Αντιμέτωποι με έναν σκληρό χειμώνα θα έρθουν οι Ευρωπαίοι μετά τους ρωσικούς εκβιασμούς με το φυσικό αέριο.
Η Ευρώπη αναζητά κοινό βηματισμό, για να αντιμετωπίσει τις τεράστιες επιπτώσεις της ενεργειακής κρίσης στους προϋπολογισμούς των νοικοκυρίων και των επιχειρήσεων.
Οι «27» υπουργοί Ενέργειας συναντώνται σήμερα στις Βρυξέλλες για να καταλήξουν σε ένα «πακέτο» μέτρων που θα μετριάζει το βαρύ κόστος.
Σημείο τριβής στις προτάσεις που βρίσκονται στο τραπέζι είναι αυτή για το πλαφόν στο ρωσικό φυσικό αέριο, κίνηση που αιφνιδίασε και δίχασε τις πρωτεύουσες.
Η ελληνική πλευρά δεν προσέρχεται στην έκτατη σύνοδο με θετική στάση απέναντι στην πρόταση της Κομισιόν. Χθες ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, Γιάννης Οικονόμου, ερωτηθείς για την σύνοδο των Υπουργών Ενέργειας της ΕΕ, υπενθύμισε ότι η ελληνική κυβέρνηση έχει ταχθεί υπέρ της επιβολής πλαφόν στο φυσικό αέριο και της αποσύνδεσης της τιμής του φυσικού αερίου από αυτήν του ηλεκτρικού ρεύματος.
«Τα μέτρα που θα αποφασιστούν πρέπει να επιφυλάσσουν περισσότερα οφέλη και λιγότερα προβλήματα για αυτούς που τα λαμβάνουν» σημείωσε ο κ. Οικονόμου.
Εξάλλου, κυβερνητικές πηγές ανέφεραν ότι η Ελλάδα δεν είναι ικανοποιημένη με την πρόθεση της Κομισιόν για πλαφόν που θα αφορά αποκλειστικά το ρωσικό φυσικό αέριο.
Οι ίδιες πηγές σημείωναν ότι η ελληνική πλευρά θεωρεί πως η επιθυμητή λύση θα πρέπει να περιλαμβάνει πλαφόν και σε τιμές που αφορούν και τις υπόλοιπες μεγάλες αγορές ενέργειας, όπως των ΗΠΑ και της Ασίας, καθώς το παρόν σύστημα είναι εύκολα χειραγωγήσιμο από τους πιο ισχυρούς παίκτες και ιδιαίτερα από την Gazprom, η οποία ως κυρίαρχος επηρεάζει την αγορά.
Σε παρέμβασή του λίγες ώρες πριν από την έκτακτη σύνοδο ο υπουργός Εξωτερικών της Ουγγαρίας, Πέτερ Σαγιάρτο, δήλωσε ότι η πρόταση της Κομισιόν για πλαφόν στο ρωσικό αέριο είναι ενάντια στα ευρωπαϊκά και στα ουγγρικά συμφέροντα. Ο ίδιος εξήγησε πως προεξοφλεί ότι η επιβολή τέτοιου ορίου θα οδηγούσε στην άμεση διακοπή όλων των παραδόσεων από τη Μόσχα στην Ευρώπη.
Ο δυνητικός αντίκτυπος του μέτρου στην αγορά προκαλεί σκεπτικισμό σε πολλές ευρωπαϊκές πρωτεύουσας, ενώ το ρωσικό αέριο δεν αποτελεί πλέον παρά το 9% των ευρωπαϊκών εισαγωγών (από 40% πριν από τον πόλεμο). Και ορισμένες χώρες, που παραμένουν πολύ εξαρτημένες από τη Μόσχα σε ό,τι αφορά την ενέργεια, φοβούνται καταστροφικές οικονομικές συνέπειες.
Την Τετάρτη, ο Ρώσος πρόεδρος, Βλαντίμιρ Πούτιν, μίλησε για «εντελώς βλακώδη απόφαση» απειλώντας να διακόψει κάθε παράδοση αερίου σε όποια χώρα υιοθετήσει τέτοιο μηχανισμό.
«Η πρόταση αυτή δεν είναι εποικοδομητική. Είναι μια άλλη μορφή κύρωσης σε βάρος της Μόσχας μάλλον, παρά αληθινή λύση στην ενεργειακή κρίση», ήταν η αντίδραση του τσέχου υπουργού Ενέργειας Γιόζεφ Σίκελα, η χώρα του οποίου ασκεί το τρέχον διάστημα την εναλλασσόμενη προεδρία του ευρωπαϊκού συμβουλίου.
Η Ουγγαρία από την πλευρά της λέει πως «δεν καταλαβαίνει» αυτό το μέτρο, που εγείρει κίνδυνο να «προκληθεί έλλειψη».
Από τη δική της πλευρά, η Ιταλία προβλέπει πλήρες πλαφόν για έξι μήνες στις τιμές του αερίου που αγοράζει η ΕΕ, ανεξαρτήτως της προέλευσής του, συμπεριλαμβανομένου του υγροποιημένου φυσικού αερίου (ΥΦΑ) που μεταφέρεται με πλοία. Το Βέλγιο και η Ελλάδα συμφωνούν με την ιδέα.
«Για να αντιμετωπιστεί το κακό στη ρίζα, χρειάζεται πλαφόν τιμής στο σύνολο της αγοράς αερίου» και όχι μόνο στις ποσότητες αερίου που εισάγονται από τη Ρωσία, κρίνει ο βέλγος πρωθυπουργός Αλεξάντερ Ντε Κρο.
Η ελληνική πλευρά δια του υπουργού Ενέργειας, Κώστα Σκρέκα, θα ζητήσει τη λήψη άμεσων και γενναίων μέτρων και αποφάσεων, τονίζοντας ότι δεν υπάρχει περιθώριο για άλλες καθυστερήσεις.
Οι υπόλοιπες προτάσεις
Στις υπόλοιπες προτάσεις που έχει καταθέσει η Κομισιόν φαίνεται να υπάρχει συμφωνία ως προς την ανάγκη μείωσης της κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας, αλλά και για την ανάγκη δημιουργίας μηχανισμού φορολόγησης των υπερεσόδων των ηλεκτροπαραγωγικών εταιριών, που στη συνέχεια θα διατίθενται για τη στήριξη των νοικοκυριών.
Ακόμα, συμφωνία υπάρχει και για την ανάγκη να μπει πλαφόν στις χονδρικές τιμές στην παραγωγή ρεύματος από άλλες πηγές πλην του αερίου.
Αναδιανομή των «υπερκερδών»
Η Κομισιόν προτείνει να επιβληθεί πλαφόν στα έσοδα των εταιρειών πυρηνικής ενέργειας και ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (αιολικής, ηλιακής, βιομάζας, υδροηλεκτρικής) που πωλούν σε τιμή πολύ υψηλότερη από τα κόστη παραγωγής τους.
Τα κράτη μπορεί να αφαιρούν τη διαφορά μεταξύ του πλαφόν (συζητείται το επίπεδο των 200 ευρώ ανά μεγαβατώρα) και της τιμής της αγοράς και να αναδιανέμουν τα «υπερκέρδη» σε ευάλωτα νοικοκυριά και σε επιχειρήσεις.
«Η ιδέα έλαβε τεράστια υποστήριξη από τα κράτη», όμως «ο διάβολος βρίσκεται στις λεπτομέρειες, πρέπει να αποφασιστεί το πλαφόν», τόνισε ευρωπαίος διπλωμάτης. Βερολίνο και Παρίσι πρότειναν αυτόν τον μηχανισμό.
Παράλληλα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θέλει να δημιουργηθεί «προσωρινό τέλος αλληλεγγύης» στους παραγωγούς και στους διανομείς αερίου, άνθρακα και πετρελαίου, που ευνοούνται από την απογείωση των τιμών σε παγκόσμια κλίμακα.
Χρειάζεται «συζήτηση χωρίς ταμπού» για «τους ενεργειακούς ομίλους που καταγράφουν εξαιρετικά κέρδη σε καιρό πολέμου», δήλωσε χθες Πέμπτη η αυστριακή υπουργός Λεονόρε Γκέβεσλερ.
Μετά τη συμφωνία των 27 στα τέλη του Ιουλίου με σκοπό να περιοριστεί η κατανάλωση αερίου στην ΕΕ, η Κομισιόν προτείνει εξάλλου να οριστούν «δεσμευτικοί στόχοι» για τη μείωση της ζήτησης ηλεκτρισμού, με πτώση για κάθε κράτος μέλος κατά «τουλάχιστον 10% της καθαρής μηνιαίας κατανάλωσης» και κατά «τουλάχιστον 5%» τις ώρες αιχμής.
Και αυτή η πρόταση έτυχε θετικής υποδοχής. Ευρωπαίος διπλωμάτης σημείωσε εξάλλου τη «μεγάλη σύγκλιση απόψεων» για την υποστήριξη των προμηθευτών ενέργειας, που είναι αντιμέτωποι με ελλείψεις ρευστότητας μπροστά στη μεταβλητότητα των αγορών: οι ευρωπαϊκοί κανόνες πρέπει να χαλαρώσουν για να επιτραπεί γρήγορα να τους προσφερθούν κρατικές εγγυήσεις.
