Η απλή, καθημερινή, κίνηση όλων μας να ανοίξουμε το ψυγείο και να βγάλουμε ένα μπουκάλι γάλα ή την τομάτα που θα φτιάξουμε την σαλάτα του μεσημεριανού, δεν αποτελεί μέρος μιας παραγωγικής διαδικασίας.
Το γάλα ή η τομάτα στο ψυγείο είναι αποτέλεσμα μιας μακράς, απαιτητικής και χρονοβόρας διαδικασίας.
Η διαδικασία παραγωγής τροφής διακρίνεται από διάφορα στάδια, τα οποία αποτελούν μέρος μιας μακράς αλυσίδας παραγωγής. Η βασική διαδικασία παραγωγής που πραγματοποιείται στο χωράφι ή τον στάβλο, είναι τόσο εντάσεως εργασίας όσο και εντάσεως κεφαλαίου. Στη διαδικασία αυτή πρέπει να ολοκληρώνεται τόσο ο απαραίτητος χρόνος, όσο και η ακολουθία των σταδίων της. Αν διακοπεί βίαια σε κάποιο στάδιο της παραγωγής, η επανεκκίνηση είναι αμφίβολη ή πολύ αργή διαδικασία.
Ακολουθεί η μετασυλλεκτική διαχείριση, η μεταφορά, το logistic μέχρι να φτάσει στο σημείο πώλησης και τελικά στον καταναλωτή. Σε κάθε κρίκο αυτής της αλυσίδας επεμβαίνουν άνθρωποι που προσφέρουν την εργασία και τις γνώσεις τους, ελέγχουν και διασφαλίζουν την ποιότητα και τέλος εγγυώνται την ομαλή τροφοδοσία του καταναλωτή.
Οι πρόσφατοι περιορισμοί λόγω της πανδημίας του κορωνοϊού απέδειξαν ότι αν ένας κρίκος της αλυσίδας διαρραγεί, οι επιπτώσεις γίνονται αισθητές τόσο προς την αρχή όσο και προς το τέλος της.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα ήταν οι περιορισμοί στις λαϊκές αγορές.
Με την απόφαση της κυβέρνησης να απαγορεύσει οριζόντια την μετακίνηση και την συμμετοχή παραγωγών από άλλες Περιφερειακές Ενότητες, στην πραγματικότητα περιόρισε την άμεση και αδιαμεσολάβητη επαφή του παραγωγού με τον καταναλωτή. Η σχέση αυτή έχει πολλαπλά οφέλη, τόσο για τον παραγωγό όσο και για τον καταναλωτή. Αναπτύσσεται μια σχέση εμπιστοσύνης μεταξύ τους, ενώ η απευθείας πώληση παράγει όφελος και για τους δυο, καθώς την προμήθεια των ενδιάμεσων την καρπώνονται οι ίδιοι.
Επιπλέον, η τεχνητή έλλειψη που εμφανίστηκε, ώθησε τις τιμές στα ράφια των λοιπών ενεργών σημείων πώλησης προς τα πάνω, συμπίεσε το εισόδημα του παραγωγού (αρχή) και αύξησε την τιμή στον καταναλωτή (τέλος).
Η κυβέρνηση δείχνει να μην έχει κατανοήσει τον παραπάνω μηχανισμό παραγωγής και διανομής της τροφής ή, ακόμα χειρότερα, εξυπηρετεί ετεροβαρώς τους ενδιάμεσους. Σύσσωμος ο παραγωγικός κόσμος και η αντιπολίτευση επισημαίναμε τους κινδύνους από αυτές τις αποφάσεις και ταυτόχρονα επισημαίναμε ότι υπήρχαν εναλλακτικές λύσεις, ωστόσο η κυβέρνηση έδειξε ότι δεν καταλαβαίνει. Για το παραπάνω παράδειγμα, εν μέσω περιορισμών στις μετακινήσεις, οι λαϊκές αγορές θα μπορούσαν να επεκταθούν σε όμορους δρόμους, έτσι ώστε και τα υγειονομικά μέτρα να τηρούνται αλλά και οι παραγωγοί να συμμετέχουν.
Αντίστοιχα είναι τα παραδείγματα σε κτηνοτροφία και σε αλιεία. Οι πράξεις και οι αποφάσεις της δείχνουν ξεκάθαρα ότι δεν είναι στην κατεύθυνση της στήριξης της παραγωγής και των παραγωγών, αλλά ούτε των καταναλωτών, ακριβώς επειδή, είτε αγνοούν, είτε αδιαφορούν για τους μηχανισμούς παραγωγής στο τρόφιμο. Γι’ αυτό και η αδρανοποίηση των ελεγκτικών μηχανισμών σε όλα τα επίπεδα είναι επίσης χαρακτηριστική πρακτική της.
Το χειρότερο όμως που δεν κατανοεί είναι η ροή χρήματος στην παραγωγική διαδικασία. Ξεκινώντας την καλλιεργητική περίοδο ο παραγωγός πρέπει να ξοδέψει χρήματα για την αγορά σπόρων, αρδευτικών συστημάτων ή ζωοτροφών, αν πρόκειται για κτηνοτροφία. Να διαθέσει εργασία για τις καλλιεργητικές φροντίδες, προσωπική, οικογενειακή και αμειβόμενη, και στο τέλος να συγκομίσει και να πωλήσει.
Αν στην αρχή της περιόδου δεν διαθέτει το απαραίτητο κεφάλαιο κίνησης, η καλλιεργητική περίοδος δεν μπορεί να έλθει εις πέρας. Συνεπώς μια προηγούμενη κακή οικονομικά χρονιά επηρεάζει την παραγωγή της επόμενης περιόδου!
Ήταν βασική μας λοιπόν θέση ότι αν δεν στηριχτεί το εισόδημα της τρέχουσας περιόδου το οποίο υπέστη καθίζηση, πολλοί παραγωγοί θα οδηγηθούν στην έξοδο και εκτάσεις εκτός παραγωγής, με ό,τι αυτό συνεπάγεται.
Αυτόν ακριβώς τον μηχανισμό που αγνοεί η Ελληνική Κυβέρνηση, γνωρίζει καλά τόσο ο ΠΟΥ, όσο και το γραφείο επισιτισμού του ΟΗΕ αλλά και ο FAO. Για τον λόγο αυτό εξέδωσαν ανακοινώσεις σχετικά με την απειλή επισιτιστικής κρίσης. Η πραγματική έλλειψη κάποιων τροφίμων ή η αύξηση της τιμής μπορεί να οδηγήσει τμήματα του πληθυσμού στον υποσιτισμό.
Είναι ανάγκη τώρα να ληφθούν μέτρα στήριξης της παραγωγής ώστε αυτή να συνεχιστεί κανονικά και αδιάλειπτα, πριν οι επιπτώσεις της αδράνειας λάβουν διαστάσεις έλλειψης. Γιατί το τρόφιμο δεν παράγεται στο ψυγείο αλλά μέσα από ζωντανές διεργασίας και από πραγματικούς παραγωγούς.
*O Σταύρος Αραχωβίτης είναι Βουλευτής Λακωνίας ΣΥΡΙΖΑ, Τομεάρχης Αγροτ. Ανάπτυξης ΣΥΡΙΖΑ