Η Ουκρανία αναζητά ισχυρές εγγυήσεις ασφαλείας, ενώ η ένταξή της σε ΝΑΤΟ ή ΕΕ παραμένει αβέβαιη και αμφιλεγόμενη.
Οι συζητήσεις για την ασφάλεια της Ουκρανίας έχουν αναδειχθεί σε κρίσιμο σημείο, καθώς οι ΗΠΑ προσπαθούν να μεσολαβήσουν για μια συμφωνία που θα θέσει τέλος στις εχθροπραξίες με τη Ρωσία. Ο Πρόεδρος της Ουκρανίας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, τονίζει ότι οι δυτικές δυνάμεις πρέπει να δεσμευτούν για να αποτρέψουν νέα επιθετικότητα από τη Ρωσία, κάτι που θα μπορούσε να καθορίσει τη μελλοντική στρατηγική ασφάλειας στην Ευρώπη, όπως αναλύει το Bloomberg.
Η αποτυχία του Μνημονίου της Βουδαπέστης του 1994, όταν Ρωσία, ΗΠΑ και Ηνωμένο Βασίλειο υποσχέθηκαν να σεβαστούν την εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας σε αντάλλαγμα για την απομάκρυνση των πυρηνικών όπλων της, αποδείχθηκε καθοριστική. Η Ρωσία παραβίασε αυτές τις δεσμεύσεις το 2014 με την εισβολή και την προσάρτηση της Κριμαίας.
Ο Ζελένσκι επιθυμεί η Ουκρανία να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ, ώστε να επωφεληθεί από το «χρυσό πρότυπο» των εγγυήσεων ασφάλειας, το Άρθρο 5. Ωστόσο, η ένταξη είναι κόκκινη γραμμή για τη Ρωσία, και το Κρεμλίνο δεν έχει επιβεβαιώσει αν θα αποδεχθεί ρύθμιση «τύπου Άρθρου 5».
Το Άρθρο 5 του ΝΑΤΟ διασφαλίζει συλλογική άμυνα: μια ένοπλη επίθεση σε ένα μέλος θεωρείται επίθεση κατά όλων. Η απόφαση για στρατιωτική αντίδραση γίνεται από κάθε μέλος με βάση τις δυνατότητές του, όπως έχει συμβεί μόνο μετά τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου 2001 στις ΗΠΑ.
Η ένταξη της Ουκρανίας στη συμμαχία απαιτεί ομόφωνη έγκριση. Ορισμένα μέλη, όπως η Ουγγαρία και η Σλοβακία, αντιτίθενται, ενώ η Γερμανία θεωρεί αδύνατη την ένταξη εν μέσω πολέμου. Ο Πούτιν έχει επίσης διακηρύξει ότι η Ουκρανία πρέπει να παραμείνει ουδέτερη.
Ως εναλλακτική, η Ιταλίδα πρωθυπουργός Τζιόρτζια Μελόνι πρότεινε να παρασχεθεί ασφάλεια «τύπου Άρθρου 5» χωρίς πλήρη ένταξη. Οι χώρες με διμερείς συμφωνίες με την Ουκρανία θα συντονίζονται ταχύτατα σε περίπτωση νέας επίθεσης, προσφέροντας στρατιωτική και οικονομική βοήθεια και κυρώσεις κατά της Ρωσίας, σύμφωνα με ανάλυση του Bloomberg.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση προσφέρει ασφάλεια μέσω του άρθρου 42.7 της Συνθήκης της, που υποχρεώνει τα κράτη μέλη να συνδράμουν ένα θιγόμενο κράτος. Αν και ισχυρότερο από το Άρθρο 5, δεν συνεπάγεται αυτόματη στρατιωτική δράση.
Άλλες επιλογές περιλαμβάνουν διμερείς συμφωνίες αμοιβαίας άμυνας, όπως η συνθήκη ΗΠΑ-Ιαπωνίας, αν και οι ΗΠΑ δεν προτίθενται να δεσμευτούν πλήρως στην τρέχουσα πολιτική συγκυρία.
Οι σύμμαχοι της Ουκρανίας, μέσω της «συμμαχίας των προθύμων», εξετάζουν τη δημιουργία πολυεθνικών δυνάμεων για ειρηνευτική και ανασυγκωτική υποστήριξη. Το ΝΑΤΟ και η ΕΕ ενισχύουν τον ουκρανικό στρατό μέσω εκπαίδευσης και οπλισμού, μετατρέποντάς τον σε «ατσάλινο σκαντζόχοιρο», όπως σημείωσε η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.
Η Ρωσία, μέσω Λαβρόφ, ζητά συμμετοχή στις ρυθμίσεις ασφαλείας και δικαίωμα βέτο για τη βοήθεια προς την Ουκρανία, αίτημα που ο Ζελένσκι απορρίπτει. Παράλληλα, η έλλειψη εκεχειρίας και αβεβαιότητα για το κόστος των εγγυήσεων καθιστούν τις διαπραγματεύσεις εξαιρετικά δύσκολες, ειδικά ενόσω οι μάχες συνεχίζονται.