Ο ΣΥΡΙΖΑ έχει χάσει σε σχέση με μερικά χρόνια πίσω το 60% των ψήφων του, το 42% των μελών του, ενώ προσέθεσε από την άλλη ένα 25% νέων εσωκομματικών ψηφοφόρων και σχεδόν κανένα από τα στελέχη του. Μετά από πέντε εκλογικές ήττες δεν βρέθηκε ούτε ένα στέλεχος, πλην Τσίπρα, που να ένιωσε συνυπεύθυνο για την εκλογική συντριβή του ΣΥΡΙΖΑ. Φαινόμενο πρωτοφανές στην ιστορία της αριστεράς ως προς τις αξίες και τις αρχές της, την αίσθηση κάθε αριστερού για την προσωπική του ευθύνη.
Δεύτερο, ο ΣΥΡΙΖΑ το 2019-2023 δεν έκανε ουσιαστική αντιπολίτευση στον πυρήνα της πολιτικής της ΝΔ. Η εκλογική ήττα του, είναι αποτέλεσμα και αυτής της αδυναμίας του. Εκεί που κινήθηκε κάπως καλύτερα ήταν στα κοινωνικά ζητήματα και στα σκάνδαλα. Αλλά μέχρι εκεί. Η πορεία του ΣΥΡΙΖΑ θα εξαρτηθεί από την ποιότητα και τον βαθμό παρουσίας εκ μέρους του μιας ουσιαστικής κοινωνικής και πατριωτικής αντιπολίτευσης.
Τρίτο, ο ΣΥΡΙΖΑ περιόρισε συχνά την όλη κριτική του στο πρόσωπο του Μητσοτάκη και σε πολιτικές που έχουν άμεση σχέση με το πρόσωπό του. Αλλά μια τέτοια επιλογή δεν μπορεί να χαρακτηριστεί από μόνη της ως αριστερή. Τέτοια κριτική και πολεμική μπορεί να γίνεται και στο εσωτερικό της ΝΔ καθώς και από όλα τα άλλα κόμματα. Εκείνο που ξεχωρίζει την κριτική της αριστεράς, είναι ότι αναδεικνύει ότι πίσω από το πρωθυπουργό υπάρχουν κοινωνικές δυνάμεις που τον στηρίζουν και τις οποίες εκπροσωπεί με τον δικό του τρόπο ο Μητσοτάκης. Αριστερή κριτική στο σύστημα, είναι πριν απ’ όλα κριτική στην ολιγαρχία και στην διαπλοκή και η ανάδειξη του τρόπου που ο Μητσοτάκης και η πολιτική του τις εξυπηρετεί. Οι μεγάλες παρόλες έναντι του Μητσοτάκη με αποσιώπηση του κύριου προβλήματος της χώρας, ότι, δηλαδή, κινδυνεύει να βουλιάξει αν δεν κόψει τα προνόμια και τα στηρίγματα του συστήματος της διαπλοκής/ολιγαρχίας αποτελούν άρνηση προσδιορισμού του κοινωνικού αντιπάλου της αριστεράς. Και, δυστυχώς, αυτή η άρνηση συνοδεύτηκε τα τελευταία χρόνια από τον συμβιβασμό ή και την υποταγή τμημάτων της ηγετικής ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ σε αυτό το σύστημα.
Τέταρτο, η αριστερά παλεύει για κοινωνική δικαιοσύνη, για ισονομία, υπεράσπιση και προώθηση των δικαιωμάτων των εργαζομένων και σειράς κοινωνικών ομάδων της χώρας με ειδικά προβλήματα και με ανάγκες για εξειδικευμένα δικαιώματα. Στον τομέα αυτό ο ΣΥΡΙΖΑ εξακολουθεί να παράγει θετικό έργο.
Πέμπτο, η αριστερά ήταν πάντα πατριωτική με σαφή άποψη για τα ζητήματα της εξωτερικής πολιτικής και τα «μυστικά» της διπλωματίας. Δυστυχώς μεγάλο τμήμα του ΣΥΡΙΖΑ έχει υιοθετήσει ανιστόρητα τις κλασσικές αντιμαρξιστικές θέσεις του Προυντόν ενάντια στον πατριωτισμό (μερικοί, μάλιστα, θεωρούν την υιοθέτησή τους ως δείγμα αριστεροσύνης) και δεν επιθυμεί να ασχολείται με τα εθνικά θέματα. Αυτό το τμήμα δεν έχει καμιά αντίρρηση να στηρίξει τον Μητσοτάκη σε κάθε είδους υποχωρήσεις και σάπιους συμβιβασμούς απέναντι στην Τουρκία. Δεν είναι τυχαίο ότι στήριξε με νύχια και δόντια τον happy traveler Δένδια, σε αντίθεση με την πολεμική του απέναντι της εξωτερικής πολιτικής του 2015-8, σε αντίθεση με τους Κασσελάκη και Παπά. Δεν αντιλαμβάνεται ότι η χώρα θα βρεθεί σε εξαιρετικά δύσκολη θέση στα ελληνοτουρκικά και ότι είναι αναγκαίο ένα πατριωτικό μέτωπο της δημοκρατικής παράταξης.
Έκτο, η αριστερά ήταν πάντα ενωτική, επεδίωκε τις συμμαχίες και την συγκέντρωση δυνάμεων σε μεγάλα μέτωπα συνεργασιών. Ο ΣΥΡΙΖΑ σταθερά εδώ και πέντε χρόνια απέρριπτε κάθε τέτοια προοπτική. Εμείς ως ΠΡΑΤΤΩ ανεξάρτητα του ποιος είναι στην ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ παραμένουμε πιστοί σε αυτή την πολιτική. Με επίσημη επιστολή μας θα καλέσουμε και τώρα, για άλλη μια φορά, τον ΣΥΡΙΖΑ σε συνεργασία, όπως και άλλες δυνάμεις. Ελπίζουμε, αυτή τη φορά, να αποδείξει ο ΣΥΡΙΖΑ ότι διαθέτει στοιχειώδη πολιτική λογική. Εμάς τα εσωκομματικά του δεν μας αφορούν. Παραμένουμε σταθερά υπέρ ενός ευρύτερου μετώπου εδώ και 13 χρόνια.
Έβδομο, η αριστερά είναι ο κόσμος της αναζήτησης της αλήθειας, του εμπλουτισμού και της δημιουργικής ανανέωσης της γνώσης του. Είναι ο κόσμος του διαλόγου και της ανταλλαγής γνώμης. Της ανοικτής και θαρραλέας συζήτησης, της πίστης στα δίκαια του εργαζόμενου λαού και της νεολαίας. Το ΠΡΑΤΤΩ μαζί με άλλες εννέα οργανώσεις και κινήσεις καθώς και μεμονωμένα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ συνδημιούργησαν το Φόρουμ του δημοκρατικού διαλόγου και της αναζήτησης συγκλίσεων προκειμένου να φτιαχτεί ένα μεγάλο μέτωπο απέναντι στις σημερινές κυρίαρχες δομές και πολιτικές. Ελπίζω στις νέες συνθήκες, ο ΣΥΡΙΖΑ να αποδεχτεί επιτέλους να συμμετάσχει σε έναν τέτοιο διάλογο. Το αρνητικό του αποτέλεσμα του 2023 συνδέεται και με την επίδειξη αλαζονείας απέναντι σε άλλες δημοκρατικές-προοδευτικές, πατριωτικές και σοσιαλιστικές δυνάμεις.
Όγδοο, η αριστερά διακρινόταν πάντα για το ήθος της, την ενσυναίσθηση που διαθέτει, την σταθερή αλληλεγγύη και πρακτική συμπαράσταση όπου και για όποιον χρειαζόταν. Πάντα χαρακτηριζόταν από σεβασμό στους συντρόφους/συντρόφισσες, συναγωνίστριες και συναγωνιστές, αλλά και από παρρησία στην έκφραση γνώμης και στην στάση ζωής, καθώς και σθένος στις δυσκολίες. Μεγάλο μέρος της εσωτερικής συζήτησης στον ΣΥΡΙΖΑ κατέγραψε έλλειψη ως προς αυτές τις αρχές και τις αξίες. Ανέδειξε έλλειψη αριστερής μόρφωσης και γνώσης για τις αρχές, τις αξίες, την ιστορία του κινήματός μας. Ελλείψεις τις οποίες υπεστήκαμε τα τελευταία χρόνια.
Ένατο, η αριστερά ήταν πάντα ενωτική προκειμένου να κερδίσει έναντι της αντίδρασης. Έτσι κέρδισε και ο Τσίπρας το 2015, έτσι έχασε – από την έλλειψη μιας τέτοιας πολιτικής – το 2023. Ο καλός και αποτελεσματικός ηγέτης είναι αυτός που καταφέρνει να διασφαλίσει την συγκέντρωση δυνάμεων στο κόμμα του, αλλά και την συμπόρευση με άλλες δυνάμεις, ακόμα και με μικρές. Οποιος δηλώνει ότι αυτός, από μόνος του, θα κερδίσει την δεξιά, δεν εννοεί σίγουρα την κοινωνική δεξιά. Το δε πιθανότερο είναι να οδηγήσει το κόμμα του σε ήττα ή ακόμα χειρότερα, στην υποταγή της στο άρχων σύστημα. Ουδείς νικά μόνος του, χωρίς επιτελείο, ικανά στελέχη, συνεργασίες και συμμαχίες, πριν απ’ όλα χωρίς τον λαό.
Δέκατο, και πολύ σημαντικό είναι το δημοκρατικό ζήτημα. Η τάση του συστήματος είναι να περιορίζει και να μειώνει τις δημοκρατικές λειτουργίες. Η αριστερά οφείλει να είναι η ίδια δημοκρατική προκειμένου να είναι πειστικοί οι αγώνες της για δημοκρατία.
Όλα αυτά που ανέφερα οδηγούν σε ένα συμπέρασμα: χρειάζεται η δημιουργία ενός προοδευτικού-δημοκρατικού-πατριωτικού ρεύματος στην ελληνική κοινωνία που απαιτεί και θα απαιτήσει τον φορέα του. Το ΠΡΑΤΤΩ σταθερά θα συμβάλλει σε μια τέτοια κατεύθυνση.
Το κείμενο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα “ΤΟ ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΟ” στις 1.10.2023.
