Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι: Βρισκόμαστε στο 1849. Ο Φιοντόρ Μιχάιλοβιτς Ντοστογιέφσκι είναι ένας πολλά υποσχόμενος συγγραφέας.
Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι: Στις 23 Απριλίου συλλαμβάνεται από την τσαρική αστυνομία και φυλακίζεται ως μέλος μιας ομάδας σοσιαλοφιλελεύθερων διανοουμένων της Αγίας Πετρούπολης, γνωστής ως «Κύκλος του Πετρασέφσκι». Περνάει έκτακτο στρατοδικείο.
Από τη Μυρτώ Τζώρτζου
Ο Τσάρος Νικόλαος Α’ φοβάται ότι ο φιλελεύθερος άνεμος που φυσάει στις μοναρχίες της Ευρώπης γρήγορα θα περάσει και τα σύνορα της επικράτειάς του. Και για αυτό πρέπει να δράσει για να τον ανακόψει όσο πιο σύντομα μπορεί.
16 Νοεμβρίου 1849. Ο Ντοστογιέφσκι και οι σύντροφοί του, μετά από μήνες στην απομόνωση, δικάζονται και καταδικάζονται σε θάνατο. Κατηγορούνται για τη «διανομή έντυπων έργων κατά της κυβέρνησης».
Η μέρα της εκτέλεσης έρχεται. Ο 28χρονος συγγραφέας παρακολουθεί τους στρατιώτες που ετοιμάζουν τρεις από τους συντρόφους του για εκτέλεση. Θα ακολουθήσει ο ίδιος. Για ώρες ολόκληρες, οι εκτελεστές κάνουν εικονικές εκτελέσεις των μελλοθάνατων ενώ τους ταλαιπωρούν αφήνοντάς τους να περιμένουν στην παγωμένη ύπαιθρο.
Λίγο πριν γίνει η εκτέλεση έρχονται τα ευχάριστα νέα. Ο τσάρος ανακαλεί τη θανατική ποινή τους και τη μετατρέπει σε τετραετή εξορία στην παγωμένη Σιβηρία και καταναγκαστικά έργα. Ανέλπιστη τύχη στο παρά πέντε.
Οι απάνθρωπες όμως συνθήκες διαβίωσης εκεί στη Σιβηρία τον κάνουν γράψει στον αδερφό του: «…Το καλοκαίρι ανυπόφορη κλεισούρα, το χειμώνα αβάσταχτο κρύο. Η βρωμιά στο πάτωμα, μία ίντσα πάχος. Θα μπορούσε κάποιος να γλιστρήσει και να πέσει… Είμαστε παστωμένοι σαν τις ρέγγες στο βαρέλι. Από την αυγή έως το σούρουπο ζούμε σαν τα γουρούνια. Ψύλλοι, ψείρες, και κατσαρίδες με το τσουβάλι…»
Η επιληψία από την οποία πάσχει όλη του τη ζωή εκεί επιδεινώνεται. Το μαρτύριό του τελειώνει το 1854 όπου και αποχωρεί. Μετά την απελευθέρωσή του γράφει το μερικώς αυτοβιογραφικό μυθιστόρημα «Αναμνήσεις από το σπίτι των πεθαμένων», στο οποίο μιλάει για την εμπειρία του στις ρωσικές φυλακές.
Στη συνέχεια κατατάσσεται σε τάγμα πεζικού και πηγαίνει κάπου κοντά στα σύνορα με την Κίνα. Εκεί γνωρίζει την πρώτη του γυναίκα, τη γαλλορωσίδα Μαρία Ισάγεβα.
Το 1859 επιστρέφει ξανά στην Αγία Πετρούπολη και προχωρά μαζί με τον αδερφό του στην έκδοση δυο περιοδικών, χωρίς επιτυχία όμως. Η αποτυχία αυτή θα του αφήσει τεράστια χρέη, τα οποία παλεύει να ξεπληρώσει.
Το 1864 η σύζυγός του πεθαίνει από φυματίωση και σύντομα πεθαίνει και ο αδερφός του. Ενώ είναι ήδη χρεωμένος, αναλαμβάνει και τα χρέη του αδερφού του καθώς και τη διατροφή της χήρας και των παιδιών του. Βυθίζεται στην κατάθλιψη και συχνάζει όλο και περισσότερο σε σαλόνια τζόγου, συσσωρεύοντας όλο και περισσότερα χρέη. Σε αυτό το διάστημα γράφει τα καλύτερά του έργα: «Ο Παίκτης», «Οι αδερφοί Καραμαζόφ», «Έγκλημα και Τιμωρία», «Ο Ηλίθιος», «Οι Δαιμονισμένοι». Για τους «Αδερφούς Καραμαζόφ» ο Σίγκμουντ Φρόιντ έχει πει ότι ήταν στα τρία καλύτερα έργα λογοτεχνίας.
Γνωρίζει και ερωτεύεται την 20χρονη στενογράφο Άννα Γκριγκόριεβνα, στην οποία υπαγορεύει τον «Παίχτη». Το 1867 παντρεύονται. Για να αποφύγει τους δανειστές το ζευγάρι αναχωρεί για την Ευρώπη, όπου θα παραμείνει για τέσσερα χρόνια.
Όταν καταφέρει πλέον να ανασάνει από το βάρος των χρεών, αναλαμβάνει τη διεύθυνση του περιοδικού «Πολίτης» και λίγα χρόνια αργότερα εκδίδει το δικό του περιοδικό, που σε αντίθεση με τις προηγούμενες εκδοτικές εμπειρίες σημειώνει τεράστια επιτυχία.
Με την ηλικία γίνεται όλο και πιο δύσκολη η ανάνηψη από τις επιληπτικές κρίσεις. Στις 28 Ιανουαρίου 1881, ο Ντοστογιέφσκι πεθαίνει στην Πετρούπολη σε ηλικία 60 ετών. Για δύο συνεχείς μέρες 29 και 30 Ιανουαρίου, το διαμέρισμα της Οδού Κουζνέτσνι αριθ. 5 θα γέμιζε κόσμο που θα πήγαινε να πει το τελευταίο αντίο στον πολυαγαπημένο συγγραφέα.
Την κηδεία και την νεκρική πομπή του «εθνικού λογοτεχνικού ήρωα» της Ρωσίας παρακολουθούν σαράντα χιλιάδες πολιτών. Ο τάφος του βρίσκεται στο Μοναστήρι Alexander Nevsky στην Αγία Πετρούπολη.