Η διακοπή των ροών ρωσικού φυσικού αερίου μέσω της Ουκρανίας από την αρχή του 2025 και ο ψυχρότερος σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια χειμώνας σε μεγάλο τμήμα της Ευρώπης οδήγησαν σε άνοδο των τιμών του φυσικού αερίου στην περιοχή, η οποία όμως φαίνεται να είναι «ελεγχόμενη» και να μην έχει καμία σχέση με τις συνθήκες κρίσης που επικράτησαν πριν από δύο-τρία χρόνια.
Οι ποσότητες ρωσικού αερίου που έπαιρναν χώρες της Κεντρικής-Ανατολικής Ευρώπης, όπως η Σλοβακία και η Αυστρία, μέσω του αγωγού που περνούσε από την Ουκρανία, αντιστοιχεί μόλις στο 5% της συνολικής ζήτησης της Ευρώπης και επομένως μπορεί να καλυφθεί σχετικά εύκολα με επιπλέον εισαγωγές υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG).
Η δυνατότητα εισαγωγών LNG είναι μεγαλύτερη εφέτος καθώς αυξήθηκε η δυναμικότητα εξαγωγών από τις ΗΠΑ, τον μεγαλύτερο προμηθευτή της Ευρώπης, με την προσθήκη δύο νέων μεγάλων εγκαταστάσεων μετατροπής φυσικού αερίου σε υγροποιημένη μορφή. Παράλληλα, το 2024 αυξήθηκαν σε επίπεδα – ρεκόρ και οι εισαγωγές LNG από τη Ρωσία, με αποτέλεσμα να εξασφαλίζεται η κάλυψη των αναγκών της περιοχής, ακόμη και σε συνθήκες δριμύτερου χειμώνα.
Σύμφωνα με στοιχεία που επικαλείται το Reuters, οι συνολικές εισαγωγές LNG της Ευρώπης εκτινάχθηκαν 23% σε σχέση με τον Νοέμβριο, φθάνοντας τα 10,89 εκατ. κυβικούς τόνους, αν και ήταν χαμηλότερες κατά 7,9% σε σχέση με ένα χρόνο πριν.
Από την άλλη πλευρά, η αυξημένη ζήτηση φυσικού αερίου για θέρμανση έχει οδηγήσει στη μείωση των αποθεμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με την πληρότητα των υπόγειων δεξαμενών της να διαμορφώνεται στο 68,2% στις 8 Ιανουαρίου έναντι 83,5% πριν από ένα χρόνο, σύμφωνα με στοιχεία της KYOS European Gas Analytics.
H μείωση των αποθεμάτων είναι πιθανό να διατηρήσει τις τιμές του φυσικού αερίου σε υψηλότερα επίπεδα από τα περυσινά, αλλά δεν διαφαίνονται σε καμία περίπτωση στον ορίζοντα συνθήκες κρίσης σαν αυτές που είδαμε από το φθινόπωρο του 2021 έως και τα τέλη του 2022. Σημειώνεται ότι στο αποκορύφωμα της κρίσης, τον Αύγουστο του 2022, η τιμή αναφοράς στο χρηματιστήριο του Άμστερνταμ (TTF) εκτοξεύθηκε στα 250 ευρώ ανά μεγαβατώρα, 10 φορές πάνω από τον μέσο όρο των προηγούμενων ετών.
Το 2023 αποκλιμακώθηκαν οι τιμές TTF, χάρη στην αντικατάσταση των ποσοτήτων που έλειψαν – λόγω της διακοπής λειτουργίας του ρωσικού αγωγού Nord Stream – με νορβηγικό αέριο και με εισαγωγές LNG από μία σειρά προμηθευτές, με πρώτο τις ΗΠΑ.
Τον Ιανουάριο του 2024 οι τιμές κινήθηκαν κάτω από τα 30 ευρώ ανά μεγαβατώρα, αλλά στη συνέχεια κινήθηκαν ανοδικά και από τον Μάιο ξεπέρασαν τα 40 ευρώ, καθώς οι παράγοντες της αγοράς ανέμεναν από τότε ότι θα σταματούσαν οι ροές μέσω της Ουκρανίας. Ο πρόεδρος της χώρας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, είχε τονίσει επανειλημμένα ότι δεν θα υπέγραφε μία παράταση της συμφωνίας 5ετούς με τη Ρωσία για τη διέλευση του αερίου, η οποία έληγε στο τέλος του 2024, όπως και έγινε.
Με άλλα λόγια, η διακοπή των ροών μέσω Ουκρανίας ήταν ουσιαστικά προεξοφλημένη από την αγορά σε μεγάλο βαθμό. Αυτό εξηγεί και το γεγονός ότι οι τιμές σημείωσαν μία κλιμάκωση στο β’ 15ήμερο του προηγούμενου μήνα, φθάνοντας λίγο πάνω από τα 50 ευρώ την πρώτη εργάσιμη ημέρα φέτος, αλλά στη συνέχεια αποκλιμακώθηκαν ξανά και την Παρασκευή διαμορφώνονταν κάτω από τα 44 ευρώ.
