Μέσα σε μιάμιση ώρα περιήγησης στο κέντρο του Καΐρου, εκεί που πριν ακριβώς δέκα χρόνια χτυπούσε η καρδιά της «αραβικής άνοιξης», μπορείς να ζήσεις εμπειρίες που σε μια ευρωπαϊκή χώρα μάλλον δεν θα βιώσεις ποτέ. Πόσο συχνό είναι, άλλωστε, στην Αθήνα, στη Ρώμη ή στο Παρίσι να σε συνοδεύσει ένας άγνωστος στο μαγαζί του γιου του, να κάνεις παζάρια μαζί του, να φύγεις χαρούμενος με λιγότερα χρήματα στις τσέπες σου από αυτά που σκόπευες να ξοδέψεις, να κάνεις μια βαρκάδα που δεν είχες προγραμματίσει κι όταν έχεις πιστέψει ότι έχεις αποφύγει την τρελή οδήγηση των κατοίκων να σε χτυπήσει αυτοκίνητο όταν εσύ είχες την πλάτη γυρισμένη; Κι όλα αυτά να συμβαίνουν όσο διαρκεί ένα ποδοσφαιρικό ματς, που μπορεί να είναι πολύ πιο ασφαλής η παρακολούθησή του, αλλά και πολύ περισσότερο ανιαρή…
Αυτή είναι και η Αίγυπτος του 2021, μια χώρα που παλεύει με τις αντιφάσεις της την ώρα που προσπαθεί να ξεπεράσει τις συνέπειες μιας πανδημίας την οποία αντιμετώπισε πολύ διαφορετικά από τη Δύση. Στην ουσία η οικονομία δεν σταμάτησε ούτε λεπτό τη λειτουργία της, τα πάντα είναι ανοιχτά, τουλάχιστον μέχρι τα μεσάνυχτα, η βουή στις λεωφόρους, στα πάρκα, στις πλατείες και στα παζάρια αμείωτη, τα συνεχή κορναρίσματα καλά κρατούν και η φωνή του μουεζίνη λίγο πριν ξεκινήσει το Ραμαζάνι, μαζί με την πανσπερμία χριστιανικών εκκλησιών να υπενθυμίζουν, στη σκιά των πυραμίδων και του εκμοντερνισμού, πως το Ισλάμ δεν είναι ξένο με την θρησκευτική ανεκτικότητα.
Μεγαλείο και μεταρρυθμίσεις
Σε αυτό το σκηνικό το Αίγυπτιακό Κέντρο Στρατηγικών Μελετών (Egyptian Center for Strategic Studies) «τόλμησε» την προηγούμενη εβδομάδα να διοργανώσει διεθνές συνέδριο για τα ανθρώπινα δικαιώματα στην Αίγυπτο και στον πλανήτη στη μετά covid εποχή. Το μισό υπουργικό συμβούλιο του προέδρου Αμπντελφατάχ αλ Σίσι μαζί με εκπροσώπους κορυφαίων διεθνών οργανισμών κι αναγνωριμένους ακαδημαϊκούς μίλησαν για την υγεία, την εκπαίδευση, την θέση των γυναικών, την αντιμετώπιση του ρατσισμού, έχοντας ως προμετωπίδα των τοποθετήσεών τους την αναγκαιότητα της αλληλεγγύης. Αν μη τι άλλο, ένα καλό μάθημα για τη Δύση, η οποία ακόμα παλεύει για μια σταθερή αναπνοή εξαιτίας της συνεχιζόμενης υγειονομικής κρίσης.
Η Αίγυπτος δείχνει να επενδύει για την επόμενη δεκαετία στην ουσία παραλλήλως με την εικόνα. Η πρόσφατη εντυπωσιακή παρέλαση μεταφοράς των μουμιών των φαραώ από το παλιό Αρχαιολογικό Μουσείο της πλατείας Ταχρίρ ήταν απλώς ένα προδόρπιο γι’ αυτό που θα ακολουθήσει, πιθανότατα το Δεκέμβριο, με τα εγκαίνια του νέου Μουσείου («Grand Egyptian Museum») στην περιοχή της Γκίζας, πολύ κοντά στις περίφημες πυραμίδες. Οι Αιγύπτιοι, μάλιστα, σκοπεύουν να συνδυάσουν τα εγκαίνια του Νέου Μουσείου με τα αντίστοιχα της νέας διοικητικής πρωτεύουσας που χτίζεται στην έρημο, σε απόσταση μίας ώρας από το κέντρο του Καΐρου. Εκεί θα εγκατασταθούν το προεδρικό μέγαρο, τα υπουργεία, αλλά και πολλές πρεσβείες, μολονότι οι τιμές πώλησης των ακινήτων κρίνονται ακριβές από πολλούς, ανάμεσά τους κι από την ελληνική πρεσβεία.
Σε αντίθεση, πάντως, με πολλούς ομολόγους του στη Μέση Ανατολή, ο κ. Σίσι δεν στέκεται μόνο στον εντυπωσιασμό, αλλά και στην προώθηση αναγκαίων εδώ και δεκαετίες μεταρρυθμίσεων. Κομμάτι τους είναι και η ενίσχυση των ανθρώπινων- ατομικών, κοινωνικών και πολιτικών- δικαιωμάτων, μολονότι δεν έχουν εκλείψει οι πολιτικοί κρατούμενοι, οι οποίοι θεωρούνται συλλήβδην τρομοκράτες, ιδίως αν βλέπουν με συμπάθεια τους Αδελφούς Μουσουλμάνους. Από την άλλη, η καταπολέμηση της φτώχειας, το χτίσιμο σχεδόν από το μηδέν ενός κοινωνικού κράτους, η συμπεριληπτική κοινωνία που δεν αφήνει κανέναν πίσω- ούτε τις γυναίκες, τους μετανάστες ή τις θρησκευτικές μειονότητες- σε συνδυασμό με τα εξελισσόμενα υγειονομικά κι εκπαιδευτικά προγράμματα ανοίγουν ένα παράθυρο αισιοδοξίας για το μέλλον αυτής της γωνιάς του πλανήτη, που είναι τόσο κομβική για τον αραβικό κόσμο και τη σχέση του με το Ισραήλ.
Σε αυτό το πλαίσιο, αξίζει να σημειωθεί πως κατά τη διάρκεια του συνεδρίου δεν έλειψαν και οι επικριτικές ερωτήσεις στους συμμετέχοντες, κυρίως από εκπροσώπους διεθνών ειδησεογραφικών οργανισμών που ανησυχούν για το σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη μεγαλύτερη- αν κι όχι ισχυρότερη, αυτή είναι η Σαουδική Αραβία- αραβική χώρα. Κυβερνητικοί αιγυπτιακοί κύκλοι απορρίπτουν στο newsique τις αιτιάσεις ως ένα συνδυασμό άγνοιας και προκατάληψης από την πλευρά της Δύσης για έναν κόσμο που δεν κατανοεί, αφού επιχειρεί να τον προσεγγίζει κυρίως μέσω της πολεμικής της μηχανής.
Ο φόβος του πολέμου
Τα πολεμικά σύννεφα, πάντως, όλο και πυκνώνουν στην περιοχή, παρότι ο καιρός είναι ήδη καλοκαιρινός. Κι αν με τη Λιβύη υπάρχει μια ανακωχή της ανησυχίας ενόψει και των εκλογών στα τέλη του χρόνου στον εξ ανατολών γείτονα της Αιγύπτου, με την Αιθιοπία ο κίνδυνος ένοπλης σύγκρουσης είναι διάχυτος στην ατμόσφαιρα. Ο λόγος είναι ότι περισσότεροι από 40.000.000 Αιγύπτιοι σε μια χώρα 100.000.000 κινδυνεύουν να στερηθούν το βασικότερο των φυσικών αγαθών, το νερό, εξαιτίας του φράγματος που χτίζει η Αιθιοπία στο Νείλο, στα σύνορά της με το Σουδάν, το οποίο, κατά την αιγυπτιακή κυβέρνηση, θα αποθηκεύει νερό πενταπλάσιο σε ποσότητα από τις πραγματικές ανάγκες της Αιθιοπίας. Αυτό που εντείνει την ανησυχία είναι η ουδετερότητα της Ουάσιγκτον, κι αυτούς τους πρώτους μήνες της προεδρίας Μπάιντεν. Πώς το λένε πολλοί; «Ο Γ’ Παγκόσμιος Πόλεμος θα γίνει για το νερό»…
Ο ελληνικός παράγοντας
Σε όλο αυτό το σκηνικό εξελίξεων, θετικών κι αρνητικών, ποιος ρόλος αναλογεί για την Ελλάδα; Διπλωματικοί μας κύκλοι εμφανίζονται στο newsique δύσπιστοι (sic) ως προς την υλοποίηση του φαραωνικού σχεδίου του «EastMed», κυρίως για οικονομικούς λόγους κι όχι γιατί διαβλέπουν παιχνίδια του Καΐρου με την Άγκυρα. Το κόστος είναι πολύ μεγάλο, το φυσικό αέριο χαρακτηρίζεται ήδη μεταβατικό καύσιμο και οι σταθμοί υγροποίησης και στη συνέχεια μεταφοράς του θεωρούνται πολύ πιο ρεαλιστικοί. Κι όσο κι αν θα ήθελαν οι Αιγύπτιοι να συνδράμουν την Ελλάδα στη διένεξή της με την Τουρκία, την οποία κι εκείνοι εξακολουθούν να βλέπουν εχθρικώς, δεν σκοπεύουν να εμπλακούν σε μια διαμάχη που έχει ευρύτερες παραμέτρους από το τι θα γίνει ανατολικώς του 28ου μεσημβρινού.
Ένα πράγμα, πάντως, θα πρέπει να θεωρούμε βέβαιο: τη δυσαρέσκεια των 3.000 περίπου μελών της ελληνοαιγυπτιακής κοινότητας για το ότι οι περισσότεροι από αυτούς δεν θα έχουν δικαίωμα να ψηφίζουν στις ελληνικές βουλευτικές εκλογές. Το θεωρούν άδικο, ιδίως όταν πολλοί από αυτούς εκμεταλλεύονται- τουλάχιστον αυτό συνέβαινε μέχρι την έλευση της πανδημίας- την κοντινή απόσταση προκειμένου να επισκέπτονται συχνά πυκνά τη μητέρα πατρίδα…
Εν είδει επιλόγου, οι προσδοκίες για τους επόμενους μήνες και στην Αίγυπτο είναι περισσότερες από τους φόβους. Έτσι κι αλλιώς η αραβική μοιρολατρία δεν αφήνει πολλά περιθώρια στην αγωνία για το αύριο να εισβάλλει στην καθημερινότητα των πολιτών. Κι όμως αυτή υπάρχει πίσω από κάθε χαμόγελο, όπως και πίσω από τη δυσπιστία κρύβεται η ελπίδα το μέλλον να αποδειχθεί γενναιότερο από το παρελθόν μιας περιοχής που έχει ήδη πληρώσει πολύ βαρύτερο φόρο αίματος από αυτόν που θα άξιζε σε οποιονδήποτε άνθρωπο.
Ευχαριστούμε τον Όμιλο Ευρωκλινικής για τη δωρεάν πραγματοποίηση γρήγορων και αξιόπιστων τεστ COVID-19 που μας επιτρέπουν να εργαζόμαστε και να κινούμαστε με ασφάλεια.
