Συνολικά 1.018 αιτούντες άσυλο πέρασαν στη Λέσβο από την Πρωτοχρονιά μέχρι σήμερα, Τρίτη 21 Ιανουαρίου, παρά τις εξαιρετικά δυσμενείς καιρικές συνθήκες που επικρατούν όλο αυτό το διάστημα. Στο ίδιο διάστημα, στη Χίο πέρασαν 127 άτομα και στη Σάμο 346.
Σε δομές διαμονής αιτούντων άσυλο στην περιοχή της Μυτιλήνης (συμπεριλαμβάνεται και ο καταυλισμός της Μόριας) σήμερα ζουν 21.441 άτομα. Σε δομές στη Χίο 6.007 και τέλος στην Σάμο, 7.519 άτομα.
Τις απάνθρωπες συνθήκες διαβίωσης προσφύγων και μεταναστών στις δομές των νησιών του Βορείου και Ανατολικού Αιγαίου και ειδικότερα στη Μόρια καταδεικνύει η διμηνιαία έκθεση της Oxfam και του Ελληνικού Συμβουλίου για τους Πρόσφυγες, σύμφωνα με τα «ΝΕΑ». Σε αυτήν γίνεται αναφορά στον διπλασιασμό των προσφυγικών ροών σε σχέση με το 2017, ενώ ασκείται κριτική στην Ευρωπαϊκή Ενωση που «παρά τις επαναλαμβανόμενες εκκλήσεις της ελληνικής κυβέρνησης για διαμοιρασμό των ευθυνών με τα υπόλοιπα κράτη – μέλη, η πολιτική συζήτηση δεν έχει μεταφραστεί σε αξιόλογη στήριξη».
Ειδικότερα, ο αριθμός των αφίξεων σε Λέσβο, Σάμο, Χίο, Κω, Λέρο μεταξύ Οκτωβρίου και Δεκεμβρίου 2019 ανήλθε σε 23.316 (253 την ημέρα), ενώ οι συνολικές αφίξεις στην Ελλάδα το 2019 έφτασαν τις 74.482, αριθμός διπλάσιος από ό,τι το 2017 (36.310), τη στιγμή στην υπόλοιπη Ευρώπη σημειώθηκε μείωση. Στον αντίποδα, από τα νησιά του Βορείου και Ανατολικού Αιγαίου μεταφέρθηκαν προς την ενδοχώρα τον Δεκέμβριο μόλις 700 αιτούντες άσυλο.
Οσον αφορά τη Λέσβο, η Oxfam σημειώνει ότι αυτή τη στιγμή φιλοξενεί 20.980 άτομα, δηλαδή το 50% του συνόλου των διαμενόντων στα πέντε νησιά (42.000). Εξ αυτών, οι 18.806 διαβιούν υπό άθλιες συνθήκες στο κατασκευασμένο για 2.840 άτομα καμπ της Μόριας, με τον πλεονάζοντα αριθμό των ατόμων να έχει πρόσβαση σε ηλεκτρικό ρεύμα μόνο για τρεις ώρες την ημέρα κατά μέσο όρο.
«Στο hotspot της Μόριας, όπου σχεδόν οι μισοί διαμένοντες είναι παιδιά, το επίπεδο υπερπληθυσμού έχει φτάσει σε δυσθεώρητα ύψη […] Η σημερινή κατάσταση είναι όλο και πιο επικίνδυνη και έχει περιγραφεί με ακρίβεια από διάφορους οργανισμούς προάσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ως ευρισκόμενη “στο χείλος καταστροφής” αλλά και ως “το πιο ανησυχητικό ζήτημα θεμελιωδών δικαιωμάτων που αντιμετωπίστηκε οπουδήποτε στην ΕΕ”», αναφέρεται χαρακτηριστικά στην έκθεση.
Περίπου οι μισοί από τους ανθρώπους που ζουν στη Μόρια, σύμφωνα με την Oxfam, κοιμούνται σήμερα σε αντίσκηνα ή αυτοσχέδια παραπήγματα ακόμα και εκτός των συρματοπλεγμάτων του καμπ, με την πλειονότητά τους να στερείται στρώματος ή προστασίας από το κρύο και τη βροχή. «Δεδομένου ότι σχεδόν οι μισοί κάτοικοι του καταυλισμού είναι παιδιά, η κατάσταση αυτή εγείρει σοβαρές ανησυχίες για την ευημερία και την ασφάλειά τους», συνεχίζει η έκθεση, για να επισημάνει ταυτόχρονα τις χαμηλές θερμοκρασίες που καταγράφονται κατά τους χειμερινούς μήνες.
Επιπλέον, γίνεται αναφορά στα συνεχή κρούσματα βίας, απόρροια των ανισοτήτων μεταξύ των διαμενόντων, αλλά και της αυξανόμενης κατανάλωσης αλκοόλ, και ιδίως στις σεξουαλικές επιθέσεις ή στα περιστατικά ενδοοικογενειακής κακοποίησης τα οποία υφίστανται οι γυναίκες και τα κορίτσια, που μάλιστα δεν έχουν πρόσβαση σε μονάδες υποστήριξης και είναι αναγκασμένες να συνεχίζουν να ζουν ανάμεσα στους δράστες.
«Στις 10 Νοεμβρίου, ένα μωρό εννέα μηνών από το Κονγκό πέθανε, πιθανότατα από αφυδάτωση. Ο θάνατός του διαπιστώθηκε κατά την άφιξή του στο νοσοκομείο της Μυτιλήνης. Ως αντίδραση, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα τόνισαν τις ανησυχητικές συνθήκες διαβίωσης στο καμπ καθώς και το γεγονός ότι μόλις τρεις ιατροί καλύπτουν τις ανάγκες χιλιάδες ανθρώπων», υπενθυμίζεται επίσης.
Στην έκθεση, πάντως, γίνεται έκκληση στα κράτη – μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης για άμεση λήψη μέτρων, μεταξύ των οποίων προτείνονται τα ακόλουθα: Διαμοιρασμός της ευθύνης υποδοχής και φιλοξενίας των αιτούντων άσυλο, άμεση επέκταση της μακροχρόνιας υποδοχής και φιλοξενίας στην ηπειρωτική Ελλάδα με ενίσχυση του προγράμματος «Εστία», εκκένωση των υπερπλήρων δομών, τάχιστη απόσπαση εξειδικευμένου προσωπικού στα hotspots, παροχή κρίσιμων νομικών συμβουλών προς τους αιτούντες άσυλο και τερματισμός του καθεστώτος γεωγραφικών περιορισμών που τους παγιδεύει στα ελληνικά νησιά.