Κατατέθηκαν σήμερα στη Βουλή στο σχέδιο νόμου «Κύρωση της Απόφασης (ΕΕ, ΕΥΡΑΤΟΜ) 2020/2053 του Συμβουλίου της 14ης Δεκεμβρίου 2020 για το σύστημα των ιδίων πόρων της Ευρωπαϊκής Ένωσης και για την κατάργηση της απόφασης 2014/335/ΕΕ, Ευρατόμ και άλλες διατάξεις», οι διατάξεις για τις αλλαγές στο νόμο του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ), που ανοίγουν το δρόμο για την αύξηση κεφαλαίου της Τράπεζας Πειραιώς.
Σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση του νομοσχεδίου, το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας συστάθηκε με σκοπό τη στήριξη της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας μέσω ανακεφαλαιοποίησεων με πόρους των δανειακών συμβάσεων που συνήψε η Ελληνική Δημοκρατία κατά τα έτη 2010-2015 ή μέσω κάλυψης χρηματοδοτικού κενού σε περίπτωση εφαρμογής μέτρων εξυγίανσης.
Όπως τονίζεται, η απουσία συγκεκριμένων διατάξεων αποτελεί πρόβλημα στον βαθμό που δεν προβλέπεται ρητά ότι το ΤΧΣ ως μέτοχος μπορεί να μετέχει σε μία ΑΜΚ που αποφασίζει να κάνει ένα πιστωτικό ίδρυμα (στο οποίο το Ταμείο είναι ήδη μέτοχος, άμεσα ή έμμεσα), εκτός αν η αύξηση είναι εποπτικά επιβεβλημένη. Με τον τρόπο αυτό, κάθε ΑΜΚ η οποία κρίνεται επιχειρηματικά αναγκαία για την εξυπηρέτηση των επιχειρησιακών σχεδίων των τραπεζών θα μπορούσε να οδηγήσει το ΤΧΣ σε απομείωση (dilution) ενώ, αντίθετα, η συμμετοχή του θα διασφάλιζε καλύτερους όρους αποεπένδυσης.
Στη βάση αυτή αναφέρεται πως «ως μέτοχος το ΤΧΣ πρέπει να έχει στη διάθεσή του όλα τα δικαιώματα που ασκεί ένας κοινός μέτοχος, προκειμένου να επαυξήσει την αξία της συμμετοχής του ή να την προστατεύσει και, σε κάθε περίπτωση, να μπορεί να λειτουργεί με όρους αγοράς, αν κρίνει ότι αυτό θα βοηθήσει τη στρατηγική αποεπένδυσης που είναι και ο τελικός στόχος» και προστίθεται πως «με τις προτεινόμενες διατάξεις προβλέπεται ρητά ότι το ΤΧΣ μπορεί να προβεί σε κάθε σχετική πράξη, διασφαλίζοντας μακροπρόθεσμα την επένδυσή του και διευκολύνοντας τη σταδιακή απεμπλοκή του από τις τράπεζες».
Η δυνατότητα του ΤΧΣ να μετέχει ως επενδυτής σε ΑΜΚ που δεν συνιστούν προληπτική ανακεφαλαιοποίηση, δημόσια χρηματοδοτική στήριξη ή κατ’ εφαρμογή μέτρων εξυγίανσης, σηματοδοτεί τη σταδιακή ιδιωτικοποίηση του ελληνικού τραπεζικού συστήματος. Παράλληλα, η ευελιξία που παρέχεται για την επιλογή του τρόπου συμμετοχής του ΤΧΣ στις μελλοντικές ΑΜΚ θα συμβάλει στην καλύτερη προστασία της αξίας της περιουσίας του και την εφαρμογή στρατηγικής αποεπένδυσης υπό τους ευνοϊκότερους δυνατούς όρους κατά τις κρατούσες κάθε φορά συνθήκες της αγοράς.
Ειδικότερα, με τις διατάξεις του νομοσχεδίου:
-Τροποποιείται η περ. ζ) της παρ. 2 του ν. 3864/2010, ώστε να είναι σαφές πως οι συμφωνίες-πλαίσιο που συνάπτει το ΤΧΣ με τα πιστωτικά ιδρύματα, στο μετοχικό κεφάλαιο των οποίων μετέχει, ρυθμίζουν τις σχέσεις αυτής της συμμετοχής, για όσο διάστημα το ΤΧΣ κατέχει μετοχές και κεφαλαιακά μέσα που έχει αποκτήσει στο πλαίσιο της ανακεφαλαιοποίησης ή όσο παρακολουθεί το σχέδιο αναδιάρθρωσης. Δεν εφαρμόζεται, όμως, όταν η ΑΜΚ στην οποία μετέχει το ΤΧΣ εντάσσεται στο πλαίσιο της στρατηγικής αποεπένδυσης, διαδικασία που ρυθμίζεται με τις νέες παρ. 7 και 8 του άρθρου 8 του ν. 3864/2010.
-Για λόγους ακρίβειας προστίθεται στο άρθρο 3 του ν. 3864/2010 ότι περιουσία του Ταμείου αποτελούν και οι μετοχές και γενικά τα κεφαλαιακά μέσα που αποκτά το ΤΧΣ στο πλαίσιο της εφαρμογής των ΑΜΚ που διενεργούνται κατ’ εφαρμογή του άρθρου 8 του νόμου αυτού.
-Το δυαδικό σύστημα διακυβέρνησης του ΤΧΣ έχει προκαλέσει κατά καιρούς προβλήματα στη διάκριση των αρμοδιοτήτων μεταξύ των δύο σωμάτων. Με τις προτεινόμενες τροποποιήσεις, το γενικό τεκμήριο αρμοδιότητας μεταφέρεται από την Εκτελεστική Επιτροπή στο Γενικό Συμβούλιο. Κάθε σώμα εκπροσωπεί δικαστικά και εξωδίκως το Ταμείο για τις αρμοδιότητες που ασκεί.
-Στην παρ. 1 του άρθρου 6Α του ν. 3864/2010 αντικαθίστανται οι περ. α’ και β’. Ειδικότερα, για τον ορισμό των κεφαλαιακών μέσων γίνεται, πλέον, παραπομπή στον Κανονισμό (ΕΕ) 575/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 26ης Ιουνίου 2013 (L 176), προκειμένου να διασφαλιστεί η απόλυτη συμμόρφωση της συμμετοχής του ΤΧΣ στις επιταγές του επόπτη και να αρθούν αμφιβολίες ως προς την ορθή κατάταξη αυτών, σύμφωνα με το ισχύον εποπτικό και ρυθμιστικό πλαίσιο.
-Με την προσθήκη των παρ. 7 και 8 στο άρθρο 8, το ΤΧΣ μπορεί να μετέχει σε ΑΜΚ που αποφασίζει ένα πιστωτικό ίδρυμα, εφόσον η αύξηση δεν γίνεται με σκοπό την κάλυψη κεφαλαιακού ελλείματος που εντοπίζει ο επόπτης, αλλά εντάσσεται στο πλαίσιο της στρατηγικής του πιστωτικού ιδρύματος. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι να υπάρχει ουσιαστική οικονομική συμμετοχή και των ιδιωτών.
-Επιτρέπεται δηλαδή το ΤΧΣ να έχει τη δυνατότητα να ασκεί όλα τα δικαιώματα που έχει στη διάθεσή του κάθε κοινός μέτοχος, προκειμένου να διασφαλίσει την αξία της συμμετοχής του και την επαύξηση ή προστασία της περιουσίας του. Με τον τρόπο αυτό το ΤΧΣ μπορεί να σταθμίζει, λαμβάνοντας εκθέσεις εξειδικευμένων χρηματοπιστωτικών συμβουλών, αν είναι προς το συμφέρον του να μετάσχει σε ή να απόσχει από μια ΑΜΚ, ανεξάρτητα από το αν η τιμή διάθεσης ή κτήσης είναι χαμηλότερη από την τιμή κτήσης του ΤΧΣ. Εφόσον οι σχετικές προϋποθέσεις πληρούνται, οι αποφάσεις αυτές θεωρούνται ότι συνιστούν επιμελή διαχείριση. Το ΤΧΣ υπάγεται τη ρύθμιση του ν. 4619/2019 (Α’ 95) που ισχύει για τα πιστωτικά/χρηματοδοτικά ιδρύματα και επιχειρήσεις του χρηματοπιστωτικού τομέα. Επιπλέον, με τις τροποποιούμενες διατάξεις ρυθμίζονται θέματα ουσίας αλλά και διαδικασίας, που αφορούν στη λήψη αποφάσεων από το ΤΧΣ.
-Η καταργούμενη παρ. 11 του άρθρου 10 του ν. 3864/2010 προέβλεπε ότι σε περίπτωση ειδικής εκκαθάρισης, το ΤΧΣ κατατάσσεται στην ίδια θέση με το Δημόσιο ως δικαιούχο των προνομιούχων μετοχών του ν. 3723/2008 (Α’ 250).
-Η αναφορά αυτή είχε παραμείνει από την αρχική έκδοση του ν. 3864/2010, όταν προβλεπόταν ότι το ΤΧΣ παρέχει κεφαλαιακή ενίσχυση με τη μορφή των προνομιούχων μετοχών. Πλέον, με την τροποποίηση του νόμου και τη συμμετοχή του ΤΧΣ στο μετοχικό κεφάλαιο των πιστωτικών ιδρυμάτων με κοινές μετοχές, η παρ. 11 όχι μόνο δεν έχει εφαρμογή αλλά έρχεται σε αντίθεση με τον Κανονισμό (ΕΕ) 575/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 26ης Ιουνίου 2013, καθώς θέτει σε αμφισβήτηση τη φύση των κοινών μετοχών. Για τον λόγο αυτό πρέπει να καταργηθεί.
-Κρίνεται αναγκαία η προσθήκη της διάθεσης των μετοχών του ΤΧΣ στην περ. ζ) του άρθρου 8 του ν. 3461/2006 (Α’ 212), και η ρητή εξαίρεση του Ταμείου από την υποχρέωση υποβολής δημόσιας πρότασης κατά τη σχετική διαδικασία, όπως άλλωστε ρητά εξαιρείται και κατά την κτήση των μετοχών αυτών.
