Την τελευταία του πνοή σε ηλικία 84 ετών άφησε ένας από τους σημαντικότερους σύγχρονους Έλληνες ιστορικούς ο Γιώργος Δερτιλής. Ο καθηγητής πέθανε στα Κύθηρα, όπου ζούσε τα τελευταία χρόνια μόνιμα, βυθίζοντας στο πένθος τα αγαπημένα του πρόσωπα και την οικογένειά του.
Σπούδασε δημόσιο δίκαιο και οικονομικές επιστήμες στη Νομική Σχολή Αθηνών του Πανεπιστημίου Αθηνών και πραγματοποίησε μεταπτυχιακές σπουδές στην Πολιτική Θεωρία και την Ιστορία στο Πανεπιστήμιο του Sheffield. Επιστρέφοντας στην Ελλάδα, το 1978, διορίστηκε ειδικός επιστήμονας της οικονομικής ιστορίας στη Νομική Σχολή Αθηνών, της οποίας έγινε υφηγητής το 1980.Τρία χρόνια αργότερα, το 1983, εξελέγη τακτικός καθηγητής Κοινωνικής και Οικονομικής Ιστορίας στο τμήμα Πολιτικών Επιστημών της Νομικής Σχολής Αθηνών, από το οποίο αποχώρησε το 2002 με τον τίτλο του Ομότιμου Καθηγητή.
Το 2000 εξελέγη καθηγητής στην École des Hautes Études en Sciences Sociales στο Παρίσι ενώ υπήρξε επισκέπτης καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ, στο Ευρωπαϊκό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο στη Φλωρεντία, στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης κ.α.Το 1989 εξελέγη μέλος της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Επιστημών. Διετέλεσε πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου του ιστορικού αρχείου του Πανεπιστημίου Αθηνών (1987-2002), του οποίου ήταν ο ιδρυτής. Διετέλεσε επίσης γενικός γραμματέας του διοικητικού συμβουλίου του Μορφωτικού Ιδρύματος Εθνικής Τράπεζας (1986-1991), τακτικό μέλος και διευθυντής ερευνών στην Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος, μέλος του Εθνικού Γνωμοδοτικού Συμβουλίου Έρευνας, του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών και των Ιδρυμάτων Schlumberger και Maison Suger (Παρίσι) καθώς και πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Οικονομικής Ιστορίας.
Δώδεκα βιβλία και σαράντα άρθρα του έχουν δημοσιευτεί ή μεταφραστεί στην ελληνική, αγγλική, γαλλική, ισπανική και ιταλική γλώσσα. Τιμήθηκε με το Εθνικό Τάγμα της Λεγεώνας της Τιμής και του είχε απονεμηθεί η γαλλική υπηκοότητα.
Μεταξύ των έργων:
- Κοινωνικός Μετασχηματισμός και Στρατιωτική Επέμβαση, 1880 – 1909 (εκδόσεις Εξάντας, 1977)
- Το «Ζήτημα των Τραπεζών»: οικονομική και πολιτική διαμάχη στην Ελλάδα του ΙΘ’ αιώνα (εκδόσεις Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, 1989)
- Ελληνική οικονομία (1830-1910) και βιομηχανική επανάσταση (Εκδόσεις Αντ. Ν. Σάκκουλα, 1984)
- Θέματα νεοελληνικής ιστορίας 18ος – 20ος αιώνας (Εκδόσεις Σάκκουλα, 1991)
- Ιστορία του Eλληνικού Kράτους (1830-1920) (εκδόσεις ΜΙΕΤ, 2004)
- Συνειρμοί, μαρτυρίες, μυθιστορίες (εκδόσεις Πόλις, 2013).
Τα συλλυπητήρια του Πρωθυπουργού
Σε ανάρτησή του ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης εξέφρασε τα συλλυπητήρια του, κάνοντας λόγο για ένα άξιο επιστήμονα με ξεχωριστό αποτύπωμα στο Πανεπιστήμιο.
Η ανάρτηση του κ. Μητσοτάκη
Με θλίψη πληροφορήθηκα την απώλεια του σπουδαίου Ιστορικού της νεότερης Ελλάδας Γιώργου Β. Δερτιλή. Ενός άξιου επιστήμονα, με ξεχωριστό αποτύπωμα στο πανεπιστήμιο, στην έρευνα και στη συγγραφή. Αλλά και ενός δραστήριου πολίτη.
Είχε τη δική του συμβολή στην ανάπτυξη της ιστορικής επιστήμης από τις αρχές της δεκαετίας του ’80 με πολλούς τρόπους: διδάσκοντας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Και αργότερα, στην έδρα ελληνικών σπουδών της École des hautes études en sciences sociales στο Παρίσι. Ιδρύοντας το Ιστορικό Αρχείο του Πανεπιστημίου. Μία ιδέα που συνέλαβε ο ίδιος. Και, ασφαλώς, συγγράφοντας ένα πολύτιμο έργο, αποκορύφωμα του οποίου είναι η Ιστορία του Ελληνικού Κράτους.
Η πρόσφατη εκλογή του στην Ακαδημία Αθηνών ήταν το επιστέγασμα μιας λαμπρής σταδιοδρομίας και μιας συνεπούς δημόσιας πορείας. Γιατί ο Δερτιλής υπήρξε ένας παρεμβατικός διανοούμενος. Με καθαρή ματιά και με αληθινή ανησυχία για την πρόοδο του τόπου. «Η Ιστορία δεν επαναλαμβάνεται και σπανίως διδάσκει», έλεγε. «Απλώς, δείχνει πώς μπορεί μια κοινωνία να αποφεύγει στο μέλλον τα σφάλματα του παρελθόντος». Συγκρατούμε με σεβασμό τα λόγια του…
Στην αγαπημένη του Εριέττα, στους πιστούς μαθητές και σε όλους τους δικούς του ανθρώπους απευθύνω τα ειλικρινή μου συλλυπητήρια.
