Σχεδόν ένας μήνας έχει περάσει μετά την ανίχνευση της μετάλλαξης Όμικρον του κορονοϊού, γεγονός που σήμανε υγειονομικό συναγερμό σε όλον τον πλανήτη, καθώς το νέο στέλεχος απειλεί να αλλάξει το πρόσωπο της πανδημίας.
Η νέα παραλλαγή εμφανίζεται μεταδοτικότερη και φαίνεται ότι διαφεύγει εν μέρει από τα εμβόλια. Ωστόσο, ο μεγάλος άγνωστος που παραμένει είναι η σοβαρότητα των μολύνσεων.
Ποια είναι η μετάλλαξη Όμικρον
Είναι αποτέλεσμα μετάλλαξης του SARS-CoV-2 και εντοπίσθηκε στα τέλη του Νοεμβρίου στην Μποτσουάνα και στη συνέχεια στη Νότια Αφρική. Η ιδιαιτερότητά της είναι ο αυξημένος αριθμός μεταλλάξεων σε σχέση με το αρχικό στέλεχος του ιού που εμφανίσθηκε στην Κίνα και σε σχέση με τις προηγούμενες παραλλαγές, όπως η Delta, που κυριαρχεί στον κόσμο από το καλοκαίρι του 2021.
Δεν είναι γνωστό πού και πώς εμφανίσθηκε η Όμικρον. Μία υπόθεση επικρατεί μεταξύ των επιστημόνων: ο ιός μεταλλάχθηκε αργά και αθόρυβα στον οργανισμό ανοσοκατεσταλμένου ατόμου, μία διαδικασία που διήρκεσε πολλούς μήνες ώστε να καταλήξει σε μία τελείως διαφορετική εκδοχή του αρχικού στελέχους.
Τι αλλάζει
Είναι προφανές ότι είναι πολύ μεταδοτική. Αυτή ήταν υπόθεση κατά την εμφάνισή της, που έγινε βεβαιότητα κατά τις πρώτες εβδομάδες του Δεκεμβρίου με βάση την εξέλιξη της επιδημιολογικής κατάστασης σε πολλές χώρες.
Η Όμικρον εξαπλώνεται «με ρυθμούς που δεν έχουμε συναντήσει σε καμία άλλη παραλλαγή» και «είναι πιθανότατα παρούσα στις περισσότερες χώρες», προειδοποίησε ο γενικός διευθυντής του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας Τέντρος Αντανόμ Γκεμπρεγέσους.
Η Νότια Αφρική και οι γειτονικές της χώρες κατέγραψαν αναζωπύρωση των κρουσμάτων της Covid με την άφιξη της Όμικρον, η οποία γνώρισε αύξηση και σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, με προεξάρχουσες το Ηνωμένο Βασίλειο και τη Δανία. Ευρύτερα, η Όμικρον είναι πιθανόν να γίνει η κυριαρχούσα παραλλαγή στην Ευρώπη μέχρι τα μέσα του Ιανουαρίου, σύμφωνα με δηλώσεις της προέδρου της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.
Θα αντικαταστήσει οριστικά την Delta; Όπως μεταδίδει το ΑΠΕ-ΜΠΕ, η πιθανότητα είναι μεγάλη, αλλά οι επιστήμονες αναφέρονται και σε άλλες πιθανότητες: η Όμικρον θα αντικαταστήσει την προκάτοχό της Delta, αλλά τελικά θα της αφήσει και πάλι τη θέση ή οι δύο παραλλαγές θα συνυπάρχουν, όπως συμβαίνει με ορισμένα στελέχη της εποχικής γρίπης.
Τι γίνεται με τα εμβόλια
Είναι μία από τις μεγάλες προκλήσεις της Όμικρον, την ώρα που τα σημερινά εμβόλια βρίσκονται στο σημείο όπου η αποτελεσματικότητά τους φθίνει με το πέρασμα του χρόνου. Οι μεταλλάξεις της Όμικρον μπορούν να μειώσουν σημαντικά την ανοσία κατά του ιού μέσω των εξουδετερωτικών αντισωμάτων. Συνέπεια: η Όμικρον μπορεί πιθανόν να επαναμολύνει άτομα που έχουν νοσήσει και να προσβάλει σημαντικό αριθμό εμβολιασμένων. Πολλές πρόσφατες μελέτες, που έγιναν στο εργαστήριο, υποστηρίζουν αυτήν την υπόθεση. Δείχνουν ότι τα επίπεδα των αντισωμάτων απέναντι στην Όμικρον μειώνονται στους εμβολιασμένους με Pfizer/BioNTech, Moderna και επίσης με AstraZeneca ή Sinovac.
Βέβαια, η χορήγηση αναμνηστικής δόσης φαίνεται ότι επαναφέρει σε μεγάλο βαθμό την ανοσία μέσω αντισωμάτων, όπως ανακοίνωσαν οι Pfizer και BioNTech. Αλλά δεν είναι γνωστό αν αυτή η ανοσία διαρκεί στον χρόνο. Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει ότι τα εμβόλια χάνουν όλη τους την αποτελεσματικότητα. Διότι, τα αντισώματα δεν αποτελούν παρά το ένα τμήμα της ανοσολογικής απόκρισης, η οποία περιλαμβάνει επίσης τα Τ λεμφοκύτταρα. Αυτή η κυτταρική ανοσία είναι πιο δύσκολο να μετρηθεί, αλλά παίζει πολύ σημαντικό ρόλο, κυρίως στις σοβαρές μορφές της νόσου.
Ετσι, σύμφωνα με μελέτη η οποία δημοσιεύθηκε αυτή την εβδομάδα στη Νότια Αφρική, το εμβόλιο των Pfizer/BioNTech παραμένει κατά μεγάλο βαθμό αποτελεσματικό απέναντι στη βαριά νόσηση, ακόμη και μετά τον εμβολιασμό με δύο δόσεις.
Η Όμικρον φαίνεται επίσης ότι δημιουργεί προβλήματα στην αγωγή με συνθετικά αντισώματα, που χρησιμοποιούνται κυρίως σε νοσηλευόμενους ασθενείς. Αντίθετα ελπίζεται ότι η Όμικρον δεν ανθίσταται στα δισκία κατά της Covid που ανακοινώθηκαν πρόσφατα από τις Merck και Pfizer. Ωστόσο, πρόκειται για υπόθεση που πρέπει να αποδειχθεί στην πράξη.
Είναι λιγότερο επικίνδυνη;
Αυτό είναι ο μεγάλος άγνωστος. Τα κλινικά δεδομένα των τελευταίων εβδομάδων οδηγούν στο συμπέρασμα ότι η Όμικρον δεν είναι πιο επικίνδυνη από τις προκατόχους της, κυρίως την Delta.
Είναι πλέον «σχεδόν βέβαιο», δήλωσε στις αρχές του Δεκεμβρίου ο κορυφαίος λοιμωξιολόγος Άντονι Φάουτσι, προσθέτοντας ότι είναι πιθανόν να είναι λιγότερο επικίνδυνη.
Αλλά πρέπει να ποντάρουμε σε αυτό το ενδεχόμενο; Είναι ένα παρακινδυνευμένο στοίχημα. Οι επιστήμονες προειδοποιούν για οπτική πλάνη. Αν η Όμικρον είναι λιγότερο επικίνδυνη και περισσότερο μεταδοτική, οι συνέπειες θα παραμείνουν σοβαρές σε συλλογικό επίπεδο. «Ανησυχούμε για το γεγονός ότι οι άνθρωποι θεωρούν την Όμικρον ήπια. Ακόμη και αν η Όμικρον προκαλεί λιγότερο σοβαρά συμπτώματα, ο αριθμός των κρουσμάτων είναι σε θέση να προκαλέσει κατακλυσμό των συστημάτων υγείας που δεν είναι προετοιμασμένα για την εξέλιξη αυτή», προειδοποίησε ο γενικός διευθυντής του ΠΟΥ.
