«Η ζωή απέδειξε ποιοι δεν ήθελαν τη συμφωνία. Είναι αυτοί που δεν θέλουν να ξεκινήσει η νέα διαπραγμάτευση από εκεί που την αφήσαμε, γιατί καταφέραμε για πρώτη φορά να πείσουμε τον γενικό γραμματέα του ΟΗΕ να υιοθετήσει τις θέσεις μας. Για πρώτη φορά αντί να χάσουμε θέσεις σε μία διαπραγμάτευση, κερδίσαμε», σημειώνει ο Νίκος Κοτζιάς σε συνέντευξη του στο News247, μιλώντας για το Κυπριακό και εξηγώντας τι συνέβη στο Κραν Μοντάνα.
Σε μία αποκαλυπτική συνέντευξη ο πρώην υπουργός Εξωτερικών, εξηγεί τα όσα έγιναν στο Κραν Μοντανά, μιλά για το περίφημο δείπνο και βάζει τα πράγματα στη θέση τους.
«Για πρώτη φορά στην ιστορία ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ έθεσε ο ίδιος το θέμα του να εκλείψουν οι εγγυήσεις και να αποχωρήσουν τα τουρκικά στρατεύματα. Εγώ ήμουν ένας ευτυχισμένος άνθρωπος με την εξέλιξη, γιατί να το τορπιλίσω όλο αυτό;» αναφέρει χαρακτηριστικά.
Αναλυτικά όσα είπε για το Κυπριακό στο News247
Επανέρχομαι σε θέματα εξωτερικής πολιτικής. Το Κυπριακό έχει μπροστά του μία νέα πενταμερή συνάντηση στη Γενεύη. Σας κατηγορούν ότι το 2017 στο Κραν Μοντανά εσείς και ο κύπριος πρόεδρος Νίκος Αναστασιάδης τορπιλίσατε μία λύση που φαινόταν πολύ κοντά…
Ναι, αναφέρεστε σε άλλη μια μεταφυσική που λέει ότι φτάσαμε κοντά στη λύση, λες και δεν ήταν η δική μας δουλειά που μας έφερε μέχρι εκεί.
Πείσαμε τη Διεθνή Κοινότητα ότι δεν είναι δυνατόν κράτος μέλος της ΕΕ και του ΟΗΕ να υπόκειται σε εγγυήσεις. Και όπως είπα στον Άιντε (σσ Νορβηγός, ειδικός σύμβουλος του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ για το Κυπριακό τότε) η Κοινωνία των Εθνών τη δεκαετία του 20 υποχρέωσε τις τρεις εγγυήτριες δυνάμεις της Νορβηγίας να αποχωρήσουν γιατί δεν δεχόταν κράτος με εγγυήτριες δυνάμεις. Του είπα “πρέπει να ξέρεις από την ιστορία της χώρας σου ότι αυτά δεν γίνονται”. Η αποικιοκρατία έχει τελειώσει. Ο Γκουτέρες δέχθηκε η Κύπρος να είναι ένα φυσιολογικό, κανονικό κράτος, normal state. Ότι δεν μπορεί να έχει εγγυήσεις και κατοχικά στρατεύματα.
Για πρώτη φορά στην ιστορία ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ έθεσε ο ίδιος το θέμα του να εκλείψουν οι εγγυήσεις και να αποχωρήσουν τα τουρκικά στρατεύματα. Εκεί πάνω, σ’ αυτό το πλαίσιο, θα συμφωνούσαμε. Εγώ ήμουν ένας ευτυχισμένος άνθρωπος με την εξέλιξη, γιατί να το τορπιλίσω όλο αυτό;. Έχουμε όμως δύο γεγονότα παράδοξα. Η Βρετανία, που πιέζει πάρα πολύ την κυπριακή κυβέρνηση για υποχωρήσεις, ένας από τους όρους που βάζει τώρα είναι να μην ξεκινήσουν οι συζητήσεις από το κεκτημένο του Κραν Μοντανά γιατί δεν το θέλουν οι Τουρκοκύπριοι και οι Τούρκοι. Αφού στο Κραν Μοντανά πήραμε αυτό που θέλαμε. Ορισμένοι Βρετανοί, οι Τούρκοι και οι Τουρκοκύπριοι δεν αποδέχονται το αποτέλεσμα. Άρα νομίζω είναι φανερό και τώρα ακόμα περισσότερο ποιος δεν ήθελε την επιτυχία στο Κραν Μοντανά.
Η ζωή, άρα, απέδειξε ποιοι δεν ήθελαν τη συμφωνία στο Κραν Μοντανά. Είναι αυτοί που δεν θέλουν να ξεκινήσει η νέα διαπραγμάτευση από εκεί που την αφήσαμε, γιατί καταφέραμε για πρώτη φορά να πείσουμε τον γενικό γραμματέα του ΟΗΕ να υιοθετήσει τις θέσεις μας. Για πρώτη φορά αντί να χάσουμε θέσεις σε μία διαπραγμάτευση, κερδίσαμε. Λένε πολλοί “μα ήταν ευκαιρία”. Να με συγχωρείται κύριε Γιαννόπουλε, αλλά ποιος τα κέρδισε αυτά; Ποιος ήταν στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης; Είναι παραλογισμός να μιλά κανείς για ευκαιρία και στη συνέχεια να του φταίω εγώ. Είχα πείσει ακόμα και τον Μπόρις Τζόνσον εκείνη την εποχή. Και από που έρχονται αυτές οι “πληροφορίες” ότι δήθεν εγώ τορπίλισα τις προσπάθειες; Άλλος λέει από έναν Κύπριο που ήταν στις Βρυξέλλες, άλλος μιλάει για Τουρκοκύπριο και ένας τρίτος ισχυρίζεται ότι του τα είπε ένας φίλος του Άιντε. Και επιμένουν. Λες και δεν ήμουν εγώ στο τραπέζι διαπραγμάτευσης, αλλά εκείνοι. Λείπει η τσίπα.
Ο Άιντε από την πλευρά του όταν ερχόταν στην Αθήνα πήγαινε πρώτα στη βρετανική πρεσβεία. Τι δουλειά είχε εκεί; Να πάει, του έλεγα, στο Λονδίνο για να δει τους Βρετανούς, αν θέλει. Πήγαινε, επίσης, στην τουρκική πρεσβεία, παρά το γεγονός ότι μετά θα πήγαινε στην Άγκυρα. Και τέλος, μάζευε σε σπίτι στη Φιλοθέη και συμμετείχε στον σχεδιασμό πολεμικής σε βάρος μου. Του το έχω πει πολλές φορές του ίδιου ότι κινείτο ενάντια στους κανόνες του ΟΗΕ και της Διπλωματίας, ενημέρωσα και τον ΓΓ του ΟΗΕ. Ορισμένοι από αυτούς που συμμετείχαν σε αυτές τις μαζώξεις υιοθέτησαν την άποψη της Τουρκίας και του Άιντε ότι η αποτυχία έπρεπε να χρεωθεί στον Αναστασιάδη.
Τι ακριβώς έγινε στο περίφημο δείπνο;
Για τρία χρόνια δεν είχα μιλήσει για το τι έγινε στο Κραν Μοντανά την τελευταία βραδιά για λόγους σεβασμού στον Γκουτέρες. Ακούγοντας όμως όλα αυτά τα παραμύθια και πηγαίνοντας σε νέα διαπραγμάτευση να θυμηθούμε την αλήθεια: Ο Γκουτέρες ήρθε στον Κραν Μοντανά, μας είδε και μας ξαναείδε. Στις συναντήσεις μου είπε ότι οι Τούρκοι συμφωνούν για να φύγει ο κατοχικός στρατός από την Κύπρο, να αποσυρθούν οι εγγυήσεις και να φτιαχτεί ένα χρονοδιάγραμμα για την αποχώρηση των στρατευμάτων με βάση την πρόταση μου που βασιζόταν στον τρόπο που αποχώρησε ο σοβιετικός στρατός από τη Γερμανία.
Παράλληλα, είχα ήδη προωθήσει ένα κείμενο Συμφώνου Φιλίας Ελλάδας-Τουρκίας-Κύπρου, με μια Κύπρο χωρίς εγγυητές και κατοχικά στρατεύματα. Στηριζόταν σε δύο συμφωνίες της δεκαετίας του ’50. Ουδείς εδώ στην Ελλάδα κάθισε να το διαβάσει και να μου κάνει κριτική. Όσοι αναπαράγουν τις αθλιότητες εις βάρος μου, δεν έχουν ρίξει ούτε μια ματιά σε ένα τόμο των κειμένων μου για το Κυπριακό.
Ο Τσαβούσογλου είχε αντιρρήσεις στην αρχή. Του είπα ή θα φύγετε ή θα εφαρμοστεί η συνθήκη συμμαχίας. Η συνθήκη αυτή προβλέπει ότι η φρουρά της Κύπρου, η ΕΛΔΥΚ και η ΤΟΥΡΔΥΚ έχουν κοινό στρατηγείο και ότι επικεφαλής ορίζεται εναλλάξ Έλληνας, Τούρκος και Κύπριος. Για τον Ιανουάριο του 2018 ήταν σειρά για Κύπριο επικεφαλής. Λέω, λοιπόν, στον Τσαβούσογλου, θέλεις να την εφαρμόσουμε; Τι σημαίνει αυτό Νίκο; με ρωτάει. Μα ότι τα τουρκικά στρατεύματα θα υπαχθούν σε Κύπριο διοικητή. Συμφωνείς; Είπε όχι. Ο Γκουτέρες όμως έπεισε στη συνέχεια τους Τούρκους για αυτά που ήδη ανέφερα. Την τελευταία ημέρα διαμορφώθηκε πρόταση για screening and monitoring της απόσυρσης των στρατευμάτων. Συμφωνήσαμε. Έμεινε ανοιχτό για το αν θα συμμετείχαν σε αυτήν οι εγγυήτριες δυνάμεις όπως ήθελαν οι Τούρκοι, αλλά εμείς είχαμε αντιρρήσεις και αν αυτές θα διατηρούσαν μικρά αγήματα στο νησί. Είπα ότι αυτό ας το εξετάσουν οι Πρωθυπουργοί των κρατών για την ολοκλήρωση της Συμφωνίας.
Στο δείπνο, ο Γκουτέρες ανακοίνωσε επίσημα ότι η Τουρκία έχει συμφωνήσει σε όλα. Αρχικά δεν ήθελε κανείς να πάρει τον λόγο. Μου δίνει ένα σημείωμα ο Γενικός Γραμματέας στο οποίο με παρακαλεί να μιλήσω. Μίλησα 48 λεπτά. Όταν τελείωσα, πήρε το λόγο ο Βρετανός ΑΝΥΠΕΞ ο οποίος είπε ότι δεν πρέπει να προχωρήσει η συμφωνία, και άρχισε να θέτει άλλα ζητήματα. Αντέδρασα λέγοντάς του “μα καλά, πας να χαλάσεις τη συμφωνία; Σε καταγράφει η ιστορία, τι είναι αυτά που κάνεις;”. Στη συνεχεία πήρε το λόγο ο Τσαβούσογλου ο οποίος λέει: “Δεν κατάλαβε καλά ο γενικός γραμματέας, δεν συμφώνησα”. Τεράστια προσβολή. Ο Γκουτέρες κάποια στιγμή, κουρασμένος και απογοητευμένος με τη στάση των Τούρκων, του λέει “Μεβλούτ, έχεις δίκιο, δεν κατάλαβα τι μου είπες. Τελειώσαμε”.
Και εν συνεχεία;
Οι άθλιοι στην Αθήνα μάς χρέωσαν την υποχώρηση του Τσαβούσογλου. Γιατί άλλαξε γνώμη ο Τσαβούσογλου; Διότι εκείνες τις ημέρες ο Ερντογάν διαπραγματευόταν την υποψηφιότητά του ως πρόεδρος με τους Γκρίζους Λύκους. Τον προειδοποίησαν ότι αν προχωρήσει σε λύση “προδοσίας” στο Κυπριακό, δεν θα είχε τη στήριξή τους. Αντί να καταγγελθεί αυτή η υποχώρηση, καταγγέλλουν την Κυπριακή πλευρά. Και επειδή είπα ότι δεν είναι έτσι τα πράγματα, πήραν και μένα τα σκάγια. Είχε προηγηθεί πριν από 5 μήνες και το περιστατικό με τον Τσαβούσογλου στη σύνοδο της Γενεύης όπου το πρωί της επομένης τον αναζήτησα για μια διμερή συζήτηση. Μου είπαν όμως ότι είχε ήδη φύγει το βράδυ. Είχε, μάλιστα, κάνει και δήλωση στην οποία έλεγε ότι έφυγε επειδή είχε ανοιχτά τα προβλήματα του Συντάγματος και της Συρίας. Απάντησα στον Τσαβούσογλου ότι “εγώ είμαι στη Γενεύη και περιμένω να διαπραγματευτούμε”.
E, λοιπόν μου χρέωσαν και την αποτυχία στη Γενεύη. Αυτοί που με κατηγορούν δεν είναι αντιεθνικιστές. Δεν αντιτάχθηκαν ποτέ σε οτιδήποτε έκανε ο τούρκικος εθνικισμός. Η δε δεξιά βολευόταν. Ενα κομμάτι όμως της δεξιάς μου έδινε συγχαρητήρια, πάντα ιδιωτικά. Αν κάποιοι θεωρούν ότι η λύση του Κυπριακού περνάει μέσα από την αποδοχή της κατοχής, ας το πουν.