμία που επηρεάζει άμεσα την αιμοδυναμική κατάσταση του ασθενούς. Οι αρρυθμίες που οδηγούν σε αιφνίδιο καρδιακό θάνατο δεν είναι οι απλές αρρυθμίες που συνήθως όλοι μας αισθανόμαστε, αφού οδηγούν σε άμεση αιμοδυναμική κατάρριψη μιας και η καρδιά του ασθενούς δεν έχει τη συνατότητα να συστέλλεται αποτελεσματικά και άρα δεν τροφοδοτεί τα όργανα του σώματος με επαρκή ποσότητα αίματος. Οι αρρυθμίες αυτές είναι η κοιλιακή ταχυκαρδία και η κοιλιακή μαρμαρυγή.
Η άμεση ιατρική παρέμβαση, όπως συνέβη στην περίπτωση του Δανού ποδοσφαιριστή, και η χορήγηση ηλεκτρικού ρεύματος (απινίδωση) είναι οι πρακτικές που εξασφαλίζουν την επαναφορά του ασθενούς. Το ειδικό μηχάνημα ονομάζεται εξωτερικός απινιδωτής και εξασφαλίζει την ανάταξη του ρυθμού της καρδιάς στα φυσιολογικά επίπεδα. Εξωτερικό απινιδωτή διαθέτουν τα νοσοκομεία και κέντρα υγείας καθώς και διάφοροι πολυσύχναστοι χώροι, αεροδρόμια και αεροπλάνα ενώ για τη χρήση του απαιτείται ειδική εκπαίδευση. Η πρόληψη του αιφνιδίου αρρυθμικού καρδιακού θανάτου είναι κομβικής σημασίας. Βασική αρχή της πρόληψης είναι η πρώιμη διάγνωση της υποκείμενης καρδιοπάθειας που προκαλεί τον αιφνίδιο θάνατο και η αντιμετώπισή της.
Ποια νοσήματα έχουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης σοβαρών αρρυθμιών:
- Στεφανιαία νόσος – με προηγηθέν έμφραγμα μυοκαρδίου
- Διατατική μυοκαρδιοπάθεια
- Υπερτροφική Μυοκαρδιοπάθεια
- Βαλβιδοπάθειες
- Διάφορα αρρυθμιολογικά Νοσήματα με γενετικό υπόστρωμα
Οι τρόποι πρόληψης
Στην Ελλάδα αλλά και στο εξωτερικό είναι συχνός ο αιφνίδιος θάνατος και στους αθλητικούς χώρους, αναδεικνύεται η αναγκαιότητα του προ-αθλητικού ελέγχου. Ταυτόχρονα έχει ιδιαίτερη προληπτική αξία, καθώς ενδέχεται να διαγνωστούν κάποια παθολογικά ευρήματα που απαιτούν ή τη διακοπή της έντονης αθλητικής δραστηριότητας ή τον αποκλεισμό κάποιων μορφών άσκησης. Σε ηλικίες κάτω των 30 ετών, το 60% των αιφνίδιων θανάτων οφείλεται συνολικά σε κληρονομικά καρδιαγγειακά νοσήματα και γι’ αυτό το λόγο κρίνεται ιδιαίτερα σημαντικό, όταν τυχόν γίνεται διάγνωση καρδιαγγειακής νόσου, να ελέγχονται και τα άλλα μέλη της οικογένειας του ασθενούς. Επομένως, ο προληπτικός καρδιολογικός έλεγχος για εκείνους που αθλούνται ή σκοπεύουν να αθληθούν είναι επιβεβλημένος με λήψη ενός καλού οικογενειακού-ατομικού ιστορικού του αθλητή, κλινική εξέταση και ηλεκτροκαρδιογράφημα καταρχήν. Καλό επίσης είναι να επαναλαμβάνεται ανά τακτά χρονικά διαστήματα από ιατρούς με εξειδικευμένες γνώσεις.
Και σε ότι αφορά στα παιδιά και τα αθλητικά προγράμματα στα οποία συμμετέχουν, οι γονείς δεν πρέπει να αμελούν τον προληπτικό καρδιολογικό έλεγχο. Στους χώρους άθλησης είναι επιβεβλημένο πάντα να υπάρχει εξωτερικός απινιδωτής καθώς και εκπαιδευμένο στην ΚΑΡΠΑ προσωπικό (γιατρός ή και διασώστες), ενώ εξαιρετικής σημασίας καθίσταται η πιστοποιημένη και σωστή εκπαίδευση των πολιτών στην Καρδιοπνευμονική Αναζωογόνηση, κάτι που την κρίσιμη ώρα μπορεί να σώσει μια ζωή. Είναι βασικό η απινίδωση να χορηγείται άμεσα μετά την καρδιακή ανακοπή. Εάν η καρδιά δεν λειτουργήσει σε φυσιολογικό ρυθμό εντός 5 λεπτών, αυτό θα είναι μοιραίο. Εάν απινιδωθεί εντός του πρώτου λεπτού από την καρδιακή ανακοπή οι πιθανότητες επιβίωσης του ασθενούς είναι περίπου 90%. Κάθε λεπτό που περνάει είναι κρίσιμο για την επιβίωση του ασθενή. Εάν η απιδίνωση καθυστερήσει πάνω από 10 λεπτά, οι πιθανότητες επιβίωσης περιορίζονται αισθητά και καθίστανται σχεδόν μηδενικές.
Τέλος αξίζει να επισημανθεί ότι με γνωμοδότηση του Κεντρικού Συμβουλίου Υγείας, (ΚΕΣΥ) η Ελληνική Καρδιολογική Εταιρεία είναι πλέον ο μόνος επίσημος φορέας παροχής πιστοποιημένων σεμιναρίων ΚΑΡΠΑ στην Ελλάδα και έχει προσφέρει τα μέγιστα τα προηγούμενα χρόνια, με εκατοντάδες πιστοποιημένα σεμινάρια ΚΑΡΠΑ σε όλη τη χώρα και χιλιάδες εκπαιδευόμενους.
