Πολυτεχνείο: Τι έγινε το τριήμερο της εξέγερσης στις 14-17 Νοεμβρίου 1973

14 Νοεμβρίου 1973. Φοιτητές του Πολυτεχνείου αποφασίζουν αποχή από τα μαθήματα και ξεκινούν διαδηλώσεις εναντίον του στρατιωτικού καθεστώτος.

Πολυτεχνείο: Το απόγευμα και ενώ οι φοιτητές παραμένουν στο Πολυτεχνείο, ο αστυνομικός διευθυντής Δασκαλόπουλος και ο εισαγγελέας Σαμήτας διατάζουν τους φοιτητές να διαλυθούν. Δημιουργείται συντονιστική επιτροπή η οποία και αποφασίζει στις 8.30 μ.μ. την κατάληψη του Πολυτεχνείου.
Σύνθημά τους: ΨΩΜΙ-ΠΑΙΔΕΙΑ-ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ-ΕΘΝΙΚΗ ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑ.

Οχυρώνονται μέσα στο κτίριο της σχολής επί της οδού Πατησίων και ξεκινούν τη λειτουργία του ανεξάρτητου ραδιοφωνικού σταθμού του Πολυτεχνείου.

Ο πομπός κατασκευάζεται μέσα σε λίγες ώρες στα εργαστήρια της σχολής Ηλεκτρολόγων Μηχανικών από τον Γιώργο Κυρλάκη. Από τα μεγάφωνα ακούγεται: «Εδώ Πολυτεχνείο! Λαέ της Ελλάδας το Πολυτεχνείο είναι σημαιοφόρος του αγώνα μας, του αγώνα σας, του κοινού αγώνα μας ενάντια στη δικτατορία και για τη Δημοκρατία». Εκφωνητές του σταθμού η Μαρία Δαμανάκη, ο Δημήτρης Παπαχρήστος και ο Μίλτος Χαραλαμπίδης.

15 Νοεμβρίου 1973. Στήνονται οδοφράγματα και γίνονται οδομαχίες μεταξύ εξεγερμένων και αστυνομίας. Οι διαδηλώσεις, τα συλλαλητήρια και οι εκδηλώσεις κατά της Χούντας γίνονται όλο και πιο πολλές. Εκλέγεται Συντονιστική Επιτροπή που συμμετέχουν και δυο εργάτες, και σε ανακοίνωσή της λέει: «H εκδήλωση του Πολυτεχνείου είναι αντιφασιστική και αντιιμπεριαλιστική».

16 Νοεμβρίου 1973. Μεγάλες αστυνομικές δυνάμεις επιτίθενται εναντίον του πλήθους που είναι συγκεντρωμένο έξω από το Πολυτεχνείο, με γκλομπς, δακρυγόνα και σφαίρες από καουτσούκ. Λίγο αργότερα η αστυνομία κάνει χρήση όπλων, χωρίς όμως να πετύχει το στόχο της, την καταστολή της εξέγερσης.  Χιλιάδες άνθρωποι είναι γύρω από το Πολυτεχνείο και φωνάζουν με τους ελεύθερους φοιτητές «Κάτω η χούντα, η χούντα θα πέσει απ’ τον λαό».

Ο δικτάτορας Παπαδόπουλος βλέπει ότι η αστυνομία δεν μπορεί να εισέλθει στο Πολυτεχνείο. Αποφασίζει να χρησιμοποιήσει το στρατό. Ώρα 12 τη νύχτα μπαίνει στην Αθήνα στρατός και τανκ και καταλαμβάνουν επίκαιρες θέσεις.

Σύνθημά των φοιτητών: ΨΩΜΙ-ΠΑΙΔΕΙΑ-ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ-ΕΘΝΙΚΗ ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑ.

17 Νοεμβρίου 1973. 2 τα ξημερώματα. Τα τανκ πλησιάζουν το Πολυτεχνείο. Εκείνη τη νύχτα ένας νεαρός ονόματι Κωνσταντίνος Λαλιώτης και μετέπειτα υπουργός του ΠΑΣΟΚ, μπαίνει μπροστά στο άρμα και καθυστερεί την εισβολή του στο εκπαιδευτικό συγκρότημα. «Φαντάροι, είμαστε άοπλοι, είμαστε αδέλφια, μη μας χτυπήσετε, ελάτε μαζί μας» φωνάζει ο μετέπειτα δημοσιογράφος του Έθνους, τραπεζικός υπάλληλος και παραγωγός εκπομπών, Δημήτρης Παπαχρήστος και συνεχίζει με την απαγγελία του εθνικού ύμνου.

Στις 3 τα ξημερώματα και ενώ οι διαπραγματεύσεις για ασφαλή αποχώρηση των φοιτητών από το χώρο του Πολυτεχνείου βρίσκονται σε εξέλιξη, αποφασίζεται η επέμβαση του στρατού. Ένα από τα τρία άρματα που έχουν έρθει από το Γουδί και παραταχθεί έξω από τη σχολή, γκρεμίζει την κεντρική πύλη παρασέρνοντας μία κοπέλα που ήταν σκαρφαλωμένη στον περίβολο κρατώντας την ελληνική σημαία.

Ο σταθμός του Πολυτεχνείου κάνει εκκλήσεις στους στρατιώτες να αψηφήσουν τις εντολές των ανωτέρων τους και στη συνέχεια ο εκφωνητής απαγγέλλει τον Εθνικό Ύμνο. Η μετάδοση συνεχίζεται ακόμα και μετά την είσοδο του άρματος στο χώρο της σχολής.

Οι μοίρες των ΛΟΚ, μαζί με ομάδες -μυστικών και μη- αστυνομικών, εισβάλλουν στο Πολυτεχνείο. Αρχίζουν να κυνηγούν τους φοιτητές, οι οποίοι πηδώντας από τα κάγκελα προσπαθούν να διαφύγουν στους γύρω δρόμους. Αρκετοί βρίσκουν καταφύγιο στις γύρω πολυκατοικίες. Πολλοί όμως συλλαμβάνονται και μεταφέρονται στη Γενική Ασφάλεια και στην ΕΣΑ.

Ελεύθεροι σκοπευτές της αστυνομίας ανοίγουν πυρ από γειτονικές ταράτσες. Οι εκφωνητές του σταθμού του Πολυτεχνείου παραμένουν στο πόστο τους και συνεχίζουν να εκπέμπουν για 40 λεπτά μετά την έξοδο, οπότε και συλλαμβάνονται.

Ώρα 11 π.μ. Επαναφέρεται στρατιωτικός νόμος.

Μετά τα γεγονότα του Πολυτεχνείου ηρεμία επικρατεί παντού λόγω του στρατιωτικού νόμου και στις 25 του μήνα γίνεται νέο στρατιωτικό κίνημα που ρίχνει τον Παπαδόπουλο και φέρνει στην εξουσία τον ταξίαρχο Ιωαννίδη.

Η δικτατορία καταρρέει στις 23 Ιουλίου του 1974 αφού έχει προηγηθεί η τουρκική εισβολή στην Κύπρο. Ο Γκιζίκης και ο αντιστράτηγος Ντάβος, διοικητής του Γ’ Σώματος Στρατού καλούν τον Κωνσταντίνο Καραμανλή να επιστρέψει στην Ελλάδα για να επαναφέρει τη δημοκρατική διακυβέρνηση.

Η λίστα με τους νεκρούς της εξέγερσης του Νοέμβρη στις 17 Νοέμβρη 1973:

  1. Σπυρίδων Κοντομάρης του Αναστασίου, 57 ετών, δικηγόρος
  2. Διομήδης Κομνηνός του Ιωάννη, 17 ετών, μαθητής
  3. Σωκράτης Μιχαήλ, 57 ετών, εμπειρογνώμων ασφαλιστικής εταιρείας
  4. Toril Margrethe Engeland του Per Reidar, 22 ετών, φοιτήτρια από το Μόλντε της Νορβηγίας
  5. Βασίλειος Φάμελλος του Παναγιώτη, 26 ετών, ιδιωτικός υπάλληλος
  6. Γεώργιος Σαμούρης του Ανδρέα, 22 ετών, φοιτητής Παντείου
  7. Δημήτριος Κυριακόπουλος του Αντωνίου, 35 ετών, οικοδόμος
  8. Σπύρος Μαρίνος του Διονυσίου, επονομαζόμενος Γεωργαράς, 31 ετών, ιδιωτικός υπάλληλος
  9. Νικόλαος Μαρκούλης του Πέτρου, 24 ετών, εργάτης
  10. Αικατερίνη Αργυροπούλου 76 ετών
  11. Στυλιανός Καραγεώργης του Αγαμέμνονος, 19 ετών, οικοδόμος
  12. Μάρκος Καραμανής του Δημητρίου, 23 ετών, ηλεκτρολόγος
  13. Αλέξανδρος Σπαρτίδης του Ευστρατίου, 16 ετών, μαθητής
  14. Δημήτριος Παπαϊωάννου, 60 ετών, διευθυντής ταμείου αλευροβιομηχάνων
  15. Γεώργιος Γεριτσίδης του Αλεξάνδρου, 47 ετών, εφοριακός υπάλληλος
  16. Βασιλική Μπεκιάρη του Φωτίου, 17 ετών, εργαζόμενη μαθήτρια
  17. Δημήτρης Θεοδωράς του Θεοφάνους, 5½ ετών
  18. Αλέξανδρος Βασίλειος (Μπασρί) Καράκας, 43 ετών, Αφγανός τουρκικής υπηκοότητας, ταχυδακτυλουργός
  19. Αλέξανδρος Παπαθανασίου του Σπυρίδωνος, 59 ετών, συνταξιούχος εφοριακός
  20. Ανδρέας Κούμπος του Στεργίου 63 ετών, βιοτέχνης
  21. Μιχαήλ Μυρογιάννης του Δημητρίου, 20 ετών, ηλεκτρολόγος
  22. Κυριάκος Παντελεάκης του Δημητρίου, 44 ετών, δικηγόρος
  23. Ευστάθιος Κολινιάτης, 47 ετών
  24. Ιωάννης Μικρώνης του Αγγέλου, 22 ετών, φοιτητής