Η μάχη των φορολογούμενων με τα τεκμήρια δεν είναι πάντα άνιση. Οι πολίτες έχουν τα «όπλα» για να «πολεμήσουν» τα τεκμήρια και συγκεκριμένα έχουν τη δυνατότητα να αμφισβητήσουν το τεκμαρτό εισόδημα που προκύπτει από την κύρια και τις δευτερεύουσες κατοικίες, τα αυτοκίνητα και τις άλλες τεκμαρτές δαπάνες διαβίωσης.
Το τεκμήριο αμφισβητείται εφόσον αυτό είναι μεγαλύτερο από την πραγματική δαπάνη του φορολογουμένου και των εξαρτώμενων μελών που τον βαρύνουν, και αποδεικνύεται από τον υπόχρεο με βάση πραγματικά περιστατικά ή στοιχεία.
- Υπηρετούν τη στρατιωτική θητεία τους στις Ενοπλες Δυνάμεις.
- Νοσηλεύονται σε νοσοκομείο ή κλινική.
- Είναι άνεργοι και δικαιούνται βοήθημα ανεργίας.
- Συγκατοικούν με συγγενείς πρώτου βαθμού και έχουν μειωμένες δαπάνες διαβίωσης λόγω αποδεδειγμένης συμβολής στις δαπάνες αυτές των συγγενών τους με την προϋπόθεση ότι οι τελευταίοι αυτοί έχουν εισόδημα από εμφανείς πηγές.
- Είναι ορφανοί ανήλικοι οι οποίοι έχουν στην κυριότητά τους επιβατικά αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης από κληρονομιά του πατέρα ή της μητέρας τους.
- Είναι φυλακισμένοι.
- Προσκομίζουν στοιχεία από τα οποία αποδεικνύεται ότι για λόγους ανώτερης βίας πραγματοποίησαν δαπάνη μικρότερη από την αντικειμενική.
Για παράδειγμα, στην περίπτωση που ο φορολογούμενος δεν έχει πληρωθεί για έναν ολόκληρο χρόνο από την εργασία του και δεν έχει κανένα άλλο εισόδημα ούτε αυτός ούτε η σύζυγός του, τότε το ποσό της ετήσιας αντικειμενικής δαπάνης που προκύπτει από την ιδιοκτησία ΙΧ αυτοκινήτου αμφισβητείται και δεν υπολογίζεται.
Δικαιολογητικά
Όταν συντρέχει μία ή περισσότερες από τις περιπτώσεις αυτές, ο φορολογούμενος υποχρεούται να υποβάλει μαζί με τη δήλωσή του και τα αναγκαία δικαιολογητικά για την απόδειξη των ισχυρισμών του. Η Εφορία ελέγχει την αλήθεια των ισχυρισμών και την ακρίβεια των αποδεικτικών στοιχείων του φορολογουμένου και μειώνει ανάλογα την ετήσια αντικειμενική δαπάνη, στην οποία αναφέρονται οι ισχυρισμοί και τα αποδεικτικά στοιχεία. Η διαφορά μεταξύ της αντικειμενικής δαπάνης και της πραγματικής δαπάνης λαμβάνεται υπόψη για τον υπολογισμό της συνολικής αντικειμενικής δαπάνης του γονέα ή του τέκνου που συμβάλλει στις αντικειμενικές δαπάνες διαβίωσης του υπόχρεου. Προκειμένου για αντικειμενικές δαπάνες των τέκνων, η διαφορά αντικειμενικής δαπάνης καταλογίζεται σε εκείνον τον γονέα που έχει το μεγαλύτερο εισόδημα.
Εξαιρέσεις
Σύμφωνα με τη φορολογική νομοθεσία, τα τεκμήρια διαβίωσης και απόκτησης περιουσιακών στοιχείων δεν εφαρμόζονται για:
- Επιβατικό αυτοκίνητο ΙΧ αναπήρου, το οποίο απαλλάσσεται από τα τέλη κυκλοφορίας.
- Επιβατικό αυτοκίνητο ΙΧ ή της κατοικίας για αλλοδαπό προσωπικό που δεν διαμένει μόνιμα στην Ελλάδα ή για τους Ελληνες που διαμένουν μόνιμα στο εξωτερικό και απασχολούνται αποκλειστικά σε γραφεία επιχειρήσεων που είναι εγκατεστημένα στην Ελλάδα.
- Σκάφη αναψυχής μόνιμων κατοίκων εξωτερικού, ανεξάρτητα από το μήκος και αν χρησιμοποιούν ή όχι προσωπικό.
- Αγορά πάγιου εξοπλισμού επαγγελματικής χρήσης από πρόσωπα που ασκούν επιχειρηματική δραστηριότητα.
- Αγορά επιβατικών αυτοκινήτων ιδιωτικής χρήσης, ειδικά διασκευασμένων για πρόσωπα που παρουσιάζουν κινητικές αναπηρίες που υπερβαίνουν σε ποσοστό το 67%.
- Φυσικά πρόσωπα που έχουν τη φορολογική κατοικία τους στην αλλοδαπή, εφόσον δεν αποκτούν εισόδημα στην Ελλάδα.
- Τα τεκμήρια διαβίωσης του άρθρου 31 στα φυσικά πρόσωπα που έχουν τη φορολογική κατοικία τους στην αλλοδαπή, ακόμη κι αν αποκτούν εισόδημα στην Ελλάδα.
Συνταξιούχοι
Τα τεκμήρια διαβίωσης για τους συνταξιούχους που έχουν υπερβεί το 65ο έτος της ηλικίας τους υπολογίζονται κουρεμένα κατά 30%.
