Ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι ήλπιζε ότι θα αποχωρούσε από τον Λευκό Οίκο την Παρασκευή μετά από θετικές συνομιλίες με τον Ντόναλντ Τραμπ, οι οποίες θα κορυφώνονταν με την υπογραφή μιας συμφωνίας για τα ορυκτά που δίνει στις ΗΠΑ ένα πραγματικό μερίδιο στο μέλλον της χώρας του, αν όχι μια απόλυτη εγγύηση ασφαλείας.
Αντ’ αυτού, ο πρόεδρος της Ουκρανίας «τα άκουσε» μπροστά στα διεθνή μέσα ενημέρωσης, αφού ο πρόεδρος Τραμπ και ο αντιπρόεδρός του Τζέι Ντι Βανς απαίτησαν να δείξει μεγαλύτερη ευγνωμοσύνη για την πολυετή υποστήριξη των ΗΠΑ.
Ο ουκρανός πρόεδρος αντέκρουσε τις προτάσεις των ισχυρότερων εταίρων του ότι θα έπρεπε να εργαστεί σκληρότερα για να συμφωνήσει κατάπαυση του πυρός με τον Βλαντίμιρ Πούτιν. Εκείνοι απάντησαν ότι ήταν «ασεβής».
Τελικά, ο Ζελένσκι κλήθηκε να αποχωρήσει νωρίτερα από τον Λευκό Οίκο, προτού ο ίδιος και ο Τραμπ ανέβουν στη σκηνή για την προγραμματισμένη συνέντευξη Τύπου.
Και η συμφωνία για τα ορυκτά, την οποία είχαν επαινέσει και οι δύο πλευρές αυτή την εβδομάδα, έμεινε ανυπόγραφη. «Ελάτε πίσω όταν είστε έτοιμοι για ειρήνη», έγραψε ο Τραμπ στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης λίγο πριν απομακρυνθεί το αυτοκίνητο του Ζελένσκι.
Υπήρχαν πολλά σημεία έντασης στη συνάντηση. Ακολουθούν τέσσερα από τα πιο «φλογερά», σημειώνει το BBC:
Ανάβουν τα πνεύματα μεταξύ Ζελένσκι και Βανς
Κι ενώ στην αρχή υπήρξε μισή ώρα εγκάρδιων συνομιλιών και τυπικών διατυπώσεων, οι εντάσεις άρχισαν να διαφαίνονται στο Οβάλ Γραφείο όταν ο Βανς δήλωσε ότι «ο δρόμος για την ειρήνη και ο δρόμος για την ευημερία είναι ίσως η εμπλοκή στη διπλωματία». «Αυτό είναι που κάνει ο πρόεδρος Τραμπ», είπε.
Ο Ζελένσκι παρενέβη, αναφερόμενος στην επιθετικότητα της Ρωσίας τα χρόνια πριν από την πλήρους κλίμακας εισβολή της πριν από τρία χρόνια, συμπεριλαμβανομένης μιας αποτυχημένης εκεχειρίας το 2019.«Κανείς δεν τον σταμάτησε», είπε για τον ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν.
«Για τι είδους διπλωματία μιλάς Τζέι Ντι; Τι εννοείς;», είπε.
Η ανταλλαγή απόψεων έγινε στη συνέχεια εμφανώς τεταμένη, με τον Βανς να απαντά: «Το είδος που θα τερματίσει την καταστροφή της χώρας σας».
Στη συνέχεια, ο αντιπρόεδρος κατηγόρησε τον Ζελένσκι ότι είναι ασεβής.
«Μη μας λέτε τι θα νιώσουμε»
Αφού ο Βανς προκάλεσε τον ουκρανό πρόεδρο για τα προβλήματα που είχε με τον στρατό και την επιστράτευση, ο Ζελένσκι απάντησε: «Κατά τη διάρκεια του πολέμου, όλοι έχουν προβλήματα, ακόμη και εσείς. Αλλά έχετε έναν ωραίο ωκεανό και δεν το νιώθετε αυτό τώρα, αλλά θα το νιώσετε στο μέλλον».
Το σχόλιο αυτό εξόργισε τον Τραμπ και τον ενέπλεξε στη σύγκρουση που μέχρι τότε περιοριζόταν ανάμεσα στον Ζελένσκι και τον αντιπρόεδρο.
«Ο ουκρανός ηγέτης υπονοούσε ότι ο Τραμπ δεν είχε καταλάβει τον ηθικό κίνδυνο της αντιμετώπισης του επιτιθέμενου στον πόλεμο. Το μήνυμα του Ζελένσκι άγγιξε στην καρδιά αυτού που οι επικριτές λένε ότι είναι ο θεμελιώδης λάθος υπολογισμός του Τραμπ στην αντιμετώπιση της Ρωσίας. Ότι, τερματίζοντας την απομόνωση της Μόσχας και επιδιώκοντας μια γρήγορη κατάπαυση του πυρός, κινδυνεύει να ενθαρρύνει τον Πούτιν, να αποδυναμώσει την Ευρώπη και να αφήσει την Ουκρανία ανοιχτή στο να καταβροχθιστεί.
Ο Τραμπ τείνει να χαρακτηρίζει τον πόλεμο ως ένα είδος δυαδικής σύγκρουσης μεταξύ δύο πλευρών που πρέπει και οι δύο να αναλάβουν το μερίδιο του βάρους ή της ευθύνης που τους αναλογεί για τις μάχες και τις αιτίες τους.
Αλλά ο Ζελένσκι προσπαθούσε να προειδοποιήσει για τις καταστροφικές συνέπειες αυτής της σκέψης. Ήταν ο ουκρανός ηγέτης που είπε ευθέως στον Τραμπ στο Οβάλ Γραφείο: Να κατευνάσετε τη Ρωσία και ο πόλεμος θα έρθει σε εσάς», σημειώνει το BBC.
Αυτό προκάλεσε τη μεγαλύτερη αντίδραση του Τραμπ.«Μην μας λέτε τι θα νιώσουμε. Δεν είστε σε θέση να το υπαγορεύσετε αυτό», είπε, με τη φωνή του να γίνεται πιο δυνατή.
«Δεν έχεις τα χαρτιά αυτή τη στιγμή», του είπε. «Τζογάρεις με εκατομμύρια ζωές».
Ο Ζελένσκι μπορεί να κερδίσει επαίνους από αυτή την ανταλλαγή απόψεων από όσους ήθελαν να τον δουν να ορθώνει το ανάστημά του απέναντι στον Τραμπ- αλλά αυτή η στιγμή μπορεί επίσης να κρίνει μια εποχή πολέμου και ειρήνης στην Ευρώπη, σχολιάζει η βρετανική ανάλυση.
«Δεν ήσασταν μόνοι σας»: Ο Τραμπ ανταπέδωσε τα πυρά
Σε κάποιο σημείο αργότερα στη διάρκεια της συζήτησης, ο Ζελένσκι είπε: «Από την αρχή του πολέμου, ήμασταν μόνοι μας και είμαστε ευγνώμονες».
Αυτό εξόργισε τον Τραμπ, ο οποίος έχει επανειλημμένα παρουσιάσει τον πόλεμο ως αφαίμαξη για τους αμερικανούς φορολογούμενους.
«Δεν ήσασταν μόνοι σας», είπε. «Δεν ήσασταν μόνοι. Σας δώσαμε -μέσω αυτού του ηλίθιου προέδρου- 350 δισ. δολάρια», είπε ο Τραμπ, αναφερόμενος στον Τζο Μπάιντεν.
Στη συνέχεια ο Βανς ρώτησε αν ο Ζελένσκι ευχαρίστησε τις ΗΠΑ κατά τη διάρκεια της συνάντησης και τον κατηγόρησε ότι έκανε προεκλογική εκστρατεία «υπέρ της αντιπολίτευσης» -των Δημοκρατικών- κατά τη διάρκεια των αμερικανικών εκλογών πέρυσι.
«Παρακαλώ, νομίζετε ότι αν θα μιλήσετε πολύ δυνατά για τον πόλεμο», άρχισε να λέει ο Ζελένσκι, για να τον διακόψει ο Τραμπ. «Δεν μιλάει δυνατά», ανταπέδωσε ο Τραμπ, εμφανώς εκνευρισμένος. «Η χώρα σας έχει μεγάλο πρόβλημα».
«Δεν κερδίζεις, δεν κερδίζεις σε αυτό», είπε ο Τραμπ.«Έχετε πολύ καλές πιθανότητες να βγείτε ΟΚ εξαιτίας μας».
Ο Ζελένσκι αντεπιτίθεται – Με ποιο κόστος;
«Θα είναι πολύ δύσκολο να κάνουμε δουλειές έτσι», δήλωσε ο Τραμπ. «Θα είναι μια δύσκολη συμφωνία, διότι πρέπει να αλλάξουν οι συμπεριφορές».
Ο πρόεδρος και ο αντιπρόεδρος επέπληξαν τον Ζελένσκι, εμφανιζόμενοι περισσότερο εξοργισμένοι. «Απλά πείτε ευχαριστώ», απαίτησε κάποια στιγμή ο Βανς.
«Οι αντιδράσεις του Zelensky φάνηκε να καθοδηγούνται από την υπαρξιακή φύση αυτής της στιγμής. Έχει περάσει τρία χρόνια υπερασπιζόμενος τη χώρα του από την εισβολή, ενώ παράλληλα προσπαθεί να κρατήσει ενωμένη μια κοινωνία και την πολιτική της ηγεσία που ο Πούτιν προσπάθησε να διαλύσει.
Όμως, πέρα του κεντρικού πλάνου της κάμερας ήταν και κάτι ακόμη στην αίθουσα που άξιζε να δει κανείς. Η πρέσβειρα του Ζελένσκι στην Ουάσινγκτον, Οκσάνα Μαρκάροβα, η οποία εθεάθη με το κεφάλι στα χέρια καθώς οι διαφωνίες κλιμακώνονταν.
Πρόκειται για μια εικόνα που συνοψίζει τη διπλωματική θέση του Ζελένσκι και τη σχέση του με την – μέχρι τώρα τουλάχιστον – υπερδύναμη-χορηγό του στην προσπάθεια απώθησης της Ρωσίας.
Το να σταθεί απέναντι στον Τραμπ, όπως έκανε την Παρασκευή, μπορεί, τελικά, να σημαίνει ότι χάνει από τον Πούτιν», καταλήγει το BBC.
