3 Νοεμβρίου 1957. Το δεύτερο κατά σειρά διαστημικό σκάφος που εκτοξεύεται από τη Σοβιετική Ένωση και τίθεται σε τροχιά γύρω από τη Γη λέγεται Σπούτνικ 2. Πρόκειται όμως για το πρώτο που μεταφέρει μέσα του ζωντανό πλάσμα. Τη γνωστή σε όλους σκυλίτσα Λάικα.
Η ιστορία της Λάικα είναι πραγματικά στενάχωρη. Ο Σπούτνικ 2 επέστρεψε στην ατμόσφαιρα της Γης στις 14 Απριλίου 1958 μετά από 162 ημέρες σε δορυφορική τροχιά της γης και κάηκε. Το όχημα δεν ήταν σχεδιασμένο για επανείσοδο, και έτσι από τη στιγμή της εκτόξευσης η σκυλίτσα ήταν καταδικασμένη να χαθεί μαζί με το δορυφόρο. Υπήρχε μια συσκευή για να της γίνει ευθανασία δέκα μέρες μετά την εκτόξευση, κάτι που τελικά δεν χρειάστηκε, καθώς το ζώο δεν άντεξε στις θερμοκρασίες της καμπίνας. Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή.
Από τη Μυρτώ Τζώρτζου
Λάικα στα ρωσικά σημαίνει αυτή που γαβγίζει. Η Λάικα ήταν ένα ημίαιμο αδεσποτάκι, 6 περίπου κιλών, που ζούσε στους δρόμους της Μόσχας. Ήθελαν αδέσποτο για αυτό το σκοπό. Ήθελαν να έχει σκληραγωγηθεί. Να έχει συνηθίσει την πείνα, το κρύο και τις δύσκολες συνθήκες. Σε καμία περίπτωση δεν θα έπαιρναν ένα ζώο καλομαθημένο. Όταν την πήραν, ήταν περίπου τριών χρόνων.
Από την πρώτη στιγμή ξεκίνησαν να τη «χρησιμοποιούν» ως πειραματόζωο στη Σοβιετική Διαστημική Υπηρεσία. Την έβαζαν σε περιορισμένους χώρους να μένει ώστε να συνηθίζει τους περιορισμούς. Την έβαζαν μέσα σε όλο και πιο μικρά κλουβιά. Έπρεπε να συνηθίσει σε αυτά τα μεγέθη καθώς η διαστημική πτήση γίνεται μέσα σε μια κάψουλα μήκους 80 εκατοστών. Στη συνέχεια τα περνούσαν από μια μηχανή φυγοκέντρησης, που μιμούνταν την επιτάχυνση που σημειώνεται κατά την εκτόξευση ενός πυραύλου, και τα υπέβαλλαν σε θορύβους όμοιους με αυτούς που υπάρχουν στο εσωτερικό ενός διαστημοπλοίου. Το ζώο ταλαιπωρήθηκε, φοβήθηκε και στρεσαρίστηκε. Βασανίστηκε, για να πούμε τα πράγματα με το όνομά τους. Από τη στιγμή που η σκυλίτσα έφυγε από το δρόμο ήταν καταδικασμένη να πεθάνει στο όνομα της επιστήμης.
Συνολικά τρία σκυλιά εκπαιδεύτηκαν για τη συγκεκριμένη αποστολή: η Αλμπίνα, η Μούσκα και η Λάικα. Επελέγη τελικά η τελευταία γιατί ήταν η πλέον φωτογενής.
Ο δεύτερος τεχνητός δορυφόρος Σπούτνικ 2 εκτοξεύτηκε από το Κοσμοδρόμιο Μπαϊκονούρ του Καζακστάν. Η γυναίκα που είχε αναλάβει την εκπαίδευσή της, η Ρωσίδα βιολόγος Αντίλια Κοτόφσκαγια, θα πει: «Της ζήτησα να μας συγχωρέσει και έκλαψα χαϊδεύοντάς τη μια τελευταία φορά. Οι εννέα περιστροφές της γύρω από τη Γη έκαναν τη Λάικα τον πρώτο κοσμοναύτη, που θυσιάστηκε στο όνομα της επιτυχίας των μελλοντικών αποστολών».
Οι προετοιμασίες για την αποστολή έγιναν βιαστικά όταν ο τότε σοβιετικός ηγέτης Νικίτα Χρουστσόφ αποφάσισε πως η ημερομηνία εκτόξευσης έπρεπε να συμπέσει με την 40η επέτειο της Ρωσικής Επανάστασης. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα, αντίθετα με τους επόμενους ρωσικούς δορυφόρους, να μη σχεδιαστεί και η ασφαλής επανείσοδος του Σπούτνικ 2 στην ατμόσφαιρα της Γης. Η Λάικα ήταν βέβαιο ότι θα επέστρεφε νεκρή.
Υπήρχε, σύμφωνα πάντα με τους Ρώσους, σχέδιο. Να μείνει ζωντανή για 10 μέρες τρώγοντας ένα τζελ, το οποίο είχε όλα τα απαραίτητα συστατικά. Στη συνέχεια θα της γινόταν ευθανασία με δηλητήριο που είχε τοποθετηθεί στο τζελ και θα το έτρωγε τη δέκατη μέρα.
Αυτή ήταν η επίσημη εκδοχή της Ρωσίας που επί μακρόν υποστήριζε. Μέχρι το 2002 που αποκαλύφθηκε η πραγματικότητα που τόσο επιμελώς έκρυβαν.
Οι αισθητήρες που ήταν τοποθετημένοι πάνω στη Λάικα έδειξαν ότι επιβίωσε απ’ την εκτόξευση, οι παλμοί της όμως έφτασαν τους τριπλάσιους από το κανονικό λόγω του φόβου και επανήλθαν μετά από πολλή ώρα. Ωστόσο ξαφνικά, μετά την ένατη περιστροφή γύρω από τη Γη, η θερμοκρασία στο εσωτερικό της κάψουλας άρχισε να ανεβαίνει και να ξεπερνά τους 40 βαθμούς Κελσίου, με αποτέλεσμα η Λάικα, που υπολογιζόταν ότι θα ζούσε οκτώ με δέκα ημέρες, να πεθάνει έπειτα από μερικές ώρες από θερμοπληξία, αφυδάτωση και πανικό.
Ο Σπούτνικ 2, που μετέφερε τη Λάικα, διαλύθηκε στην ατμόσφαιρα στις 14 Απριλίου 1957 πάνω από τις Αντίλλες, με τη μοναδική επιβάτη του νεκρή ήδη πέντε μήνες νωρίτερα και μετά από 2.570 τροχιές γύρω από τη Γη.