Στις 28 Νοεμβρίου του 1981 αποφασίζεται από την κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ η κατάργηση του πολυτονικού συστήματος. Πολλοί είχαν ήδη αρχίσει να χρησιμοποιούν το μονοτονικό από καιρό και το θεώρησαν ως λογικό επακόλουθο. Κάποιοι άλλοι έκαναν λόγο για καταστροφή της ελληνικής γλώσσας και της ταυτότητάς μας. Το μονοτονικό σύστημα χρησιμοποιεί μόνο την οξεία (που ονομάζεται τόνος) και τα διαλυτικά, παρακάμπτοντας τη βαρεία, την περισπωμένη και τα πνεύματα.
από τη Μυρτώ Τζώρτζου
Όταν το νομοσχέδιο έρχεται στη Βουλή, τον Ιανουάριο του 1982, γίνεται ένας μικρός χαμός.
Από τα πρακτικά της Βουλής προκύπτουν τα εξής:
Προς τα μεσάνυχτα της 11.1.1982 εντελώς αιφνιδίως εισάγεται προς ψήφιση η επιβολή του μονοτονικού. Ο τότε κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος της αξιωματικής αντιπολίτευσης Κωνσταντίνος Μητσοτάκης επεσήμανε διαμαρτυρόμενος ότι το άρθρο περί του μονοτονικού «προστίθεται σήμερα, την τελευταία ώρα αιφνιδιαστικώς. Αναφέρεται σε ένα μέγα θέμα…»
Ζητεί να μετατεθεί η συζήτηση: «Δεν είναι δυνατόν να έχει η κυβέρνηση την απαίτηση να μας φέρνει το θέμα αυτό το μέγα, αιφνιδιαστικά, και να απαιτεί να το ψηφίσουμε και μετά τη 12ην (νυκτερινή). Η τροπολογία αναφέρεται σε ένα πολύ σοβαρό θέμα».
Από την πλευρά του ΚΚΕ, η Μαρία Δαμανάκη αναφέρει:«Κύριε πρόεδρε, από το 1976, όταν για πρώτη φορά κατά τη συζήτηση του νόμου 309 είχε μπει για συζήτηση το πρόβλημα, το κόμμα μας είχε ταχθεί υπέρ της απλούστευσης του τονικού μας συστήματος και της καθιέρωσης δηλαδή του μονοτονικού συστήματος.»
Ο Κ. Μητσοτάκης επανέρχεται λέγοντας: «Εφόσον η κυβέρνησις και το προεδρείο επιμένουν εις αυτόν τον αντιδημοκρατικό και αντικοινοβουλευτικό τρόπο συζητήσεως αυτής της τροπολογίας, υπό τας συνθήκας αυτάς, λυπούμεθα ειλικρινώς, αλλά δεν δυνάμεθα να παρακολουθήσουμε τη συζήτηση και είμεθα υποχρεωμένοι να αποχωρήσουμε» Η αντιπολίτευση δεν διαφωνούσε με την πρόθεση της κυβέρνησης να καταργήσει το πολυτονικό σύστημα, αλλά δυσανασχέτησε με την αιφνιδιαστική παρουσίαση προς ψήφιση. Στο ίδιο μήκος κύματος και η Μαρία Δαμανάκη από το ΚΚΕ που ήταν υπέρ, όπως γράψαμε πιο πάνω, αλλά ζήτησε να μετατεθεί η ψηφοφορία «επειδή το Σώμα έχει κουραστεί».
Γύρω στις 2 μετά τα μεσάνυχτα ψηφίστηκε η τροπολογία για το μονοτονικό, από τριάντα παρόντες βουλευτές (κατά τη δήλωση του Παναγιώτη Κανελλόπουλου).
Τα γεγονότα πριν από την κατάργηση
Το Δεκέμβριο του 1981, με πρωτοβουλία του υπουργού Παιδείας Ελευθέριου Βερυβάκη, συγκροτείται μια ειδική ομάδα εργασίας με πρόεδρο τον Εμμ. Κριαρά και μέλη τους Φ. Κρακριδή, Χρ. Τσολάκη, Β. Φόρη, Δ. Τομπαΐδη, Α. Βουγιούκα, Χρ. Μιχαλά, Α. Κοτλίτσα και Αλ. Σιδέρη. Έργο της ομάδας αυτής ήταν να επεξεργαστεί και να υποβάλλει μια πρόταση για τον τρόπο με τον οποίο θα έπρεπε να τονίζεται η ελληνική γλώσσα. Η πρόταση που η ομάδα εργασίας διαμορφώνει υποβάλλεται το Δεκέμβριο του ίδιου χρόνου στο υπουργείο Παιδείας, το οποίο ταυτόχρονα ζητάει και από το ΚΕΜΕ να γνωμοδοτήσει πάνω στο θέμα του τονισμού.
Η αντίδραση του Δημήτρη Χορν
Την αντίδρασή του για την κατάργηση του πολυτονικού συστήματος έδειξε και ο ηθοποιός Δημήτρης Χορν λέγοντας:
«…Οι ποιητές και οι λογοτέχνες δίνουν τη φυσιογνωμία του έθνους. Αυτή λοιπόν τη φυσιογνωμία επιχειρούν σήμερα να την παραμορφώσουν. Δεν έχουμε φυσιογνωμία ελληνική. Υπάρχει μια νοοτροπία που θέλει να τα απλοποιήσει όλα. Κι αναρωτιέμαι γιατί; Γιατί οι άνθρωποι δεν πρέπει να μοχθούν; Γιατί ο καρπός του μόχθου περιφρονείται τόσο πολύ. Είναι απελπιστικό, οδυνηρό, για να μην πω θανατηφόρο. Αναρωτιέται λοιπόν κανείς τι θα παραλάβει και από ποιους η νέα γενιά με την οποία τόσο πολύ ασχολείται η παρούσα κατάστασις. Τι σκοπό έχουν άραγε οι υπεύθυνοι που μεταχειρίζονται τόσο άσχημα την γλώσσα; Και βεβαίως πίσω απ’ αυτές τις λέξεις δεν υπάρχει τίποτε άλλο παρά ένας μοναδικός σκοπός: Η ερείπωση της γλώσσας, η κατάργηση των εννοιών, ώστε οι άνθρωποι ούτε να συνεννοούνται, ούτε να μπορούν να σκέφτονται. Γιατί μόνον έτσι θα μπορούν ορισμένοι να κάνουν τη δουλειά τους: Να θάψουν τον τόπο. (…) Είμαι Έλληνας, γι’ αυτό πονώ και υποφέρω για ό,τι βλέπω μπροστά μου. Για ό,τι αισθάνομαι να έρχεται…».
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν
ΜΗΧΑΝΗ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ