Συντάξεις: Διορθώσεις, αδικίες και επερχόμενες αλλαγές στο συνταξιοδοτικό – Αναλυτικά όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε
Χιλιάδες συνταξιούχοι δικαιούνται επιστροφές χρημάτων λόγω λαθών στους υπολογισμούς, ενώ δρομολογούνται παρεμβάσεις για το μέλλον της «προσωπικής διαφοράς».
Πολλοί είναι οι συνταξιούχοι που μπορούν να διεκδικήσουν αναδρομικά χιλιάδων ευρώ, εξαιτίας σφαλμάτων που προέκυψαν στον υπολογισμό των συντάξεών τους, κυρίως σε περιπτώσεις διαδοχικής ή παράλληλης ασφάλισης και ένσημων σε βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα. Όπως αναφέρει το in.gr, τα μεγαλύτερα προβλήματα καταγράφονται σε συντάξεις που επανυπολογίστηκαν μετά το 2016, χωρίς να ενσωματωθούν οι αυξήσεις που προβλέπει ο νόμος 4670/2020 για όσους έχουν πάνω από 30 χρόνια ασφάλισης.
Η καθυστέρηση αποδίδεται στην αργή πρόοδο από τις ιδιωτικές εταιρείες που ανέλαβαν την εκκαθάριση για λογαριασμό του e-ΕΦΚΑ. Ως αποτέλεσμα, χιλιάδες δικαιούχοι εξακολουθούν να λαμβάνουν μικρότερα ποσά από αυτά που προβλέπει η νομοθεσία, ενώ το ίδιο ισχύει και για τα αναλογούντα αναδρομικά.
Αναλυτικά, για ασφαλισμένους με 31 έτη προβλέπεται αύξηση 1,08%, ενώ για 40 έτη φτάνει το 7,2%. Παρά τα ποσοστά αυτά, σύμφωνα με τα εκκαθαριστικά του Ιουνίου 2025, διαπιστώνονται μεγάλες αποκλίσεις: σε πολλές περιπτώσεις ποσά όπως 91,80 ή 64,91 ευρώ μηνιαίως δεν έχουν καταβληθεί, ενώ εκκρεμούν και τα αντίστοιχα αναδρομικά.
Η διοίκηση του ΕΦΚΑ προσανατολίζεται στην καταβολή ποσών που φτάνουν τα 8.500 ευρώ σε περίπου 70.000 συνταξιούχους έως τα τέλη Σεπτεμβρίου, με στόχο να ολοκληρωθούν δύο κρίσιμες εκκρεμότητες:
– Ο επανυπολογισμός με βάση τα ποσοστά του νόμου 4670/2020.
– Οι διορθώσεις στις κρατήσεις που εφαρμόστηκαν με βάση τον νόμο 4093/2012, κυρίως για απόστρατους.
Οι συνταξιούχοι που επιθυμούν να ελέγξουν αν δικαιούνται διορθώσεις πρέπει να εξετάσουν:
– Αν η συνταξιοδότησή τους έγινε μετά τον Μάιο του 2016.
– Αν έχουν συμπληρώσει πάνω από 30 έτη ασφάλισης.
– Αν στην απόφαση αναγράφονται παλαιοί συντελεστές (ν. 4387/2016) αντί για αυτούς του νόμου 4670/2020.
– Αν οι καταβολές τους αντανακλούν τις προβλεπόμενες αυξήσεις.
Η έλλειψη ενημέρωσης από τον ΕΦΚΑ έχει οδηγήσει σε παρανοήσεις, με αποτέλεσμα συνταξιούχοι –όπως όσοι έχουν εργαστεί 20 χρόνια στο ΙΚΑ και 20 στον ΟΑΕΕ– να λαμβάνουν σύνταξη σαν να είχαν μόνο 20 χρόνια ασφάλισης. Η διόρθωση αυτών των περιπτώσεων ενδέχεται να καθυστερήσει 2 έως 4 χρόνια.
Επιπτώσεις του νέου εργασιακού νόμου στις συντάξεις
Σύμφωνα με τον καθηγητή Αλέξη Μητρόπουλο, οι τελευταίες αλλαγές στο εργασιακό καθεστώς επιφέρουν νέες αδικίες. Ειδικότερα, η απαλλαγή των εργοδοτών από εισφορές σε πρόσθετες παροχές και επιδόματα μειώνει τη βάση υπολογισμού της σύνταξης. Έτσι, εργαζόμενοι με υψηλότερες αποδοχές από παροχές που δεν ασφαλίζονται, θα λάβουν μικρότερες συντάξεις στο μέλλον.
Ενδεικτικά, εργαζόμενος που αμείβεται με 1.000 ευρώ μισθό και επιπλέον 1.000 ευρώ σε παροχές, ασφαλίζεται μόνο για τον βασικό μισθό, κάτι που περιορίζει δραστικά το ύψος της τελικής του σύνταξης.
Ανισότητες στις συντάξεις ανά τομέα και φύλο
Τα στοιχεία του συστήματος «ΗΛΙΟΣ» αποκαλύπτουν σοβαρές ανισορροπίες στο ύψος των συντάξεων:
– Στο Δημόσιο, η μέση κύρια σύνταξη φτάνει τα 1.317,43 ευρώ, έναντι 774,18 ευρώ στον ιδιωτικό τομέα.
– Το 15% των συνταξιούχων ζει με λιγότερα από 500 ευρώ τον μήνα.
– Μόνο 40% των συνταξιούχων λαμβάνει σύνταξη πάνω από 1.000 ευρώ.
– Οι γυναίκες υστερούν κατά περίπου 200 ευρώ τον μήνα, γεγονός που αντιστοιχεί σε ανάγκη για δύο επιπλέον μήνες εργασίας ετησίως για να εξισορροπηθούν οι διαφορές με τους άνδρες.
Κατάργηση προσωπικής διαφοράς: Στα σκαριά νέο σχέδιο για 670.000 συνταξιούχους
Το οικονομικό επιτελείο εξετάζει την κατάργηση ή περιορισμό της λεγόμενης «προσωπικής διαφοράς», που αφορά περίπου 670.000 παλιούς συνταξιούχους, οι οποίοι δεν έχουν λάβει αυξήσεις από το 2016 και μετά. Η συγκεκριμένη παροχή θεσπίστηκε ώστε να διατηρηθεί σταθερό το ποσό σύνταξης όσων επηρεάστηκαν αρνητικά από τον επανυπολογισμό του νόμου Κατρούγκαλου.
Σύμφωνα με δημοσίευμα της Καθημερινής, η διατήρηση της προσωπικής διαφοράς έχει οδηγήσει σε απώλεια αγοραστικής δύναμης της τάξης του 13,15% την περίοδο 2023–2025.
Τα επικρατέστερα σενάρια που εξετάζονται είναι:
– Πλήρης κατάργηση: Η προσωπική διαφορά ενσωματώνεται στη σύνταξη, ανοίγοντας τον δρόμο για πραγματικές αυξήσεις από το 2026.
– Μερική περικοπή: Για ποσά έως 60 ευρώ, προβλέπεται σταδιακή απομείωση, ώστε να αντισταθμιστούν με τις ετήσιες αυξήσεις.
Το συνολικό κόστος εφαρμογής των μέτρων υπολογίζεται σε 580 εκατ. ευρώ ετησίως (έναντι 420 εκατ. σήμερα) και η χρηματοδότησή του ενδέχεται να προέλθει από την αυξημένη απασχόληση των εργαζόμενων συνταξιούχων.
Είναι σημαντικό να σημειωθεί πως η προσωπική διαφορά αφορά αποκλειστικά όσους αποχώρησαν πριν από τον Μάιο του 2016. Οι νεότεροι συνταξιούχοι υπάγονται ήδη στο νέο μοντέλο υπολογισμού και δεν λαμβάνουν αντίστοιχο ποσό.