Ο Μοχάντας Καραμτσάντ Γκάντι, όπως ήταν το πραγματικό όνομα του Μαχάτμα Γκάντι, υπήρξε Ινδός πολιτικός, στοχαστής και φιλόσοφος, η κεντρική μορφή του εθνικού κινήματος για την ινδική ανεξαρτησία από τους Βρετανούς και εμπνευστής της μεθόδου της παθητικής αντίστασης χωρίς χρήση βίας. Υπήρξε ο πατέρας του έθνους των Ινδών και ο καταλύτης για την κατάρρευση της αποικιοκρατίας τις πρώτες δεκαετίες μετά των Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Ο Γκάντι γεννιέται σε μια μικρή πόλη της δυτικής Ινδίας, στο Πορμπαντάρ, της ινδικής επαρχίας Γκουτζαράτ που ήταν υπό αγγλική κυριαρχία, στις 2 Οκτωβρίου του 1869. Η οικογένειά του διαδραματίζει ηγετικό ρόλο στην τοπική κοινωνία της περιοχής τους, λατρεύει τον θεό Βισνού και είναι επηρεασμένη από το θρησκευτικό κίνημα των Ζαϊνιστών, οι οποίοι αρνούνταν να σκοτώσουν ακόμα και μυρμήγκι. Στα πλαίσια αυτής της φιλοσοφίας της μη βίας ο Γκάντι είναι από νεαρή ηλικία χορτοφάγος, αποκλείοντας το κρέας από τη διατροφή του. Για το λόγο αυτό χλευάζεται πολλές φορές στο μέλλον.
Ο ίδιος τηρεί τις θρησκευτικές παραδόσεις των ινδουιστών. Πιστοί στην παράδοση και οι δικοί του τον παντρεύουν σε ηλικία 13 ετών με τη10χρονη Καστουρμπάι. Όταν μάλιστα θα περάσει στο Πανεπιστήμιο της Βομβάης, η γυναίκα του θα γεννήσει τον πρώτο από τους τέσσερις γιους τους.
Το Φθινόπωρο του 1888 μεταβαίνει στο Λονδίνο να σπουδάσει νομικά. Αποφοιτά το 1893 και μετακομίζει στη Νότια Αφρική για να εργαστεί. Εκεί έρχεται αντιμέτωπος με το καθεστώς του Απαρχάιντ. Ξεκινάει να αγωνίζεται για τα δικαιώματα των Ινδών εργατών και μεταναστών. Να αγωνίζεται κατά της αδικίας και των φυλετικών διακρίσεων.
Υπέρμαχος της παθητικής αντίστασης
Κατά την εικοσάχρονη παραμονή του στη Νότια Αφρική φυλακίζεται πολλές φορές για τους αγώνες του. Εκεί για πρώτη φορά θα ξεκινήσει και τη διδασκαλία της τακτικής της παθητικής αντίστασης χωρίς χρήση βίας. Επιστρέφει μόνιμα στην Ινδία το 1914 και εντάσσεται στο Εθνικό Κόμμα Κογκρέσου, το οποίο γίνεται μια μαζική πολιτική οργάνωση. Ο Γκάντι γίνεται κήρυκας του ινδικού εθνικισμού και της ειρηνικής άρνησης συνεργασίας με τους Βρετανούς αποικιοκράτες. Μέχρι το 1920 έχει γίνει η κυριότερη πολιτική φυσιογνωμία της Ινδίας. Το γνωστό μποϊκοτάζ που κηρύσσει στα βρετανικά προϊόντα αλλά και οι διδαχές του για μαζική ανυπακοή του λαού θα τον φέρουν αντιμέτωπο με την πρώτη του σύλληψη, στις 10 Μαρτίου 1922. Θα καταδικαστεί για «ανταρσία» και θα μείνει 2 χρόνια στη φυλακή.
Μετά την αποφυλάκισή του ταξιδεύει στη χώρα του προσπαθώντας να πείσει το λαό του να καταργήσει τους κοινωνικούς περιορισμούς και αποκλεισμούς του θεσμού της κάστας. Το 1930 εφαρμόζει την πιο σημαντική από τις πολιτικές του: την αντίσταση κατά του φόρου στο αλάτι που επέβαλαν οι Βρετανοί, οι οποίοι δεν διστάζουν να τον φυλακίζουν με κάθε ευκαιρία. Συγχρόνως, δεν σταματάει να ζητεί την ανεξαρτησία της Ινδίας.
Τα κηρύγματά του θα οδηγήσουν στις χειρότερες ταραχές κοινωνικής ανυπακοής που γνώριζε η χώρα, με τον ίδιο να συλλαμβάνεται στις 9 Αυγούστου 1942 και φυλακίζεται ξανά.
Στις 30 Ιανουαρίου 1948 και ενώ κατευθύνεται προς τον τόπο της βραδινής του προσευχής στο Δελχί, πυροβολείται με ένα όπλο Μπερέτα 9 χιλιοστών τρεις φορές εξ επαφής από τον 39χρονο φανατικό ινδουιστή Νατουράμ Γκότσε.
Η ανεξαρτησία της Ινδίας γίνεται πραγματικότητα το 1947. Ωστόσο, οι Βρετανοί έχουν ήδη διαμελίσει τη χώρα επικαλούμενοι την έκρηξη του μουσουλμανικού εθνικισμού. Το όνειρο όμως του Γκάντι ήταν άλλο. Ήταν μια Ινδία στην οποία ινδουιστές και μουσουλμάνοι θα συνυπήρχαν ειρηνικά.
Ο Γκάντι με την πολιτική και πνευματική στάση του πυροδότησε τρεις από τις μεγαλύτερες επαναστάσεις του 20ου αιώνα:
- κατά της αποικιοκρατίας,
- των φυλετικών διακρίσεων και
- της βίας.
Η ζωή, οι αγώνες, η φιλοσοφία και η μαχητικότητά του επηρέασαν και αποτέλεσαν σημαντικές πηγές έμπνευσης σπουδαίων προσωπικοτήτων, όπως του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ στις ΗΠΑ και του Νέλσον Μαντέλα στη Νότια Αφρική.
Και για το τέλος
- Το όνομα Μαχάτμα στα σανσκριτικά σημαίνει μεγάλη ψυχή.
- Το 2013 βγήκαν στο σφυρί δείγματα αίματος του Γκάντι, τα οποία είχαν παρθεί το 1924 όταν εκείνος ανάρρωνε από μια εγχείρηση σκωληκοειδίτιδας κοντά στο Μουμπάι και τα δώρισε στην οικογένεια που τον φιλοξενούσε.
- Το 2020 ο οίκος δημοπρασιών East Bristol Auctions ανακοίνωσε την πώληση ενός επιχρυσωμένου ζευγαριού στρογγυλών γυαλιών που ανήκαν στον Γκάντι, ο οποίος τα είχε προσφέρει για να ευχαριστήσει για μια καλή πράξη, έναντι 288.000 ευρώ. Ο Γκάντι έδινε συχνά τα παλιά γυαλιά του, τα οποία δεν ήθελε πια, αυτούς που τα είχαν ανάγκη ή σε αυτούς που τον είχαν βοηθήσει.
- Τα γενέθλιά του είναι μία από τις σημαντικότερες εθνικές αργίες της Ινδίας και Παγκόσμια Ημέρα μη Βίας.
- Βρισκόταν συνέχεια εν κινήσει. Μαζί με τους υποστηρικτές του διένυαν περίπου 20 χιλιόμετρα την ημέρα. Για να διατηρείται υψηλό το ηθικό, οι διαδηλωτές τραγουδούσαν παραδοσιακά ινδουιστικά «μπατζάν». Λόγω της μεγάλης διάρκειας της πορείας ταξίδευαν χωρίς πολλά πράγματα. Κάθε άνδρας μετέφερε μια κουβέρτα, μια αλλαξιά ρούχα, μια κουβαρίστρα, ένα περιοδικό και μια κούπα για νερό.
- Παρά το γεγονός ότι προτάθηκε 5 φορές για το Νόμπελ Ειρήνης δεν το κέρδισε ποτέ. Το έτος της δολοφονίας του, το 1948, το συγκεκριμένο βραβείο δεν δόθηκε καθώς «δεν βρέθηκε άξιος εν ζωή υποψήφιος».
- Η δίκη του δολοφόνου του Γκάντι κράτησε πάνω από ένα χρόνο. Στις 8 Νοεμβρίου του 1948 καταδικάστηκε σε θάνατο. Η ποινή εκτελέστηκε μια εβδομάδα μετά.