Νέες πληροφορίες έρχονται στο φως για τη συντριβή του του ιδιωτικού τζετ Falcon 50 στα περίχωρα της Άγκυρας, μόλις 21 λεπτά μετά την απογείωσή του από το αεροδρόμιο Εσενμπόγα στην Τουρκία.
Ανάμεσα στα θύματα ο αρχηγός του Γενικού Επιτελείου Ενόπλων Δυνάμεων της Λιβύης αλλά και η Ελληνίδα αεροσυνοδός, Μαρία Παππά.
Δεκατέσσερα λεπτά μετά την απογείωση, στις 20:31, ενώ το Falcon πετούσε στα 32.000 πόδια, ο Γάλλος πιλότος δήλωσε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης τύπου “PAN-PAN”, ενημερώνοντας τη μονάδα ελέγχου προσέγγισης ότι αντιμετώπιζε «γενική ηλεκτρική βλάβη» και ζητώντας να επιστρέψει στην Εσενμπόγα. Όπως αποακλύτει η Hurriyet λίγα λεπτά αργότερα, στις 20:35, επανέλαβε τη κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Παρέμεινε ψύχραιμος στον ασύρματο, μιλώντας αγγλικά με γαλλική προφορά, και συναίνεσε άμεσα στην πρόταση του πύργου να κάνει αναστροφή, ενώ οι ελεγκτές καθάρισαν τον διάδρομο και προετοίμασαν το αεροδρόμιο για αναγκαστική προσγείωση.
Στη συνέχεια, ο πιλότος ενημέρωσε ότι οι οθόνες στο πιλοτήριο είχαν σβήσει λόγω της ηλεκτρικής βλάβης και ρώτησε «Με βλέπεις;», επιχειρώντας να βασιστεί πλήρως στην καθοδήγηση από το έδαφος. Η μονάδα ελέγχου προσέγγισης απάντησε ότι το αεροπλάνο φαινόταν στα ραντάρ στα 32.000 πόδια, ότι οι διάδρομοι της Εσενμπόγα είχαν ήδη εκκενωθεί και του έδωσε οδηγίες καθόδου. Παρά τη σοβαρή δυσλειτουργία και την απώλεια ενδείξεων, ο κυβερνήτης πάλεψε επί δύο κρίσιμα λεπτά να διατηρήσει τον έλεγχο και να φέρει το αεροσκάφος πίσω στο αεροδρόμιο, επικοινωνώντας συνεχώς με τον πύργο. Στις 20:36 η φωνή του άρχισε να ακούγεται μετά βίας και, δύο λεπτά αργότερα, στις 20:38, το ίχνος του Falcon χάθηκε από τις οθόνες των ραντάρ.
Η πορεία προς την αναγκαστική προσγείωση
Η βλάβη εντοπίστηκε περίπου 16 λεπτά μετά την απογείωση, στον εναέριο χώρο πάνω από το Ικόνιο. Από εκεί, το αεροσκάφος έλαβε εντολή να στρίψει αριστερά και να ακολουθήσει πορεία προσέγγισης προς το αεροδρόμιο Εσενμπόγα μέσω της περιοχής της Χαϊμάνα. Καθώς ξεκινούσε τη στροφή και την κάθοδο προς τα 15.000 πόδια, ο πύργος και η μονάδα ελέγχου προσέγγισης συνέχισαν να τον καθοδηγούν βήμα προς βήμα, ενώ το αεροδρόμιο έκλεινε σταδιακά για όλες τις άλλες πτήσεις. Η ένταση εκείνων των δύο λεπτών αποτυπώνεται στο γεγονός ότι ο πιλότος δεν πρόλαβε καν να εκφωνήσει φράσεις όπως «πέφτουμε» και συνέχισε να προσπαθεί να σώσει το αεροπλάνο.
Ο διάδρομος που άδειασε και το χωριό που γλίτωσε
Από τη στιγμή που δηλώθηκε η κατάσταση έκτακτης ανάγκης, ο διάδρομος προσγείωσης στην Εσενμπόγα εκκενώθηκε άμεσα. Τα αεροσκάφη που βρίσκονταν στον αέρα εκτράπηκαν σε άλλα αεροδρόμια, κυρίως στην Καισάρεια και στο Ικόνιο, ώστε το Falcon να έχει αποκλειστική προτεραιότητα για αναγκαστική προσγείωση. Παρά τις προσπάθειες του πιλότου και τον συντονισμό από τον πύργο, το αεροσκάφος δεν κατάφερε να φτάσει στο αεροδρόμιο και συνετρίβη σε αγροτική περιοχή κοντά στη Χαϊμάνα, σε ένα άδειο χωράφι και γεωργική γη.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των ειδικών, η τραγωδία θα μπορούσε να έχει πάρει ακόμη μεγαλύτερες διαστάσεις: αν το αεροπλάνο συνέχιζε να πετάει ανεξέλεγκτο για περίπου 30 δευτερόλεπτα ακόμη, θα είχε πέσει στο κέντρο του γειτονικού χωριού Κεσικάβακ, σχεδόν 2 χιλιόμετρα μακριά. Οι κάτοικοι περιέγραψαν την εμπειρία τους μιλώντας για «μια απίστευτη έκρηξη», για σπίτια που τραντάχτηκαν και για τον ουρανό που φωτίστηκε από μια πύρινη σφαίρα, πριν αντιληφθούν ότι είχε συντριβεί αεροσκάφος πολύ κοντά τους.
Οι πρώτοι στο σημείο και η μεγάλη κινητοποίηση
Οι χωρικοί του Κεσικάβακ ήταν οι πρώτοι που έφτασαν στα συντρίμμια, καθώς το αεροπλάνο είχε πέσει μέσα σε χωράφια και διάσπαρτες δασικές εκτάσεις γύρω από το χωριό. Εκείνοι ειδοποίησαν τις αρχές, αρχίζοντας μια μεγάλης κλίμακας επιχείρηση έρευνας και διάσωσης. Συνολικά 408 άτομα προσωπικό, 103 χερσαία οχήματα και 7 αεροσκάφη από την AFAD, τη χωροφυλακή, την αστυνομία, τις υπηρεσίες υγείας, την UMKE, τις Διοικήσεις Ξηρών Δυνάμεων και Πολεμικής Αεροπορίας, το Υπουργείο Μεταφορών και Υποδομών, την πυροσβεστική και την Αρχή Κρατικών Αεροδρομίων συμμετείχαν στις επιχειρήσεις, αξιοποιώντας θερμικά και φωτιστικά drones, ειδικά οχήματα έρευνας και σκύλους K9.
Τα πρώτα ευρήματα της έρευνας και το μαύρο κουτί
Η εισαγγελία της Άγκυρας άνοιξε αμέσως φάκελο για το δυστύχημα και κατέσχεσε τα βίντεο από όλες τις κάμερες του αεροδρομίου Εσενμπόγα που κατέγραφαν το αεροσκάφος, χωρίς να εντοπίσει κάποιο αντικείμενο ή άλλο αεροσκάφος σε τροχιά σύγκρουσης. Από τους ελέγχους προέκυψε ότι δεν είχαν καταγραφεί προηγούμενες αναφορές βλάβης ούτε κατά την άφιξη ούτε πριν από την απογείωση από την Τουρκία και ότι οι προβλεπόμενοι προπτητικοί έλεγχοι και οι διαδικασίες συντήρησης είχαν ολοκληρωθεί κανονικά.
Οι συσκευές καταγραφής φωνής του αεροσκάφους εντοπίστηκαν γύρω στις 02:45 και εξετάστηκαν παράλληλα με τις ηχογραφήσεις του πύργου ελέγχου της Εσενμπόγα, επιβεβαιώνοντας τις επανειλημμένες αναφορές του πιλότου σε «γενική ηλεκτρική δυσλειτουργία». Το μαύρο κουτί βρέθηκε στις 03:20. Δεδομένου ότι πρόκειται για γαλλικό τύπο Falcon, μισθωμένο από τη Λιβύη το οποίο συνετρίβη στην Τουρκία, προβλέπεται σύσταση τριμελούς επιτροπής με αξιωματούχους και από τις τρεις χώρες. Η ανάλυση του μαύρου κουτιού αναμένεται να πραγματοποιηθεί σε ουδέτερη, τέταρτη χώρα, με τη συμμετοχή της κοινής επιτροπής.
Αναπάντητα ερωτήματα και κανονισμοί
Ένα από τα ερωτήματα που τέθηκαν ήταν γιατί, αφού η βλάβη εντοπίστηκε πάνω από το Ικόνιο, το αεροπλάνο δεν εκτράπηκε προς Ικόνιο ή Άδανα. Σύμφωνα με τις αρμόδιες αρχές, το Εσενμπόγα ήταν το πλησιέστερο κατάλληλο αεροδρόμιο για αναγκαστική προσγείωση και για αυτό δόθηκε εντολή επιστροφής. Ερωτήματα διατυπώθηκαν και για το αν επιχειρήθηκε απόρριψη καυσίμων, ωστόσο πηγές επισημαίνουν ότι σε τέτοιες περιπτώσεις προτεραιότητα έχει η άμεση προσέγγιση στο πλησιέστερο αεροδρόμιο και όχι η διαδικασία fuel dump, κάτι που εξηγεί και την ένταση της έκρηξης κατά τη συντριβή.