«Η επιδημία δεν είναι μόνο αντικείμενο του κράτους, αλλά κυρίως αντικείμενο του πολίτη. Είναι η ώρα της ατομικής ευθύνης Προστατεύουμε το σύστημα υγείας μας, δεν το απασχολούμε χωρίς λόγο. Προστατεύουμε τους υγειονομικούς. Προστατεύουμε τις ευπαθείς ομάδες, τους ηλικιωμένους μας», δηλώνει εμφατικά ο καθηγητής Παθολογικής Φυσιολογίας Λοιμώξεων ΕΚΠΑ και μέλος της Επιτροπής Αντιμετώπισης Εκτάκτων Συμβάντων Δημόσιας Υγείας από Λοιμογόνους Παράγοντες Νικόλαος Σύψας, σε συνέντευξη του στο Πρακτορείο Fm και στην εκπομπή της Τάνιας Η. Μαντουβάλου «104, 9 ΜΥΣΤΙΚΑ ΥΓΕΙΑΣ».
Ο καθηγητής, αφού σχολιάζει ότι ο ΠΟΥ άργησε να κηρύξει πανδημία για τον κορονοϊό, απαντά σε ερωτήματα που ταλανίζουν όλους τους Έλληνες τις τελευταίες ημέρες, καθότι τα δεδομένα για τον νέο αυτό ιό, που οι επιστήμονες μελετούν νυχθημερόν, αλλάζουν συνεχώς.
Είναι καλό να χρησιμοποιούμε κλιματισμό; Μένει στον αέρα ο κορονοϊός, όπως κάποιοι υποστηρίζουν; Πόσες μέρες διαρκεί η περίοδος επώασης, και πόσες η ανάρρωση; Θα φέρουν οι υψηλές θερμοκρασίες την «Άνοιξη»; Πόσο τελικά επικάθεται αυτός ο ιός σε επιφάνειες και σε ποιες;
Ο κ. Σύψας μεταξύ άλλων σχολιάζει αιχμηρά, fake news που κυκλοφορούν στα socia media, αναφέρεται σε επιδημιολογικά δεδομένα για το προληπτικό κλείσιμο των σχολείων, ενώ απαντά στο πώς ερμηνεύεται λοιμωξιολογικά η γεωμετρική αύξηση των θυμάτων στη γειτονική μας Ιταλία, τι προοιωνίζεται η υποχώρηση του ιού μετά από δίμηνο στην Κίνα για τον υπόλοιπο πλανήτη, καθώς και υπό ποιες προϋποθέσεις μπορεί το Εθνικό Σύστημα Υγείας της χώρας να αντεπεξέλθει στην πανδημία.
Ακολουθεί ολόκληρο το κείμενο της συνέντευξης που παραχώρησε ο καθηγητής Παθολογικής Φυσιολογίας Λοιμώξεων ΕΚΠΑ, και μέλος της Επιτροπής Αντιμετώπισης Εκτάκτων Συμβάντων Δημόσιας Υγείας από Λοιμογόνους Παράγοντες Νικόλαος Σύψας, στη δημοσιογράφο Τάνια Η. Μαντουβάλου
Tι σημαίνει πρακτικά πανδημία; Ο κόσμος τρομάζει στη λέξη
Πανδημία είναι ένας τεχνικός επιδημιολογικός όρος που σημαίνει ότι έχουμε μία επιδημία, έναν λοιμογόνο παράγοντα, ο οποίος εξαπλώνεται και στις πέντε ηπείρους, προσβάλλει πολύ κόσμο, και εξαπλώνεται γρήγορα. Έχουμε έναν καινούργιο ιό, η ανθρωπότητα δεν έχει αντισώματα σε αυτό τον ιό, και αυτό προκαλεί τρόμο, κάτι που είναι απολύτως κατανοητό. Όμως αν δούμε τα στοιχεία που έχουμε από την Κίνα, ξέρουμε ότι το 80-85% των ανθρώπων που θα μολυνθούν από τον ιό, έχουν πολύ ήπια συμπτώματα και αυτοϊώνται. Επομένως πρέπει να επικεντρωθούμε στο υπόλοιπο 10-15%, των ατόμων που θα χρειαστούν φροντίδα από το σύστημα υγείας. Ο λόγος που κηρύσσεται η ανθρωπότητα σε κατάσταση πανδημίας, είναι για να διευκολυνθούν οι κυβερνήσεις να λάβουν μέτρα. Κατά την προσωπική μου γνώμη ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας άργησε να το κάνει. Η κατάσταση των δεδομένων αλλάζει συνεχώς στη χώρα μας, όπως και αλλού, και ως εκ τούτου η επιτροπή που συμβουλεύει την πολιτική ηγεσία, συνεδριάζει σχεδόν κάθε μέρα, εκτιμά τα νέα δεδομένα, και παίρνει συνεχώς νέες αποφάσεις όσον αφορά τα μέτρα.
Τα δεδομένα που συνεχώς βγαίνουν για τον καινούργιο ιό προκαλούν απορίες και μία από αυτές είναι αν τελικά μεταδίδεται από τα aircondition;
Tα aircondition είναι ένα σύστημα, με το οποίο ανακυκλώνεται πρακτικά ο αέρας. Δεν έχουν σύστημα βιολογικών φίλτρων, τα οποία να κατακρατούν τα παθογόνα. Επομένως μία καλή ιδέα είναι να κλείνουμε τα aircondition στη διάρκεια μιας επιδημίας.
Και κρύο και ζεστό;
Ναι βεβαίως. Ο κλιματισμός και ιδίως τα κεντρικά συστήματα στα κτίρια μεταφέρουν ιούς από τον ένα όροφο στον άλλο ή από το ένα δωμάτιο στο άλλο.
Στον αέρα επιζεί;
Στον αέρα παραμένει μόνο στα σταγονίδια που εκπέμπει ένας ασθενής που βήχει και φτερνίζεται, και μάλιστα σε απόσταση έως και ενός μέτρου. Από εκει μεταδίδεται, και μην ακούτε τα υπόλοιπα.
Στις επιφάνειες μάθαμε πόσο χρόνο επικάθεται; Γιατί και εκεί υπάρχουν θεωρίες, οι οποίες όμως είναι υπό αίρεση.
Μπορώ να σας πω για τα μέταλλα που είναι π.χ. τα πόμολα ή οι χειρολαβές στα λεωφορεία, που είναι δύο έως τρεις ώρες. Για τις υπόλοιπες επιφάνειες πραγματικά όντως αυτό αλλάζει, βγαίνουν συνέχεια νέα στοιχεία. Υπενθυμίζω ότι δεν γνωρίζουμε πολλά πράγματα για τον ιό. Πάντως η καλύτερη στρατηγική είναι όταν αγγίζουμε επιφάνεια δημόσιας χρήσης να καθαρίζουμε μετά τα χέρια μας, και κυρίως να μην ακουμπάμε τα χέρια μας στο πρόσωπο μας. Όπως είπε και ο πρωθυπουργός καθένας έχει ατομική ευθύνη για τα ατομικά μέτρα προστασίας. Και πρέπει να τα ενεργοποιήσουμε όλοι. Να αλλάξουμε τις συνήθειες μας.
Για την περίοδο της επώασης έχουμε επίσης διαβάσει διάφορες θεωρίες- η τελευταία από το Hopkins που μπορεί και να μην είναι η τελευταία τούτη την ώρα που μιλάμε- έκανε λόγο για μέσο διάστημα επώασης πέντε μέρες. Έχουμε διαβάσει όμως ότι μπορεί να είναι και 27 ημέρες. Τι ισχύει;
Και πάλι δεν είμαστε απόλυτα βέβαιοι. Δεν έχουμε όλες τις πληροφορίες που θέλουμε. Φαίνεται όμως ότι στα παιδιά ενδεχομένως να μεταδίδεται για πολύ μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, κι αυτός είναι ένας από τους λόγους που η επιτροπή εμπειρογνωμόνων έδωσε οδηγία-συμβουλή προς την πολιτική ηγεσία να κλείσει τα σχολεία. Στον υπόλοιπο πληθυσμό όμως στους ενήλικες, φαίνεται ότι η ενδιάμεση επώαση είναι αυτό που είπατε, δηλαδή πέντε ημέρες. Η περίοδος επώασης είναι από 3-7 ημέρες, χωρίς βέβαια να αποκλείεται σε λίγους ανθρώπους ο χρόνος επώασης να είναι μεγαλύτερος.
Άρα μπορεί να ισχύει και το 27;
Εγώ θα έλεγα να επικεντρωθούμε στο τι γίνεται στον πολύ κόσμο. Και όχι το τι γίνεται σε έναν άνθρωπο κάπου στη γη.
Τώρα μια και αναφερθήκατε στα παιδιά, υπάρχουν θεωρίες ότι με το προληπτικό κλείσιμο των σχολείων μειώνεται η ένταση των επιδημιών. Από την άλλη δεν φαίνεται να τα κρατάνε και στο σπίτι οι γονείς.
Η επιστήμη της επιδημιολογίας, μας λέει από την επιδημία της γρίπης, ότι κλείνοντας τα σχολεία, κερδίζουμε περίπου δύο εβδομάδες όσον αφορά την κορύφωση της επιδημίας. Δηλαδή αφήνουμε τα περιστατικά να απλωθούν περισσότερο στο χρόνο, και δεν έχουμε μεγάλη εισροή κρουσμάτων σε μικρό χρονικό διάστημα, έτσι ώστε να πιεστεί πολύ το σύστημα υγείας. Άρα στηριζόμαστε σε επιστημονικά δεδομένα της γρίπης για το κλείσιμο των σχολείων. Αυτό κάνει η επιτροπή εμπειρογνωμόνων και αυτή πρέπει να ακούει ο κόσμος και όχι θεωρίες από δω κι από εκεί. Όσον αφορά τα παιδιά που είναι έξω, θα επανέλθω στην ομιλία του πρωθυπουργού με δύο λέξεις: Ατομική ευθύνη. Η επιδημία δεν είναι μόνο αντικείμενο του κράτους, αλλά κυρίως αντικείμενο του πολίτη. Αν ο κάθε πολίτης δεν πάρει στα χέρια του το θέμα και δεν κάνει αυτά που πρέπει, μην περιμένετε πολλά πράγματα. Είναι η ώρα της ατομικής ευθύνης των γονέων, αλλά και των μεγάλων παιδιών.
Υψηλές θερμοκρασίες. Είναι καλό τώρα που μπαίνει η Άνοιξη; Γιατί έχουμε ακούσει πολλές εκδοχές.
Δεν γνωρίζουμε, είναι η σωστή απάντηση, γιατί ο ιός είναι καινούργιος. Κανείς δεν ξέρει πώς θα συμπεριφερθεί το καλοκαίρι, όταν ανέβουν οι θερμοκρασίες. Ελπίζουμε να συμπεριφερθεί όπως οι υπόλοιποι κορονοϊοί, δηλαδή αυτός του κοινού κρυολογήματος, ή το SARS και το MERS, που το καλοκαίρι μπαίνουν σε μεγάλη ύφεση. Αυτή είναι η ελπίδα μας.
Οι προτάσεις γιατρού πού ήταν στη Γουχάν, για ζεστό νερό και γαργάρες με ιωδιούχο σκεύασμα, ήταν μία δημοφιλής ανάρτηση στα social media την εβδομάδα που πέρασε. Ευσταθεί; Ή είναι fake news;
Παρακαλώ τον κόσμο να μην διαβάζει τέτοιου είδους αναρτήσεις. Υπάρχει ο ΕΟΔΥ, το υπουργείο Υγείας, η ΓΓ Πολιτικής Προστασίας.
Είναι απορία ξέρετε και του κόσμου που το αναπαρήγαγε.
Συγγνώμη και με όλο το σεβασμό, δεν θα απαντάω για κάθε βλακεία που θα δημοσιεύεται.
Σας ευχαριστώ που απαντάτε έτσι, γιατί κάποιοι δεν καταλαβαίνουν αλλιώς.
Αλλάζω θέμα. Πώς ερμηνεύεται «λοιμωξιολογικά» η γεωμετρικη αύξηση των θυμάτων στη γειτονική μας Ιταλία;
Το θέμα είναι πολυπαραγοντικό. Ο κυριότερος παράγων είναι ότι η Ιταλία έχει μεγάλο ποσοστό πληθυσμού που είναι υπερήλικες, δηλαδή τρίτης και τέταρτης ηλικίας (ο μέσος όρος ηλικίας των θανόντων είναι 82,5 έτη). Ο δεύτερος σημαντικός παράγων είναι ότι όλα τα κρούσματα συνέβησαν στη Βόρειο Ιταλία και κυρίως στη Λομβαρδία, με αποτέλεσμα να πιεστεί πάρα πολύ το τοπικό σύστημα υγείας, και να μην τα καταφέρει πάρα πολύ καλά. Ενδεχομένως να υπάρχουν και άλλες εξηγήσεις, αλλά αυτό θα το κρίνουμε και θα το αναλύσουμε όταν με το καλό περάσει η επιδημία.
Στην Ιταλία βλέπουμε ότι το πρόβλημα έχει μετεξελιχθεί σε κρίση εντατικής. Σας τρομάζει κάτι αντίστοιχο για την Ελλάδα;
Όταν έχουμε έναν νέο ιό ο οποίος κάνει επιδημία και μάλιστα πανδημία, δεν θέλω να κάνω προβλέψεις για το τι θα γίνει στην Ελλάδα. Εκείνο το οποίο όμως θέλω να πω σίγουρα, είναι ότι ο καθένας έχει ατομική ευθύνη για την επιδημία. Προστατεύουμε το σύστημα υγείας μας, δεν το απασχολούμε χωρίς λόγο. Προστατεύουμε τους υγειονομικούς. Προστατεύουμε τις ευπαθείς ομάδες. Αυτές είναι κινήσεις που πρέπει να γίνουν τώρα.
Το εθνικό σύστημα υγείας είναι ικανό να αντεπεξέλθει στην πανδημία;
Ναι. Υπό την προϋπόθεση ότι ο πολίτης θα το χρησιμοποιεί μόνο όταν υπάρχει ανάγκη. Εάν έχει ένα κοινό κρυολόγημα, βήχα και πυρετό θα κάθεται σπίτι του. Επίσης όταν ο πολίτης είναι πολύ άρρωστος και θέλει ιατρική βοήθεια, ενημερώνει από πρίν το νοσοκομείο που θα πάει, από την πύλη ότι ενδεχομένως να μεταδίδει, μπαίνει στο νοσοκομείο με μάσκα, και έχει ειδοποιηθεί ήδη ο γιατρός ότι έρχεται κάποιο πιθανό κρούσμα, έτσι ώστε να το διαχειριστεί σωστά. Αυτό που βλέπουμε τις τελευταίες μέρες στα νοσοκομεία, τα άτομα δηλαδή με πυρετό και βήχα να περιφέρονται, είναι λάθος.
Η νόσηση που ακούμε ότι σε κάποιες περιπτώσεις μεταβάλλεται επί τα χείρω μετά την έκτη- έβδομη μέρα, μπορεί να συμβεί σε οποιονδήποτε ή σχετίζεται περισσότερο με άτομα που έχουν επιβαρυμένη υγεία;
Αυτό συμβαίνει κυρίως σε ανθρώπους που είναι υψηλού κινδύνου. Να σας επαναλάβω ότι το 80-85% έχει ήπια νόσηση, κάθεται σπίτι του, πίνει νερό και παίρνει αντιπυρετικά. Σε άτομα κάτω των 40 ετών η θνησιμότητα είναι 0.2%. Δηλαδή πιο πολύ κινδυνεύεις από τροχαίο πάρα από κορονοϊό. Στα παιδιά δε κάτω των δέκα ετών η θνησιμότητα είναι μηδέν. Αυτά είναι τα πραγματικά νούμερα. Άρα όλοι να είμαστε ήρεμοι.
Όσον αφορά το χρόνο ανάρρωσης τη Δευτέρα ακούσαμε από τον εκτελεστικό διευθυντή του ΠΟΥ Dr Mike Ryan, ότι η ανάρρωση από τη μέτρια νόσηση μπορεί να διαρκέσει και 6 εβδομάδες, ενώ από τη σοβαρή μπορεί να χρειαστούν μήνες.
Πληροφορίες από το ECDC (Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων) που εκδόθηκαν την Τετάρτη, αναφέρουν ότι με τα μέχρι στιγμής δεδομένα στις ήπιες περιπτώσεις από την έναρξη των συμπτωμάτων μέχρι την ανάρρωση είναι περίπου δύο εβδομάδες, ενώ για τις βαριές περιπτώσεις, από την έναρξη των συμπτωμάτων έως την ανάρρωση είναι περίπου 3-6 εβδομάδες.
Που σημαίνει ότι τα δεδομένα αλλάζουν συνεχώς.
Ναι τα επιδημιολογικά δεδομένα αναθεωρούνται σε καθημερινή βάση.
Στην Κίνα βλέπουμε μια καμπύλη, εντός διμήνου να υποχωρεί η επιδημία. Πιστεύετε ότι θα γίνει κάτι αντίστοιχο και στην Ελλάδα ή στις υπόλοιπες χώρες;
Αυτό είναι το πολύ καλό νέο και πιστεύω ότι κι εμείς ακριβώς σε δύο μήνες γύρω στο Μάιο θα έχουμε βγει σε ήρεμα νερά πλέον.
