Με απόφαση που αντανακλά το διαμορφούμενο στρατηγικό βάθος των σχέσεων ΗΠΑ και Κύπρου, ο Τζο Μπάιντεν εξέδωσε προεδρική απόφαση με την οποία η χώρα εντάσσεται σε τρία αμυντικά προγράμματα και συγκεκριμένα:
- Πρόγραμμα Διεθνών Πωλήσεων Στρατιωτικού Υλικού (FMS)
- Πρόγραμμα παροχής Πλεονάζοντος Αμυντικού Υλικού (EDA)
- Προγράμματα που προσφέρουν εκπαίδευση και εξοπλισμό στις δυνάμεις ασφαλείας ξένων χωρών (Title 10 Security Assistance Programs)
«Το πρώτο και σημαντικότερο από όλα αυτά είναι ότι αίρεται πλήρως το εμπάργκο όπλων που παράλογα είχε επιβληθεί στην Κυπριακή Δημοκρατία. Η σχέση αυτή, το σήμα αυτό είναι πολύ σημαντικό και για τις διμερείς αμυντικές σχέσεις και εξοπλιστικές σχέσεις ειδικότερα που προσπαθεί και οφείλει να αναπτύξει η Κυπριακή Δημοκρατία», δήλωσε στον ΑΝΤ1 ο Θεόδωρος Τσακίρης, καθηγητής Εξωτερικής Πολιτικής του Πανεπιστημίου Λευκωσίας.
Η απόφαση του αμερικανού προέδρου ήρθε ως συνέχεια της συνάντησης του Νίκου Χριστοδουλίδη με τον Τζο Μπάιντεν στον Λευκό Οίκο, η πρώτη μετά το 1996.
Το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών χαρακτηρίζει «σοβαρό λάθος» την απόφαση αυτή, που θα αυξήσει -όπως υποστηρίζει- τις εξοπλιστικές δραστηριότητες στο νησί.
Πηγές στην Ουάσιγκτον ανέφεραν ότι η συγκεκριμένη Προεδρική Απόφαση συνιστά μια έμπρακτη αναγνώριση του κρίσιμου περιφερειακού ρόλου που επιτελεί η Κύπρος στον τομέα της ασφάλειας. Όπως υπογράμμισαν, η συγκεκριμένη εξέλιξη αποτελεί ένα ακόμα ιστορικό βήμα στην αναβάθμιση των αμυντικών σχέσεων μεταξύ της Ουάσιγκτον και της Λευκωσίας.
Τυπικά η Κύπρος δεν θα μπορούσε να συμμετέχει στα συγκεκριμένα προγράμματα λόγω του γεγονότος ότι δεν έχει επιτευχθεί ακόμη η μόνιμη άρση του εμπάργκο πώλησης όπλων (περιορισμοί ITAR), κάτι που θα μπορούσε να αλλάξει μέσω ψηφοφορίας στο Κογκρέσο. Ωστόσο, οι δικηγόροι του Στέιτ Ντιπάρτμεντ έχουν εκτιμήσει ότι ο πρόεδρος των ΗΠΑ μπορεί να εντάξει την Κύπρο σε αυτά τα προγράμματα μέσω Προεδρικής Απόφασης (presidential determination), παρά το γεγονός ότι η Κύπρος εξακολουθεί να υφίσταται τους περιορισμούς ITAR.
