Συντάξεις: Αντίστροφα μετρά ο χρόνος για την καταβολή των αναδρομικών – Όλα όσα πρέπει να γνωρίζουν οι συνταξιούχοι
Η επιστροφή χρημάτων γίνεται σταδιακά μέσω επανυπολογισμών και αποφάσεων δικαστηρίων και θα ολοκληρωθεί έως τον Σεπτέμβριο του 2025.
Σύμφωνα με όσα μεταδίδει το in.gr, επικαλούμενο ανακοινώσεις του ΕΦΚΑ, περίπου 90.000 συνταξιούχοιπρόκειται να λάβουν αναδρομικές πληρωμές που αγγίζουν τα 8.500 ευρώ, ανάλογα με την κατηγορία στην οποία ανήκουν. Οι καταβολές ξεκίνησαν σταδιακά στα τέλη Ιουλίου και θα συνεχιστούν μέχρι το φθινόπωρο του 2025.
Η πρώτη ομάδα δικαιούχων περιλαμβάνει 40.000 άτομα με περισσότερα από 30 έτη ασφάλισης, για τους οποίους εφαρμόζεται επανυπολογισμός των συντάξεων βάσει των αυξημένων ποσοστών αναπλήρωσης του νόμου 4670/2020 («νόμος Βρούτση»). Η κατηγορία αυτή αφορά κυρίως συνταξιούχους με διαδοχική ασφάλισηή ατελή ασφαλιστικά δεδομένα, προερχόμενα από 29 κύρια ταμεία.
Η δεύτερη κατηγορία αφορά 42.000 απόστρατους των Ενόπλων Δυνάμεων, των οποίων οι συντάξεις υπερβαίνουν τις 2.500 ευρώ. Οι αποζημιώσεις που προβλέπονται σχετίζονται με επιστροφή κρατήσεων και οι πρώτες πληρωμές αναμένονται από τον Αύγουστο ή το Σεπτέμβριο.
Η τρίτη κατηγορία περιλαμβάνει 8.000 δημοσίους υπαλλήλους, οι οποίοι δικαιώθηκαν δικαστικά για τις μειώσεις της εισφοράς αλληλεγγύης κατά τα έτη 2017–2018. Και σε αυτή την περίπτωση, τα ποσά που επιστρέφονται μπορεί να φτάσουν τα 8.500 ευρώ.
Ο ΕΦΚΑ επισημαίνει ότι οι συγκεκριμένες επιστροφές έχουν στόχο την άρση παλαιών αδικιών και την αποκατάσταση των ασφαλιστικών δικαιωμάτων για συγκεκριμένες πληθυσμιακές ομάδες συνταξιούχων.
Εργασιακό νομοσχέδιο: Ασφαλιστικές ανισότητες
Την ίδια ώρα, το νέο εργασιακό πλαίσιο προκαλεί αντιδράσεις. Όπως επισημαίνει ο καθηγητής Αλέξης Μητρόπουλος, η κατάργηση των εισφορών για οικειοθελείς παροχές και επιδόματα που προβλέπονται από συλλογικές συμβάσεις, οδηγεί σε χαμηλότερες συντάξεις για εργαζόμενους με υψηλές αλλά μη ασφαλιζόμενες αποδοχές.
Για παράδειγμα, σε περίπτωση όπου ένας εργαζόμενος λαμβάνει 1.000 ευρώ μισθό + 1.000 ευρώ σε παροχές, η ασφάλισή του θα υπολογιστεί μόνο για τα πρώτα 1.000 ευρώ, μειώνοντας αισθητά το τελικό ύψος της σύνταξης.
Συντάξεις: Ανισότητες στον χάρτη
Σύμφωνα με τα στοιχεία του συστήματος «ΗΛΙΟΣ»:
-
Η μέση κύρια σύνταξη στο Δημόσιο φτάνει τα 1.317,43 ευρώ, ενώ στον ιδιωτικό τομέα περιορίζεται στα 774,18 ευρώ, δημιουργώντας διαφορά 543,25 ευρώ ή 41,2%.
-
Το 15% των συνταξιούχων επιβιώνει με κάτω από 500 ευρώ μηνιαίως.
-
Μόνο 4 στους 10 λαμβάνουν σύνταξη άνω των 1.000 ευρώ.
-
Οι γυναίκες υστερούν κατά περίπου 200 ευρώ τον μήνα, κάτι που μεταφράζεται σε δύο επιπλέον μήνες εργασίας κάθε χρόνο για να φτάσουν σε αντίστοιχες απολαβές με τους άνδρες.
Η εικόνα αναδεικνύει τις διαρθρωτικές ανισότητες του συνταξιοδοτικού συστήματος, καθώς και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν συγκεκριμένες κοινωνικές ομάδες.
Σχέδιο κατάργησης της προσωπικής διαφοράς για 670.000 συνταξιούχους
Το οικονομικό επιτελείο μελετά αλλαγές που θα επαναφέρουν τις αυξήσεις για χιλιάδες παλιούς συνταξιούχους που μένουν «παγωμένοι» από το 2016.
Στο τραπέζι της κυβέρνησης βρίσκεται σχέδιο που προβλέπει την κατάργηση ή μερική περικοπή της προσωπικής διαφοράς που εξακολουθούν να λαμβάνουν περίπου 670.000 συνταξιούχοι, οι οποίοι αποχώρησαν από την εργασία τους πριν από τον Μάιο του 2016. Αυτή η κατηγορία, σύμφωνα με δημοσίευμα της Καθημερινής, στερείται των ετήσιων αυξήσεων και έχει υποστεί σωρευτική απώλεια αγοραστικής δύναμης 13,15% την περίοδο 2023–2025.
Η προσωπική διαφορά είναι ένα συμπληρωματικό ποσό που προστίθεται στη σύνταξη ώστε να μην υπάρξει μείωση κατά τον επανυπολογισμό βάσει του νόμου Κατρούγκαλου (ν.4387/2016). Ωστόσο, όσο αυτή παραμένει, δεν καταβάλλονται κανονικές αυξήσεις, παρά μόνο συμψηφισμοί. Έτσι, παλιοί συνταξιούχοι βρίσκονται επί σειρά ετών «παγωμένοι» μισθολογικά.
Τα δύο σενάρια που μελετά το οικονομικό επιτελείο είναι:
– Ολική κατάργηση: Η προσωπική διαφορά θα ενσωματωθεί στη σύνταξη, δίνοντας τη δυνατότητα από το 2026 για κανονικές αυξήσεις. Συνταξιούχος που σήμερα λαμβάνει 950 ευρώ, εκ των οποίων τα 150 είναι προσωπική διαφορά, θα ξεκινήσει τότε να ανακτά την αξία του ποσού με ετήσιες αυξήσεις 2,4%.
– Μερικό κούρεμα: Σε περιπτώσεις μικρών προσωπικών διαφορών (π.χ. έως 60 ευρώ), προτείνεται μείωση στο 50%, ώστε το υπόλοιπο να «σβηστεί» γρηγορότερα με τις μελλοντικές αυξήσεις.
Η εφαρμογή των παραπάνω αλλαγών θα επιφέρει πρόσθετη δαπάνη περίπου 160 εκατ. ευρώ, ανεβάζοντας τη συνολική ετήσια επιβάρυνση για τον ΕΦΚΑ στα 580 εκατ. ευρώ, έναντι των 420 εκατ. ευρώ που καταβάλλονται σήμερα. Το κόστος εκτιμάται ότι μπορεί να καλυφθεί από την αυξημένη απασχόληση των εργαζόμενων συνταξιούχων.
Η προσωπική διαφορά αφορά μόνο όσους συνταξιοδοτήθηκαν πριν από το 2016. Οι νεότεροι συνταξιούχοι (μετά τον νόμο Κατρούγκαλου) δεν λαμβάνουν τέτοιο ποσό, καθώς οι συντάξεις τους υπολογίζονται ήδη με το νέο σύστημα.
Ενδεικτικά, συνταξιούχος με κύρια σύνταξη 1.100 ευρώ και προσωπική διαφορά 400 ευρώ θα χρειαστεί να περιμένει έως το 2037 για να μηδενίσει τη διαφορά μόνο με τις προβλεπόμενες αυξήσεις, αν δεν υπάρξει αλλαγή στο θεσμικό πλαίσιο.