Η κυβέρνηση της ΝΔ θεωρεί ότι είναι υπεράνω όλων. Με μία επίφαση “αριστείας” θεωρεί ότι είναι κάτι διαφορετικό από τους υπόλοιπους πολίτες. Ο δε κ. Μητσοτάκης “σπάει” κάθε μέτρο προστασίας της δημόσιας υγείας.
Η Κατερίνα Παπανάτσιου στη συνέντευξή της στο newsique.gr αναφερόμενη στην οικονομία παραθέτει στοιχεία: Ο μέσος μηνιαίος μισθός μειώθηκε κατά 10% το δεύτερο τρίμηνο του 2020 σε σχέση με το αντίστοιχο του 2019 και το ποσοστό των εργαζομένων που λάμβαναν έως και 200 ευρώ δωδεκαπλασιάστηκε! Τα εισοδήματα των νοικοκυριών που στηρίζονται σε έσοδα από επιχειρηματική δραστηριότητα μειώθηκαν το 2020 μεσοσταθμικά κατά 27,2%. Σε σχέση με το φορολογικό πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία, τονίζει ότι το ζήτημα δεν είναι λιγότεροι φόροι αλλά ποιος τους πληρώνει και με τι φοροδοτική ικανότητα.
Συνέντευξη στη Βούλα Κεχαγιά
Κυρία Παπανάτσιου, η κυβέρνηση αυστηροποιεί τα μέτρα κατά του κορονοϊού. Χθες ανακοίνωσε νέο lockdown κι ο πρώτος που παραβιάζει τους περιορισμούς είναι ο ίδιος ο πρωθυπουργός. Πώς το βλέπετε αυτό;
Δυστυχώς έχουμε μία κυβέρνηση που θεωρεί ότι είναι υπεράνω όλων. Την ίδια μέρα που σε περιοχές της χώρας απαγορεύτηκε η κυκλοφορία από τις 18.00, ο ίδιος ο Πρωθυπουργός «σπάει» κάθε μέτρο προστασίας της δημόσιας υγείας. Το θέμα έγινε γνωστό παγκοσμίως, αφού Guardian, NewYorkTimes, Politico, ανέδειξαν την «επίσκεψη» του Πρωθυπουργού τονίζοντας τη μη τήρηση των απαραίτητων μέτρων. Αν ο Πρωθυπουργός επίσης θεωρεί επαρκείς τις εξηγήσεις που δοθήκαν, ας απαντήσει στους επιχειρηματίες της εστίασης ποια είναι τα μέτρα που πρέπει να τηρούνται και γιατί οι επιχειρήσεις τους είναι κλειστές. Έχουμε μία αντιπολίτευση που παλεύει ώστε το εμβόλιο να γίνει δημόσιο αγαθό για όλους και καταθέτει προτάσεις και μια κυβέρνηση που θεωρεί ότι είναι υπεράνω όλων και καταπατά δικαιώματα, «σπάζοντας» τα μέτρα που επιβάλλει για όλους! Ο Πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ μάλιστα κατέθεσε ερώτηση προς τον Πρωθυπουργό για να συζητηθούν όλα αυτά δημόσια.
Η Ικαρία, ήταν η συνέχεια της Πάρνηθας κι άλλων πρωθυπουργικών περιοδειών στην περιφέρεια όπου δεν τηρήθηκαν τα μέτρα ασφαλείας. Θεωρείτε ότι είναι άποψη όλο αυτό;
Θεωρώ πως η ΝΔ δεν έχει την απαιτούμενη κοινωνική ευαισθησία για να ανταποκριθεί στις ανάγκες των πολιτών αυτή τη στιγμή. Αντίθετα, η κυβέρνηση έχει μετατρέψει την υγειονομική κρίση σε ευκαιρία ώστε να περάσει νομοσχέδια και πολιτικές ακραία νεοφιλελεύθερες, με τις λιγότερο δυνατόν αντιδράσεις, εκμεταλλευόμενη τα περιοριστικά μέτρα. Ο Πρωθυπουργός μάς είχε προϊδεάσει όταν έλεγε με στόμφο στη ΔΕΘ πως είναι αντίθετη στην ανθρώπινη φύση μία κοινωνία χωρίς ανισότητες! Εν τέλει ναι, θεωρώ πως όλη αυτή η στάση πηγάζει από τον τρόπο που αντιλαμβάνονται τα πράγματα στη Νέα Δημοκρατία, είτε αυτό αφορά τις δομές του κράτους, είτε την καθημερινότητα όλων μας. Με μία επίφαση «αριστείας» θεωρούν ότι είναι κάτι διαφορετικό από τον υπόλοιπο κόσμο, από τους πολίτες, από όλους και όλες εμάς.
Οι εμβολιασμοί καθυστερούν και η κυβέρνηση δείχνει πως δεν έχει plan b για να επιταχυνθεί η διαδικασία ή να εξασφαλιστούν περισσότερα εμβόλια για τον πληθυσμό. Τι φταίει;
Η κυβέρνηση δυστυχώς δεν έδειξε την παραμικρή πυγμή σε σχέση με τις προτάσεις μας για τα εμβόλια. Επίσης, ο σχεδιασμός τους από την αρχή φαινόταν ότι δεν πατάει στην πραγματικότητα σε σταθερή βάση. Προχώρησαν σε μία επικοινωνιακή παρουσίαση το καλοκαίρι για τις μεταφορές του εμβολίου και τα σημεία εμβολιασμού που τελικά δεν χρησιμοποιήθηκαν, με αποτέλεσμα να υπάρχει δυσκολία πρόσβασης για τους ηλικιωμένους πολίτες. Στη συνέχεια, ο ίδιος ο Πρωθυπουργός μιλούσε για 4 εκ. εμβόλια στις αρχές του έτους, έως τον Μάρτη, ενώ ο υπουργός Υγείας μιλούσε για 1,6 εκ. εμβόλια μέχρι τον Μάρτιο. Η αλήθεια είναι πολύ διαφορετική. Μέχρι και τις 8/2 έχουν πραγματοποιηθεί 417.000 εμβολιασμοί. Η κυβέρνηση επίσης μας χλεύασε στη Βουλή, όταν ο Πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ σε απευθείας αντιπαράθεση με τον Πρωθυπουργό μίλησε για την ανάγκη πρόσβασης στη πατέντα του εμβολίου, ώστε να καταστεί προσβάσιμο για όλους και όλες. Η απάντηση του Πρωθυπουργού δίνει και την απάντηση στο ερώτημα σας. Τότε ο κ. Μητσοτάκης είχε απαντήσει ειρωνικά πως ζητάμε να κρατικοποιηθεί η φαρμακοβιομηχανία! Την απάντηση την έδωσε λίγο αργότερα η Κοινοβουλευτική Επιτροπή του Συμβουλίου της Ευρώπης, όπου στο πλαίσιο της υπερψήφισης του σχεδιασμού των εμβολιασμών αποδέχτηκε την τροπολογία της Ευρωπαϊκής Αριστεράς ώστε να γίνει αποδεκτή η πρόταση του Αλέξη Τσίπρα και να αντιμετωπιστούν τα εμβόλια κατά του Covid-19 ως δημόσιο αγαθό. Σύμφωνα με την τροπολογία, «οι αρχές της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τα κράτη θα πρέπει να ξεπεράσουν τα εμπόδια και τους περιορισμούς πνευματικής ιδιοκτησίας από τις πατέντες των εμβολίων, προκειμένου να εξασφαλιστεί η γενικευμένη παραγωγή και διανομή των εμβολίων σε όλες τις χώρες και όλους τους πολίτες».
Αντιλαμβανόμαστε ότι η Νέα Δημοκρατία έχει μία αντίληψη, την οποία υπηρετεί πιστά, σχετικά με την παρέμβαση του κράτους στην αγορά. Όμως η υγειονομική κρίση, όπως κάθε κρίση, παράγει νέα ερωτήματα. Ένα από αυτά είναι η παρέμβαση του κράτους σε τομείς του κοινωνικού κράτους, σε αγαθά όπως η Εργασία, η Υγεία, η Παιδεία. Η ατολμία της κυβέρνησης σε αυτό το θέμα συνδέεται με τις πολιτικές που υπηρετεί και εφαρμόζει. Όσο για το plan b, η αλήθεια είναι ότι δεν περιμένουμε τέτοιο σχεδιασμό από μία κυβέρνηση που με το που κατέφθασαν τα πρώτα εμβόλια κυβερνητικά στελέχη έτρεξαν εκτός προτεραιότητας να εμβολιαστούν!
Στην οικονομία, πάλι, στην αξιωματική αντιπολίτευση διαμαρτύρεστε ότι η κυβέρνηση ακόμη και τώρα δεν λαμβάνει ουσιαστικά μέτρα στήριξης των επιχειρήσεων και των εργαζομένων. Πιστεύετε ότι η πανδημική κρίση μπορεί να μας κοστίσει ακόμη και ένα μνημόνιο;
Το σημείο κλειδί είναι ότι θα μπορούσαμε να αποφύγουμε τη βαθιά ύφεση και τη δημιουργία υπέρογκων χρεών, αν ακολουθούσαμε διαφορετική κατεύθυνση όπως τόσες χώρες που κατανόησαν αυτό που ορίζει η οικονομική επιστήμη για περιόδους κρίσεων. Να το πούμε απλά: Για να διατηρήσω την προσφορά και να τονώσω τη ζήτηση, πρέπει να δαπανήσω. Για να προστατεύσω την υγεία, πρέπει να δαπανήσω. Η κυβέρνηση ακολουθεί την ίδια αποτυχημένη συνταγή από την αρχή της πανδημίας. Συνταγή που έχει οδηγήσει, όπως δείχνει μελέτη του ΙΝΕ ΓΣΕΕ, 100.000 εργαζόμενους εκτός εργατικού δυναμικού να ζουν με 534 ευρώ τον μήνα, για αρκετούς μήνες. Ο μέσος μηνιαίος μισθός μειώθηκε κατά 10% το δεύτερο τρίμηνο του 2020 σε σχέση με το ίδιο τρίμηνο του 2019 και το ποσοστό των απασχολουμένων που λάμβανε από 0 έως 200 ευρώ δωδεκαπλασιάστηκε! Αντίστοιχα, η ετήσια έρευνα της ΓΣΕΒΕΕ καταγράφει πως το εισοδήματα των νοικοκυριών που στηρίζονται στα έσοδα από επιχειρηματική δραστηριότητα μειώθηκαν το 2020 μεσοσταθμικά κατά 27,2%.
Θεωρώ δηλαδή, ότι το πρόγραμμα που υλοποιεί η κυβέρνηση έχει αυτό που θα χαρακτηρίζαμε «μνημονιακής έμπνευσης μέτρα». Η συζήτηση δεν περιστρέφεται όμως μόνο στους όρους επιτροπείας αλλά στην εφαρμογή των εκάστοτε πολιτικών. Είναι ή όχι «μνημονιακής» έμπνευσης η θεσμοθέτηση των απλήρωτων υπερωριών; Είναι «μνημονιακής» έμπνευσης η ρευστοποίηση της περιουσίας των πολιτών; Είναι «μνημονιακής» έμπνευσης η επιχειρούμενη βίαιη αναδιάρθρωση της αγοράς με αφορμή την πανδημία;
Είναι σκληρές νεοφιλελεύθερες επιλογές, που κάποτε φάνταζαν εκτός πραγματικότητας, «εκλαϊκεύτηκαν» με το «μαζί τα φάγαμε» των μνημονίων που ακολούθησαν τη χρεοκοπία της χώρας το 2010 και έκτοτε αποτελούν προμετωπίδα της συντηρητικής παράταξης, καλυμμένα με δήθεν φιλο-αναπτυξιακή λογική. Ο κίνδυνος δηλαδή ενυπάρχει από τις πολιτικές που ακολουθεί η κυβέρνηση.
Αυτή τη στιγμή στον ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία έχετε σαφή εικόνα των δημόσιων οικονομικών;
Έχουμε την εικόνα από την παρακολούθηση του έργου της κυβέρνησης και από τα επίσημα στοιχεία των αρμόδιων υπηρεσιών. Εννοώ ότι ο κ. Σταϊκούρας τον Απρίλιο του 2020 εμφάνιζε το «μαξιλάρι» μειωμένο κατά 11 δισ. ευρώ. Ο ΣΥΡΙΖΑ επέλεξε να δημιουργήσει Ενιαίο Λογαριασμό Θησαυροφυλακίου και αποθέματα ασφαλείας, παραδίνοντας ένα ποσό άνω των 37 δισ. Το Υπουργείο Οικονομικών με την τελευταία τοποθέτησή του, στο τέλος του έτους, μπέρδεψε ξανά τα νούμερα αλλά ισχυρίζεται ότι τα συνολικά ταμειακά διαθέσιμα είναι περίπου 37 δισ.
Υπάρχει λοιπόν, ο λογαριασμός που έφτιαξε ο ΣΥΡΙΖΑ, το παραδέχονται, τον χρησιμοποιούν αλλά δεν μας λένε πώς. Αντίστοιχα, γνωρίζουμε από τα στοιχεία που δημοσιεύονται ότι τα χρέη μέσα στο 2020 έχουν δημιουργηθεί μόνο προς το δημόσιο, πάνω από 9 δισ. νέα χρέη. Αυτή η κατάσταση, όσο υπάρχουν οι διευκολύνσεις από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, μπορεί να περιοριστεί είτε με αλλαγή κατεύθυνσης ως προς τη ρευστότητα είτε με κούρεμα μέρους του χρέους. Όσο η κυβέρνηση αρνείται πεισματικά να προχωρήσει σε γενναίες αποφάσεις, τόσο η κατάσταση θα μετατρέπεται σε μη αναστρέψιμη.
Με δεδομένη την ύφεση που θα βαθύνει περαιτέρω, πιστεύετε ότι η χώρα μπορεί να οδηγηθεί στα πρόθυρα μίας νέας χρεοκοπίας;
Νομίζω ότι υπάρχει μία επαρκής ασφάλεια που προέρχεται από τα ταμειακά διαθέσιμα της χώρας, το «μαξιλάρι» δηλαδή, και παράλληλα από τη χρήση των ευρωπαϊκών διευκολύνσεων, το έκτακτο πρόγραμμα της ΕΚΤ, την αναστολή του Συμφώνου Σταθερότητας. Το πρόβλημα ξεκινά από την κυβερνητική αντιμετώπιση των προβλημάτων. Η Νέα Δημοκρατία με το επιχείρημα πως δεν «προτρέχει», σκορπά χρήματα όμως στις μάσκες – αλεξίπτωτο και στα σκόιλ ελικίκου και όχι στην πραγματική οικονομία, γεμίζει τους επαγγελματίες με νέα δάνεια και αυξάνει τα χρέη. Όπως προείπα, σε περιόδους κρίσεων το κράτος καλείται να δαπανήσει για να διατηρήσει την κατανάλωση και να εξισορροπήσει, όσο μπορεί, τις απώλειες. Αυτό τον τρόπο σκέψης τον αξιοποίησαν και συντηρητικές κυβερνήσεις στην Ευρώπη, δεν είναι κάτι καινούριο. Η κυβέρνηση όμως είναι δέσμια των νεοφιλελεύθερων επιλογών της.
Τι περιλαμβάνει το πρόγραμμα του κόμματός σας για το φορολογικό;
Το πρόγραμμα μας βρίσκεται σε διαδικασία ολοκλήρωσης και έγκρισης από τα αρμόδια όργανα του κόμματος. Στη συνέχεια θα γίνει η παρουσίαση και θα προχωρήσουμε σε εκδηλώσεις – συζητήσεις με τους πολίτες σε όλη τη χώρα με όποιο τρόπο θα μας επιτρέπει η πανδημία και τα μέτρα υγειονομικής ασφάλειας. Τότε θα είμαστε και σε θέση να πούμε περισσότερα. Η αλήθεια είναι όμως ότι μας χωρίζει άβυσσος από τις πολιτικές που ακολουθούνται τώρα. Η ΝΔ φαίνεται να μην έχει συντεταγμένο σχέδιο, αυτό είναι εμφανές σε κάθε μορφή των πολιτικών που εισάγει. Το μόνιμο μέλημα της είναι η μείωση φόρων, για να το πούμε καλύτερα η αποφορολόγηση και οι φοροαπαλλαγές. Από τα φορολογικά νομοσχέδια μέχρι και τις διάσπαρτες διατάξεις βλέπουμε ότι το μόνο που εισάγεται είναι διατάξεις για φοροαπαλλαγές.
Αυτό σημαίνει ότι εκεί εξαντλείται το σχέδιο τους. Αυτό δεν είναι βιώσιμο και δεν αποτελεί σχέδιο για την εγκαθίδρυση νέων θεσμικών πλαισίων αλλά και για την κοινωνική πρόοδο. Θα πρέπει να συζητάμε, εμείς αυτό έχουμε προσπαθήσει, όχι γενικά και αόριστα για τη μείωση των φόρων αλλά το πώς τόσο η χρήση τους όσο και η μείωση τους να είναι με γνώμονα τη δικαιότερη φορολογία και την άρση αδικιών. Δηλαδή δεν είναι το ζήτημα οι λιγότεροι φόροι αλλά ποιος τους πληρώνει και με ποια φοροδοτική ικανότητα. Δεν λέμε όχι σε μειώσεις φόρων ή σε φορολογικά κίνητρα για την ενίσχυση μεταρρυθμίσεων αλλά οι εκάστοτε φορο-ελαφρύνσεις έρχονται στο τέλος κάθε σχεδίου, δεν αποτελούν τον κορμό του. Ταυτόχρονα η ΝΔ με αυτόν τον τρόπο δείχνει την πλήρη αδιαφορία της για την ενίσχυση του κοινωνικού κράτους. Για εμάς ο κύριος πυλώνας της φορολογίας είναι η αναδιανομή και η ανταποδοτικότητα. Δεν έχει κανένα νόημα να συζητάς για μειώσεις ή αυξήσεις φόρων, αν δεν πείσεις τους πολίτες ότι οι φόροι «πιάνουν τόπο». Να αντικατοπτρίζεται δηλαδή η εικόνα εξελιγμένων σύγχρονων υπηρεσιών από το κράτος στους πολίτες.
Αν γίνουν εκλογές εντός του 2021, ο ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία θα…
Θα δώσει τη μάχη για να κερδίσει τη διακυβέρνηση με στόχο μία δημοκρατική αλλαγή που θα συσπειρώνει τα αιτήματα των πολιτών για την προάσπιση των δικαιωμάτων τους και μία κοινωνικά δίκαιη ανάπτυξη. Αυτό δεν αποτελεί συνθηματολογία αλλά έναν επίκαιρο στόχο που πηγάζει από τα ερωτήματα που ανέδειξε η υγειονομική κρίση και αφορούν τα όρια παρέμβασης του κράτους στην οικονομία και το κοινωνικό κράτος. Πρέπει να ανοίξει μία συζήτηση με επίκεντρο την προστασία της δημόσιας υγείας ως αγαθό και δικαίωμα, την προστασία του δημόσιου χαρακτήρα της Παιδείας, την προάσπιση των εργασιακών δικαιωμάτων και τη στήριξη και μετεξέλιξη των επιχειρήσεων στη νέα εποχή, όπως διαμορφώνεται μετά την υγειονομική κρίση.
*H Κατερίνα Παπανάτσιου είναι αναπληρώτρια τομεάρχης Οικονομικών ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία