Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε σήμερα ότι ενέκρινε 47 στρατηγικά έργα για την εξόρυξη, επεξεργασία και ανακύκλωση σπάνιων γαιών και πρώτων υλών σε ευρωπαϊκό έδαφος, προκειμένου να μειωθεί η εξάρτηση από τρίτες χώρες και να διαφοροποιηθούν οι πηγές εφοδιασμού.
Τα 47 στρατηγικά έργα που εγκρίθηκαν βρίσκονται σε 13 κράτη μέλη της ΕΕ: Ελλάδα, Βέλγιο, Γαλλία, Ιταλία, Γερμανία, Ισπανία, Εσθονία, Τσεχία, Σουηδία, Φινλανδία, Πορτογαλία, Πολωνία και Ρουμανία.
Τα έργα αυτά καλύπτουν 14 από τα 17 στρατηγικά μέταλλα, όπως το λίθιο, το νικέλιο, το κοβάλτιο, ο γραφίτης και το αλουμίνιο, που απαριθμούνται στον νόμο για τις κρίσιμες πρώτες ύλες (CRMA) ο οποίος τέθηκε σε ισχύ τον Μάιο του 2024.
Σύμφωνα με αυτόν τον νόμο, ο στόχος είναι ότι η ΕΕ ως το 2030 θα πρέπει να είναι σε θέση να καλύψει τουλάχιστον το 10% των αναγκών εξόρυξης, το 40% των αναγκών επεξεργασίας και το 25% της ανακύκλωσης για καθένα από αυτά τα μέταλλα. Επιπλέον, στόχος είναι ότι ως το 2030 η ΕΕ δεν πρέπει να εξαρτάται από μια τρίτη χώρα για περισσότερο από το 65% των αναγκών της σε στρατηγικές πρώτες ύλες.
Το ελληνικό έργο στον κατάλογο της Επιτροπής
Ένα ελληνικό έργο περιλαμβάνεται στον κατάλογο της Επιτροπής. Υποβλήθηκε από την εταιρεία «Metlen Energy and Metals and European Bauxites» και αφορά την εξόρυξη και επεξεργασία βωξίτη, αλουμίνας και γάλλιου. Είναι το μοναδικό έργο, μεταξύ των 47 στην ΕΕ, που αφορά την εξόρυξη των συγκεκριμένων μετάλλων.
Αυτές δεν είναι οι μόνες σπάνιες γαίες της χώρας μας, καθώς εκτός από το γάλλιο, διαθέτουμε και γερμάνιο, όπως και αντιμόνιο. Με έναν διαγωνισμό για αντιμόνιο στην Χίο, μια στρατηγική ιδιωτική επένδυση για γάλλιο στην Θεσσαλία, το πρότζεκτ του κοιτάσματος γερμανίου στους Μολαούς Λακωνίας και με προοπτική για σημαντική παραγωγή χαλκού στις Σκουριές, η Ελλάδα φαίνεται πως έχει μπει για τα καλά στον χορό των στρατηγικών μετάλλων.
Πρόκειται για μέταλλα που βρίσκονται στη λίστα των Κρίσιμων Ορυκτών Πρώτων Υλών που έχει δημοσιεύσει η Ευρωπαϊκή Ένωση και τα οποία έχουν βασικό ρόλο στην αυτάρκεια της ΕΕ, εν μέσω γεωπολιτικών εξελίξεων και εμπορικών «πολέμων».
Αξίζει να σημειωθεί πως σύμφωνα με ρεπορτάζ της Handelsblatt, η Ελλάδα θα μπορούσε να καλύψει τις ευρωπαϊκές ανάγκες σε γάλλιο – ένα μέταλλο που προς το παρόν προμηθεύεται κυρίως από την Κίνα – και να αποκτήσει κομβικό ρόλο στη διαδικασία της «απεξάρτησης» της ΕΕ από τρίτες «ασταθείς» χώρες.
Επενδύσεις ύψους 22,5 δισ. ευρώ
Σύμφωνα με την Επιτροπή, τα 47 έργα επελέγησαν καθώς συμβάλλουν στον ασφαλή εφοδιασμό της ΕΕ σε στρατηγικές πρώτες ύλες, τηρούν περιβαλλοντικά, κοινωνικά κριτήρια και κριτήρια διακυβέρνησης και είναι τεχνικώς εφικτά.
Για να τεθούν σε λειτουργία, τα 47 στρατηγικά έργα έχουν αναμενόμενη συνολική επένδυση κεφαλαίου ύψους 22,5 δισ. ευρώ. Τα έργα αυτά θα είναι σε θέση να επωφεληθούν από συντονισμένη στήριξη από την Επιτροπή, τα κράτη μέλη και τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα για να τεθούν σε λειτουργία, ιδίως όσον αφορά την πρόσβαση σε χρηματοδότηση και τη στήριξη για τη σύνδεση με τους ενδιαφερόμενους φορείς. Θα επωφεληθούν επίσης από απλουστευμένες διαδικασίες αδειοδότησης. Σύμφωνα με τη CRMA, η διαδικασία αδειοδότησης δεν θα υπερβαίνει τους 27 μήνες για τα έργα εξόρυξης και τους 15 μήνες για άλλα έργα, τη στιγμή που σήμερα οι διαδικασίες αυτές διαρκούν πέντε με δέκα χρόνια.
«Η Ευρώπη εξαρτάται επί του παρόντος από τρίτες χώρες για πολλές από τις πρώτες ύλες που χρειάζεται περισσότερο. Πρέπει να αυξήσουμε τη δική μας παραγωγή, να διαφοροποιήσουμε τον εξωτερικό εφοδιασμό μας και να δημιουργήσουμε αποθέματα», δήλωσε ο εκτελεστικός αντιπρόεδρος της Επιτροπής για τη βιομηχανική στρατηγική, Στεφάν Σεζουρνέ. «Αυτή είναι μια στιγμή ορόσημο για την ευρωπαϊκή κυριαρχία ως βιομηχανική δύναμη», προσέθεσε.
Σημειώνεται, τέλος, ότι η Επιτροπή έχει λάβει αιτήσεις για «στρατηγικά έργα» που βρίσκονται σε τρίτες χώρες. Η απόφαση σχετικά με την πιθανή επιλογή αυτών των έργων θα εκδοθεί σε μεταγενέστερο στάδιο.
