Στο 3ο Συνέδριο Εργασίας της ΑΜΚΕ Κόμβος, με τίτλο «Η Ελλάδα σε Παγκόσμια Προοπτική», το οποίο πραγματοποιήθηκε στο Μέγαρο Καρατζά, συμμετείχε το βράδυ της Παρασκευής 28 Νοεμβρίου 2025, ο Υπουργός Εθνικής Άμυνας, Νίκος Δένδιας.
Σε ανακοίνωσή του το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας, παραθέτει το κείμενο της ομιλίας του κ. Δένδια:
«Ευχαριστώ πολύ τον Καθηγητή κ. Χανιώτη, για μένα Άγγελο, υπήρξαμε συμμαθητές, όπως και με τον Μιχάλη Χαλιάσο, και θα μου επιτρέψετε γι’ αυτό να νιώθω μια μεγάλη οικειότητα.
Ξέρετε θα μπορούσα ίσως να εκφωνήσω μια ομιλία, αλλά θα προτιμήσω αν έχετε την καλοσύνη και αν συμφωνείτε, να σας πω δυο-τρεις βασικές κατευθύνσεις αυτού που επιχειρείται να γίνει στον τομέα της Άμυνας και πιθανόν, αν θα το κρίνετε, να «βασανίσετε» εσείς αυτό το υπόδειγμα, υποδεικνύοντας μου ίσως τι περισσότερο θα μπορούσε να γίνει ή ίσως και τι γίνεται λάθος σε αυτήν την προσπάθεια, γιατί ουδείς είναι αλάνθαστος σε αυτή τη ζωή.
Απλώς θα ήθελα να σας περιγράψω το πρόβλημα καταρχήν που καλείται να λύσει το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας της Ελληνικής Δημοκρατίας σε αυτήν την συγκυρία και την λύση η οποία προτείνεται προς την ελληνική κοινωνία με μια σειρά από νομοθετήματα, μερικά από τα οποία έχουν ήδη ψηφιστεί από την Βουλή των Ελλήνων – το τελευταίο μεγάλο νομοθέτημα θα ψηφιστεί στις 8 Ιανουάριου από ό,τι καταλαβαίνω από το πρόγραμμα της Βουλής. Κι αυτό θα ολοκληρώσει το νομοθετικό κομμάτι της μεταρρύθμισης.
Πρώτον, το περιβάλλον. Νομίζω θα συμφωνήσουμε όλοι ότι έχει αλλάξει τελείως το γεωπολιτικό περιβάλλον, αλλά για την Ελλάδα παρέμενε προβληματικό. Δηλαδή η Ελλάδα διαρκώς από το 1952 ζει σε μια αντίφαση. Είναι μέλος μιας μεγάλης και πετυχημένης συμμαχίας, της Βορειοατλαντικής συμμαχίας, του ΝΑΤΟ, όμως η βασική απειλή για την ασφάλεια της προέρχεται από μέλος της ίδιας της συμμαχίας. Αρά και από αυτό μόνο το γεγονός η Ελλάδα εξ’ ανάγκης είναι ένα sui generis – όπως και η Τουρκία – μέλος αυτής της συμμαχίας. Η Ελλάδα αμύνεται και η Τουρκία απειλεί ένα μέλος της ίδιας συμμαχίας.
Το δεύτερο είναι ότι μετά το 2000 δημιουργείται στον πλανήτη, ή περίπου εκείνο το διάστημα, μια ευφορία. Μια δικαιολογημένη ευφορία μετά την πτώση ιδίως του Τείχους του Βερολίνου, την προηγουμένη δεκαετία. Ότι πλέον η Δημοκρατία κέρδισε, ότι η ελεύθερη οικονομία, οι αξίες που η Δημοκρατία εκφράζει, πλέον επικράτησαν στον κόσμο και μπαίνουμε σε μια μεγάλη εποχή ειρήνης, ευημερίας κτλ. Τίποτα από αυτά δεν έγινε έτσι. Δικαιολογημένη η πλάνη διότι δεν ήταν μόνο η πτώση του Τείχους, θυμίζω ήταν το Good Friday Agreement, ήταν η πτώση του Απαρτχάιντ, ήταν τα Oslo Agreements για την Μέση Ανατολή, μια σειρά δηλαδή από πράγματα που έδωσαν στην ανθρωπότητα αυτήν την αντίληψη. Όμως, αυτό δεν έγινε. Δεν πήγαμε έτσι.
Με αποτέλεσμα έχουμε την ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, αλλά δεν είναι ο μόνος πόλεμος που υπάρχει. Θυμίζω τον πόλεμο του Αζερμπαϊτζάν εναντίον της Αρμενίας, που για την Ελλάδα έχει μια σημασία, στον Νότιο Καύκασο. Θυμίζω την κατάσταση στην Υποσαχάρια Αφρική, τον εμφύλιο πόλεμο στο Σουδάν και μια σειρά από άλλα γεγονότα, την επίθεση εναντίον του Ιράν, τις ιρανικές τοποθετήσεις στον ευρύτερο χώρο. Δηλαδή ένα γενικό περιβάλλον αστάθειας. Έχουμε δύο failed states στις ακτές της Μεσογείου και τα δυο πολύ κοντά σε εμάς: Συρία – Λιβύη.
Μια κατάσταση λοιπόν, που για την χώρα επιβάλλει να αποκτήσει σοβαρές Ένοπλες Δυνάμεις, με δυνατότητα να αντιμετωπίσουν απειλές. Κι αυτό σε ένα συνεχώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον, όχι μόνο γεωπολιτικό. Αλλά και ένα περιβάλλον που απαιτεί νέες λύσεις. Νέες τεχνολογικές απαντήσεις, δεδομένου ότι η απειλή είναι πολλαπλάσια. Είναι οικονομικά πολλαπλάσια, είναι αριθμητικά πολλαπλάσια, και οφείλω να πω στην εποχή του UAV είναι τεχνολογικά πολύ πιο ισχυρή.
H απάντηση η οποία επιχειρείται να δοθεί αυτή τη στιγμή είναι μια τελείως διαφορετική θεώρηση απέναντι στην απειλή. Και εξηγούμαι.
Το πρώτο αφορά το πώς προστατεύεις την χώρα. Μέχρι τώρα η χώρα ακολουθούσε το βασικό δόγμα «τη στεριά την προστατεύει ο Στρατός, την θάλασσα τη προστατεύει ο Στόλος, τον αέρα τον προστατεύουν τα αεροπλάνα». Προφανές θα μου πείτε; Oχι, δεν είναι τόσο προφανές. Εξηγώ: Για να αντιμετωπίσει η Ελλάδα αυτό το οποίο έχει μπροστά της χρειάζεται μάλλον μια «αιρετική» θεώρηση.
Ο Στόλος: Το Αιγαίο δεν έχει καμία έννοια να το προστατεύει ο Στόλος, όπως γινόταν μέχρι τώρα. Οι καινούργιες φρεγάτες, τα καινούργια πλοία, είναι πάρα πολύ ακριβά εργαλεία για να μένουν περιορισμένα σε μια στενή θάλασσα όπως το Αιγαίο, εκτεθειμένα σε σύγχρονες απειλές. Μπορείς να καταστρέψεις μια φρεγάτα του ενός δισεκατομμυρίου με ένα drone λίγων δεκάδων χιλιάδων ευρώ. Και επίσης να μην μπορούν μέσα σε αυτό το περιβάλλον να αναπτύξουν την πραγματική τους δυνατότητα που είναι ο φόρτος στρατηγικών όπλων που θα φέρουν μετά τις αλλαγές στις φρεγάτες. Και να μην σας τα πολυλογώ, αλλάξαμε το δόγμα πλήρως,
ο Αιγαίο πλέον δεν θα προστατεύεται μόνον από το Στόλο. Θα προστατεύεται κυρίως από το πυραυλικό πυροβολικό που θα είναι διασκορπισμένο και μετακινούμενο στα εκατοντάδες αν όχι χιλιάδες νησιά του Αρχιπέλαγους. Το Αιγαίο θα το κλείσουμε από την στεριά. Ο Στόλος θα είναι ελεύθερος να επιχειρεί, αλλά όχι δεσμευμένος μέσα στη στενή θάλασσα.
Και επίσης αλλάζοντας τις δυνατότητες των πλοίων που είχαμε ήδη παραγγείλει, και οι 4 γαλλικές φρεγάτες – στις 18 Δεκεμβρίου θα παραλάβω την πρώτη στην Γαλλία και θα σηκώσουμε την ελληνική σημαία – και οι 4 ιταλικές που θα πάρουμε μετά (2 συν 2), θα φέρουν όλες στρατηγικούς πυραύλους. Δηλαδή πυραύλους που μπορούν να εκτοξευθούν από οπουδήποτε από την Ανατολική Μεσόγειο και να πλήξουν στόχο πάνω από τα 1.500 χιλιόμετρα. Στον εν δυνάμει αντίπαλο να υπάρχει μια ισχυρή δύναμη αποτροπής.
Έρχομαι τώρα στον αέρα, μετά θα πάω και στην στεριά. Στον αέρα πάλι ποιο ήταν το κύριο αντιαεροπορικό μέχρι σήμερα που συζητάμε της Πατρίδας μας; Η απάντηση είναι η Πολεμική της Αεροπορία. Όμως, αυτή δεν είναι μια σωστή απάντηση. Είναι μια πολύ ακριβή απάντηση πάντως. Γίνεται; Γίνεται. Αλλά είναι σωστό; Όχι, δεν είναι σωστό. Θα σας πω κάτι που ίσως μερικοί το ξέρουν αλλά δεν το έχουν παρατηρήσει. Από το 1973 και μετά λύθηκε ένα βασικό ερώτημα. Ποιο ήταν το ερώτημα. Στην μάχη αεροπλάνου και αντιαεροπορικού ποιος είναι ο ισχυρότερος; Και γιατί λέω το 1973; Το 1973 είναι ο τελευταίος πόλεμος μεταξύ του Ισραήλ και της Αίγυπτου. Ξέρουμε όλοι ότι το Ισραήλ κέρδισε αυτόν τον πόλεμο.
Αλλά τι δεν έχουμε ίσως πολλοί από εμάς παρατηρήσει. Έγινε μια μεγάλη μάχη αναμεσά στην ισραηλινή αεροπορία- πάντα μια από τις καλύτερες στο κόσμο- και στα αντιαεροπορικά τότε της Αίγυπτου, είχαν αν θυμάστε τους πυραύλους SAM. Δεν κέρδισε η ισραηλινή αεροπορία. Οι Ισραηλινοί θρήνησαν πάρα πολλά αεροπλάνα και πολλούς πιλότους. Ο τρόπος που το Ισραήλ κατάφερε να κερδίσει το πόλεμο είναι όταν ο Στρατηγός Σαρόν πέρασε τη Διώρυγα και εξόντωσε στο έδαφος τα αιγυπτιακά αντιαεροπορικά. Ή για να σας το πω με ένα πιο σύγχρονο παράδειγμα.
Αυτή τη στιγμή η Ρωσία θεωρητικά έναντι της Ουκρανίας έχει πλήρη αεροπορική υπεροχή. Έχει πάνω από 650 αεροπλάνα, η Ουκρανία έχει πολύ λιγότερα και δεν ξέρω και πόσα από αυτά πετάνε. Δεν πετάει η ρωσική αεροπορία. Δεν πετάει πάνω από την Ουκρανία. Πλέον το αντιαεροπορικό μπορεί να εμποδίσει το αεροπλάνο. Γιατί λοιπόν η Ελλάδα να αντιμετωπίζει την αεροπορική απειλή με τα αεροπλάνα της; Η Ελλάδα έχει κάνει λοιπόν την επιλογή με τον Νέο Δόγμα το οποίο υλοποιούμε, κάτω από αυτό που έχω ονομάσει «Ασπίδα του Αχιλλέα», να προστατεύσει τον χώρο της ολιστικά με πυραυλικά συστήματα. Όπως θα προστατεύσει, όπως θα κλείσει, και την θάλασσα.
Και βέβαια το τρίτο κομμάτι είναι τα anti–drones συστήματα γιατί η χώρα η οποία εκφράζει τη πιο υπαρκτή απειλή για εμάς παράγει drones, και από τις πληροφορίες που έχουμε έχει άνω του ενός εκατομμυρίου drones έτοιμα αυτήν την στιγμή που συζητάμε. Άρα και γι’ αυτό η χώρα έκανε μια πολύ μεγάλη προσπάθεια και με το ΕΛΚΑΚ -καταλαβαίνω ότι αρκετοί από εσάς γνωρίζετε τι είναι το ΕΛΚΑΚ και θα το εξηγήσω μετά – κι αυτήν την στιγμή υπάρχει σε παραγωγή το πρώτο ελληνικό anti–drone σύστημα, ο «ΚΕΝΤΑΥΡΟΣ», ο οποίος έχει δοκιμαστεί και σε πραγματικές συνθήκες μάχης στην Ερυθρά Θάλασσα και τον οποίο θα συνεχίσουμε να βελτιώνουμε και να πολλαπλασιάζουμε. Θα υπάρξει «Κένταυρος» σε όλες της ελληνικές φρεγάτες αλλά θα τον μετατρέψουμε και σε χρήσεις στεριάς και με διάφορα παράγωγα του μικρότερα και αναλόγως χρήσης, τον «Ωρίωνα» και τον «Τηλέμαχο», έτσι λέγονται, θα μπορέσουμε να καλύψουμε τον χώρο μας απέναντι στα drones.
Είμαστε σε επίπεδο έρευνας ως προς τα αντιπυραυλικά συστήματα, δηλαδή τα συστήματα που θα αντιμετωπίζουν πιθανώς ερχομένους πυραύλους. Επίσης υπάρχει έρευνα για το πώς θα αντιμετωπίσουμε τις απειλές κάτω από την θάλασσα. Γιατί η «Ασπίδα του Αχιλλέα» είναι μια ολιστική προσέγγιση. Φιλοδοξεί να κλείσει τον χώρο συνολικά, στον αέρα, στη θάλασσα, κάτω από την θάλασσα.